Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar

ALLAH'IN SIFATLARI, ZATİ SIFATLARI, SUBUTİ SIFATLARI, ÖZELLİKLERİ (2) (DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ KONU ANLATIMLAR, DERS NOTLARI)

Her Müslümanın, Allah'ın bütün kemal sıfatlarına sahip, noksan sıfatların hepsinden de uzak olduğuna inanması farzdır.

TENZİHİ ve SELBİ SIFATLAR Vücûd Kıdem Beka Muhalefetün lil-havadis: Kıyam Bi-nefsihi Vahdaniyet

ZATİ ve SÜBUTİ SIFATLAR Hayat İlim İrade Kudret Tekvin Sem' ve Basar Kelam

Vücûd Bu sıfat, Allah Teala'nın var olduğunu ifade eder. Allah Teala'nın varlığı başka bir varlığa bağlı olmayıp, zatının icabıdır. Yani vücûdu, zatıyla kaimdir ve zatının vacib bir sıfatıdır. Bu sebeble Hak Teala'ya Vacibü'l-Vücûd denilmiştir. Bazı Kelam alimleri, Vücûd sıfatına, sıfat-ı nefsiyye adını vermişlerdir. Vücûd'un zıddı olan adem (yok olma) Allah Teala hakkında muhaldir. Allah'ın yok olduğunu iddia etmek, kainatı ve içindeki varlıkları inkar etmeyi gerektirir. Çünkü her şey'i yaratan ve var eden O'dur.

Kıdem Kıdem, Allah Teala'nın varlığının başlangıcı olmaması demektir. Allah Teala kadimdir, ezelidir. Yani önce yok iken sonradan var olmuş değildir. Geçmişe doğru ne kadar gidilirse gidilsin, Cenab-ı Hakk'ın var olmadığı bir an, bir zaman, tasavvur edilemez. Aslında zaman ve mekanı yaratan da O'dur. Allah Teala zaman ve mekan kayıtlarından münezzeh, ezeli ve kadim bir Zat-ı Zülcelaldir. Kıdem'in zıddı olan hudûs (sonradan olma, belli bir zamanda yaratılma) Allah Teala hakkında muhaldir.

Beka Beka, Allah Teala'nın varlığının sonu olmaması, daima var bulunması demektir. Allah Teala'nın varlığının başlangıcı olmadığı gibi, sonu ve nihayeti de yoktur. O hem kadim ve ezeli, hem de baki ve ebedidir. Zaten kıdemi sabit olan bir varlığın, bekası da vacib olur. Beka'nın zıddı fena, yani, bir sonu olmaktır. Bu ise, Allah Teala hakkında muhaldir.

Muhafeletün lil-Havadis Allah'ın, sonradan vücud bulan varlıklara benzememesi demektir. Allah Teala ne zatında, ne de sıfatlarında kendi yarattığı varlıklara benzemez. Biz Allah'ı nasıl düşünürsek düşünelim, O, hatır ve hayalimize gelenlerin hepsinden başkadır. Çünkü hatıra gelenlerin hepsi hadis, yani, sonradan yaratılmış, yok iken var edilmiş şeylerdir. Allah Teala ise, vücûdu vacib, kadim ve baki, her şeyden müstağni, her türlü noksandan uzak, bütün kemal sıfatlara sahip olan İlahi ve mukaddes bir zatdır. Şübhe yok ki, böyle yüce bir Zat, önce yok iken sonra var olan, bil'ahare tekrar zeval bulan varlıklara benzemez. Nitekim Cenab-ı Hak kendi zatını Kur'an-ı Kerim'de: arapça var. "Onun "Hak Teala'nın) benzeri yoktur. O, her şey'i işitici ve görücüdür" (Şûra 11) sözleriyle tavsif etmiştir. Peygamber Efendimiz de (asm) bu manayı te'yiden: "Her ne ki senin aklına geliyor, işte Allah Teala onun gayrısıdır" buyurmuştur.

Kıyam Bi-nefsihi Allah Teala'nın, başka bir varlığa ve hiçbir mekana muhtaç olmadan zatı ile kaim olması demektir. Mevcudatın hepsi, sonradan vücuda gelmiştir. Bu sebeble de bir Yaradana ve bir mekana muhtaçdırlar. Buna mukabil her şeyin yaratıcısı olan Allah Teala'nın vücûdu, zatının gereğidir ve varlığı hiçbir şey'e muhtaç değildir. Şayet Allah da var olabilmek için başka bir varlığa muhtaç olsa idi, O da mahlûk olur ve her şey'in Halikı ve başlangıcı olmazdı. Halbuki O, her şey'in Halikı ve yaratıcısıdır. O'ndan başka her şey mahlûktur. Halık ise, mahlûkuna asla muhtaç olmaz.

