|
|
Eğitim Öğretim İle İlgili Yazılar, Araştırmalar, Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Coğrafya Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar
MARMARA BÖLGESİ’NİN BÖLÜMLERİ VE ÖZELLİKLERİ (2) İLE İLGİLİ KONU ANLATIM (COĞRAFYA KONU ANLATIMI)
Marmara Bölgesi yurdumuzun kuzeybatısını oluşturur. Türkiye'de ortalama yükseltisi en az olan bölgedir.
Bölge, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden sonra en küçük ikinci bölgemizdir. Dört bölüme ayrılır.
A. YILDIZ DAĞLARI BÖLÜMÜ
Marmara Bölgesi'nin kuzeybatısını oluşturan bölüm Karadeniz'e paralel uzanan Yıldız Dağları ve çevresini içine alır.
Yer Şekilleri, İklim ve Bitki Örtüsü:
Orta yükseklikte olan Yıldız dağları deniz etkisinin iç kesimlere sokulmasını engeller. Dağların denize bakan yamaçları Karadeniz ikliminin etkisinde olup serin, nemli ve bol yağışlıdır.
Bölümde; iklimin etkisiyle ormanlar geniş yer tutar. İç kesimlere gidildikçe karasallığın etkisiyle bozkırlar başlar.
Nüfus ve Yerleşme:
Bölüm dağlık ve ormanlarla kaplı olduğu için tarım alanları azdır. Ana yollara da uzak olduğundan ekonomik yönden gelişmemiştir. Bu nedenlerle nüfus yoğunluğu çok azdır. Bölümde en önemli şehir Kırklareli'dir.
Tarım ve Hayvancılık: Halkın en önemli geçim kaynağı ormancılık ve orman ürünleridir. Yıldız Dağları eteklerinde büyük şehirlerin et ve süt ürünleri ihtiyacını karşılamak için büyükbaş hayvancılık (mandıracılık) yapılır.
Ayçiçeği, şeker pancarı, buğday ve üzüm bölümde yetiştirilen başlıca tarım ürünleridir. Sanayi: Bölümde cam, çimento ve bitkisel yağ fabrikaları bulunur. İşlek yollardan uzak olduğu için sanayi ve ticaret fazla gelişememiştir.
B. ERGENE BÖLÜMÜ
Bu bölüm Ergene Havzası'nı içine alır.
Yeryüzü Şekilleri:
Bölümde Ergene nehri ve kolları tarafından parçalanmış düzlükler geniş yer tutar. Koru Dağı ve Işıklar Dağı bölüm içinde yer alır. Bu dağların yükseltileri oldukça azdır.
İklim ve Bitki Örtüsü:
Ergene Bölümü bölgenin en soğuk, en az yağış alan bölümüdür. Karasal iklimin hakim olduğu bölümde kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.
Kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütleleri iklimin sert geçmesine yol açar. Yazlar Sıcak ve kuraktır. Yaygın bitki örtüsü bozkırlardır. Yer yer ağaç gruplarına da rastlanır.
Tarım ve Hayvancılık:
Bölüm, Türkiye'de tarım alanı oranının en fazla olduğu bölümdür. Sulama imkanlarının varlığı, yeryüzü şekillerinin elverişliliği, topraklarının verimli olması buranın önemli bir tarım alanı olmasını sağlamıştır.
Ayçiçeği, buğday, şeker pancarı, üzüm, tütün ve pirinç burada yetiştirilen en önemli tarım ürünleridir. Özellikle ayçiçeği Türkiye'de en çok bu bölümde yetiştirilir.
Bölümde hayvancılık da gelişmiştir. Ahır hayvancılığı ve besicilik yaygın olarak yapılır. Buna bağlı olarak süt ürünleri üretiminde çok önemli bir yere sahiptir.
Nüfus ve Yerleşme:
Avrupa'dan gelen yollar Edirne'de birleşir. Oradan da İstanbul'a ulaşır, Edirne'yi İstanbul'a bağlayan kara ve demir yolu üzerinde Babaeski, Lüleburgaz, Alpullu ve Çorlu bulunur. Tekirdağ deniz kıyısındadır. Bölümün nüfus yoğunluğu azdır.
Türkiye'nin en işlek sınır kapılarından olan Kapıkule, Edirne'de ticaretin ve konaklama işletmelerinin gelişmesini sağlamıştır.