Vahdaniyet Vahdaniyet, Allah'ın bir olması demektir. Vahdaniyet, Allah Teala'nın kemal sıfatlarının en önemlisidir. Çünkü bu sıfat, Allah Teala'nın zatında, sıfatlarında, fiillerinde bir olduğunu; saltanat ve icraatında ortaksız bulunduğunu ifade etmektedir.

ZATİ ve SÜBUTİ SIFATLAR

Hayat Cenab-ı Hakk'ın hayat sahibi olması, hayat sıfatiyle muttasıf bulunması demektir. Cenab-ı Hak hakkında vacib olan bu sıfat, mahlûkatta görülen ve maddenin ruh ile birleşmesinden doğan geçici ve maddi bir hayat olmayıp ezeli ve ebedidir. Bütün hayatların kaynağı olan hakiki hayattır. Hayat sıfatı, İlim, İrade, Kudret gibi kemal sıfatlariyle yakından ilgilidir. Bu sıfatların sahibi bir zatın, hayat sahibi olması zaruridir. Çünkü ölü bir varlığın ilim, irade ve kudret gibi kemalatın sahibi olacağı düşünülemez. Bunun içindir ki, hayat sıfatını, Cenab-ı Hakk'ın ilim, irade ve kudret gibi sıfatlarla vasıflanmasını sağlayan ezeli bir sıfattır, diye tarif etmişlerdir. Hayat sıfatının zıddı memat, yani, ölü olmaktır. Bu ise Allah hakkında muhaldir.

İlim Allah Teala'nın her şey'i bilmesi, ilminin her şey'i kuşatması demektir. Bu alemi en güzel şekilde, en mükemmel bir nizam üzere yaratan ve onu idare eden Zat-ı Akdes'in, yarattığı varlığı en ince teferruatına kadar bilmesi gerekir. Zira hakikatı, faydası, lüzum ve hikmeti bilinmeyen bir şey, nasıl yaratılabilir? O halde yaratıcının bir şey'i yaratabilmesi için, evvela ilim sahibi olması, sonra o ilmin icablarına göre yaratması şarttır. Bundan başka, iman ve salih amel sahiplerini mükafatlandırmak, isyan eden ve kötü yolda olanları da cezalandırmak, ancak bu kimselerin yaptıklarını bütün teferruatı ile bilmekle mümkündür. İlmin zıddı cehil, gaflet ve unutkanlıktır. Bütün bunlar Hak Teala hakkında muhaldir.

İrade Allah'ın bir şey'in şöyle olup da böyle olmamasını dilemesi; her şey'i dilediği gibi tayin ve tesbit etmesi demektir. Allah Teala kamil bir irade sahibidir. Bu kainatı ezeli olan iradesine uygun olarak yaratımştır. Bu kainatta olmuş ve olacak her şey Allah'ın dilemesi ve irade etmesiyle olmuş veya olacaktır. O'nun her dilediği mutlaka olur, dilemediği de asla vücûd bulmaz. Bu hususta Kur'an'da:

"Allah dilediğini yaratır. Bir işe hükmederse (yani onu dilerse) ona ancak 'ol' der, o da oluverir" (Al-i İmran, 47) buyrulur.

Hadis-i şerifte de: "Allah'ın dilediği oldu, dilemediği de olmadı" denilmiştir. İrade sıfatından başka meşiet adında müstakil bir sıfat yoktur.

Kudret Kudret, Hak Teala'nın varlıklar üzerinde irade ve ilmine uygun olarak te'sir ve tasarruf etmesi, her şey'i yapmağa ve yaratmaya gücü yetmesi demektir. Allah Teala'nın sonsuz bir kudret sahibi olduğuna ve her şey'e kadir bulunduğuna, görmekte olduğumuz şu kainat ve ihtiva ettiği güzellik ve şaşmaz nizam en büyük delildir.