Sanayi:
Alpullu'da şeker, Edirne'de yağ, Tekirdağ'da içki ve yağ, Çerkezköy'de dokuma sanayisi gelişmiştir.
Madenler:
Bölümün en önemli yer altı zenginliği Lüleburgaz'da çıkartılan doğalgazdır.
Turizm:
Edirne, Osmanlı imparatorluğu döneminde bir süre başkentlik yapmış, çok sayıda cami, medrese, köprü ve anıtların bulunduğu tarihi bir şehirdir. Bu yönüyle turizm açısından önemlidir. Mimar Sinan'ın “Ustalık eserim” dediği eşsiz bir mimarı şaheser olan Selimiye Camii Edirne'dedir.
Her yıl geleneksel olarak düzenlenen Kırkpınar Yağlı Güreşleri pek çok yerli ve yabancı turisti çeker. Ayrıca Marmara kıyıları ile Saros Körfezi bölümün yazın turistik önem taşıyan yerleridir.
C. ÇATALCA- KOCAELİ BÖLÜMÜ
Bölüm, İstanbul Boğazı'nın iki yakasında yer alır. Trakya'daki topraklarına Çatalca Yarımadası, Anadolu'daki topraklarına da Kocaeli Yarımadası denir.
Yeryüzü Şekilleri:
Bölümde yer yer tepelerin bulunduğu alçak platolar geniş yer kaplar. Sakarya Nehri bölümün sınırları içerisinde Karadeniz'e ulaşır.
Büyük ve Küçük Çekmece gölleri ile Durusu (Terkos) Gölü Çatalca Yarımadası'nda, Sapanca Gölü ise Kocaeli Yarımadası'nda bulunur.
|
|
İklim ve Bitki Örtüsü:
Bölüm, Akdeniz iklimi ile, Karadeniz iklimi arasında bir geçiş alanıdır. Kışlar, ılık ve yağışlıdır. Yazlar sıcaktır. İstanbul Boğazı ve çevresinde kış aylarında oluşan sis ulaşımı önemli ölçüde etkiler.
İklime bağlı olarak bitki örtüsü yöreden yöreye değişiklik gösterir. Karadeniz'e yakın kesimlerde ormanlık alanlar, Marmara Denizi'ne yakın sahalarda maki türleri görülür. İzmit Körfezi'nde yer yer zeytinlikler yer alır.
Tarım ve Hayvancılık:
Sakarya Nehri'nin taşıdığı alüvyonlarla oluşan Adapazarı Ovası en önemli tarım alanıdır. Bölümde daha çok mısır, şeker pancarı, patates, zeytin, ayçiçeği, tütün, buğday ve fındık yetiştirilir.
Çiftliklerde büyükbaş hayvancılık da yapılır. Halkın önemli bir kısmı tarım dışı sektörlerde çalışır.
Nüfus ve Yerleşme.
Bölüm, bölgenin ve Türkiye'nin en yoğun nüfuslu yeridir. İstanbul'dan İzmit'e kadar kıyı boyunca yerleşmeler aralıksız devam eder. Burası Türkiye'de şehir nüfusunun en fazla olduğu bölümdür.
Bölüm, diğer bölgelerden yoğun bir şekilde göç alır. Burası adeta şehirleşmiş bölge (metropol) karakterindedir. İklimin, (bilgi yelpazesi.com) yer şekillerinin, tarımın, ulaşımın elverişli olması, tarihi birikimi, buna bağlı olarak da sanayinin gelişmesi bunda etkili olmuştur.
Ulaşım:
İstanbul Boğazı üzerinde Boğaziçi Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü kurulmuştur. Bu köprüler Asya ile Avrupa arasındaki ulaşımı kolaylaştırmaktadır. İstanbul, Karadeniz'i Marmara ve Akdeniz'e bağlayan su yolları üzerindedir.
Sanayi:
İrili ufaklı hemen hemen her türde sanayi kuruluşunun (otomotiv, dokuma, besin, giyim, gübre, cam, seramik, kağıt, mobilya çimento, gemi inşaatı, lastik, petro-kimya vs.) bulunduğu bir bölümdür.
Bölümde sanayinin geliştiği yerleşim birimleri; İstanbul'da; tekstil, deri, cam, otomotiv, kağıt, gemi inşaatı,
İzmit'te petrol rafinerisi (İPRAŞ), kağıt, petro-kimya, lastik, boru, dokuma, seramik, gıda ve otomotiv fabrikaları...
Adapazarı'nda vagon, kereste, tarım aletleri, şeker, gıda fabrikaları...
Hereke'de yünlü dokuma, halı ve çimento fabrikaları bulunur.
Turizm:
İstanbul, bölgenin ve Türkiye'nin en büyük sanayi, ticaret, ulaşım, eğitim, turizm merkezidir. Tarihi zenginlikler, kültürel faaliyetler ve fuarlar her yıl milyonlarca turisti kendine çeker.
D. GÜNEY MARMARA BÖLÜMÜ
Bölüm, Gelibolu Yarımadası, Gökçeada, Bozcaada ile bölgenin Marmara Denizi'nin güneyinde kalan kısmını içine alır.
Yeryüzü Şekilleri:
Güney Marmara Bölümü'nde orta yükseklikteki dağlar ile bu dağlar arasındaki ovalar yer alır. Uludağ ve Samanlı dağları en yüksek yerlerdir.
Bu dağlar arasında Gönen, Balıkesir, Karacabey, Bursa, Yenişehir ve İnegöl ovaları bulunur.
Kuş Gölü (Manyas) Ulubat ve İznik Gölü bu bölümdedir.
Susurluk çayı ve Gönen çayı en önemli akarsulardır.
Yer şekillerinin elverişli olması nedeniyle ulaşım gelişmiştir.
Güney Marmara kıyıları girintili ve çıkıntılıdır. Başlıca çıkıntıları; Armutlu, Kapıdağ, Gelibolu ve Biga yarımadalarıdır.
Başlıca girintileri; Gemlik, Bandırma ve Erdek körfezleridir. Bölümde yer alan Çanakkale Boğazı stratejik öneme sahiptir.
İklim ve Bitki Örtüsü:
Bölümün denize yakın kesimlerinde Akdeniz iklimi etkilidir. Ancak enlem farkından dolayı Akdeniz Bölgesi'ne göre yazlar sıcaklıklar biraz daha düşük, kışları daha yağışlıdır.
Bitki örtüsü makidir. İç kesimlere gidildikçe iklim karasallaşır ve sıcaklık ortalamaları düşer.
Nüfus ve Yerleşme:
Bölümde nüfus yoğunluğu fazladır. Nüfus daha çok ovalar ve çevresinde toplanmıştır.
En gelişmiş merkez Bursa'dır. Diğer önemli şehirler Bozüyük, Çanakkale, Balıkesir, Bilecik ve Yalova'dır. Ayrıca İnegöl, Mustafa Kemalpaşa, Mudanya, Gemlik, İznik, Susurluk, Bandırma, Gönen, Erdek ve Gelibolu bölümün diğer önemli yerleşim birimleridir,
Tarım ve Hayvancılık:
İklimin çeşitli olmasına bağlı olarak tarım ürünleri de çeşitlidir. Ovalar tarımın yoğunlaştığı alanlardır. Sebzeler, buğday, şeker pancarı, ayçiçeği, zeytin, üzüm, elma, şeftali, mısır üretimi yaygındır.
Zeytin özellikle Gemlik, Mudanya ve İznik çevresinde yaygındır. Buralarda Türkiye'nin en kaliteli sofralık zeytinleri yetiştirilir,
Dağlık kesimlerde küçükbaş hayvancılık yapılır. Son yıllarda kümes hayvancılığı hızlı bir gelişme göstermiştir. Ova kenarlarında kurulmuş modern çiftliklerde besi ve ahır hayvancılığı yapılır. Bursa, Gemlik ve Yalova çevresinde ipek böcekçiliği yapılmaktadır.
Sanayi:
Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Gelibolu ve Gemlik sanayinin en çok geliştiği merkezlerdir, gelişmiş sanayi kolları (bilgi yelpazesi.com) arasında otomotiv, dokuma, kimya, kağıt, çimento, seramik, ipek ve yapay ipek dokumacılığı başta gelir. Ayrıca zeytinyağı ve gıda sanayisi oldukça gelişmiştir.
Madenler:
Bölümde çıkarılan en önemli madenler Susurluk çevresinde çıkarılan bor mineralleri ile Çanakkale çevresinde çıkarılan linyittir.
Turizm:
Bölümde özellikle Bursa; doğal güzellikleri, kaplıcaları, plajları, Uludağ'daki kayak merkezleri yönüyle turizm açısından önemlidir. Kuş gölü; Gönen ve Yalova kaplıcaları bölümün diğer turistik yerleridir.
|
|
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN <<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
| ||||