Tekvin Tekvin; icad ve yaratma demektir. Tekvin'i madum (yok) olan bir şey'i yokluktan çıkarmak, vücûda getirmek diye izah etmişlerdir. Tekvin, Ehl-i Sünnet'in iki hak itikadi mezhebinden biri olan Matüridilere göre, ilim, irade ve kudret sıfatından ayrı bir sıfattır. Yine Matüridilere göre, Hak Teala'nın yaratmak, rızık ve nimet vermek, azab vermek, diriltmek, öldürmek gibi bütün fiilleri, tekvin sıfatına racidir. Onun eser ve tecellisi sayılır. Bunlara sıfat-ı fi'liyye (fiili sıfatlar) da denilir. Kudret ve tekvin, birer kemal sıfatı olup zıdları olan acz, Allah hakkında muhaldir. Eş'arilere göre ise: Allah'ın tekvin sıfatı diye ayrı, müstakil bir sıfatı yoktur. Tekvin, kudret (bilgi yelpazesi.net) sıfatının makdûrata (yaratılması takdir edilmiş şeylere) yaratma anında taallûkundan ibarettir. Yani tekvin, kudret sıfatı içinde itibari bir vasıf olmaktadır. Allah Teala'ya Mükevvin isminin verilmesi, O'na, kudret sıfatından ayrı, Tekvin adında bir sıfatın isnad edilmesini gerektirmez. İcad etmek, yaratmak, bilfiil vücuda getirmek, Hak Teala'nın Kudret sıfatıyla olur. Matüridiler Tekvin sıfatını Kudret sıfatından ayrı bir sıfat kabûl ettiklerinden, zati ve sübûti sıfatları 8 olarak sayarlar. Eş'arilere göre ise bu sıfatlar 7'dir (Sıfat-ı Seb'a).

Sem've Basar Allah'ın her şey'i işitip, her işi görmesi demektir. Sem' ve basar sıfatları da Allah'ın ezeli ve ebedi kemal sıfatlarındandır. Allah'ın işitip görmesine, uzaklık - yakınlık, gizlilik - açıklık, karanlık - aydınlık gibi mefhumlar bir engel teşkil edemezler. O, içimizdeki fısıltıları, kalbden ve gönülden yaptığımız duaları işitir. Hikmetine uygun şekilde karşılık verir. Hak Teala'nın Semi' ve Basir, yani, her şey'i en iyi işitici ve en iyi görücü olduğu, Kur'an-ı Kerim'de defalarca zikredilmiştir. Sem' ve Basar sıfatları birer kemal sıfatı olduğundan, zıdları olan a'malık (görmemek) ve sağırlık (işitmemek) Zat-ı Bari hakkında muhal olan noksan vasıflardandır.

Kelam Allah Teala'nın harfe ve sese muhtaç olmadan konuşması demektir. Allah Teala'nın kelam, yani, söyleme, konuşma sıfatı vardır. Bu sıfat ezeli ve ebedidir. Bu sebeble Allah'a Mütekellim denilir. Kur'an-ı Kerim'e de Kelamullah tabir edilir. Allah'ın peygamberlerine bildirdiği vahiyler, onlara verdiği İlahi kitablar, mahlûkatına gönderdiği ilhamlar, hep O'nun Kelam sıfatının bir tecellisidir.

Zati Özellikleri, Zati Sıfatları (Sadece Ve Sınırsız Olarak Allah'ta Bulunan Başka Varlıklarda Olmayan Sıfatlar)

1. Vahdaniyet: Allah'ın bir ve tek olması

2. Vücud: Allah'ın var olması

3. Kıdem: Allah'ın başlangıcı olmaması, ezelden beri var olması (ezeli olması)

4. Beka: Allah’ın sonu olmaması, sonsuz olması (ebedi olması )

5. Muhalefet ün lil-havadis: Allah'ın sonradan yaratılanlara benzememesi, eşi ve benzerinin bulunmaması

6. Kıyam bi-nefsihi: Allah'ın kendi kendine var olması, var olmak için hiçbir varlığa, hiçbir şeye ihtiyacı olmaması

Subuti Özellikleri, Subuti Sıfatları (Allah'ta Sınırsız Olarak Bulunup ,Yarattığı Varlıklara Ve Özellikle Çok Sevdiği İçin Sınırlı Olarak İnsanlara Verdiği Sıfatlar)

1. Hayat Allah'ın ölümsüz hayatı vardır, diridir, canlıdır

2. İlim Allah her şeyi bilir. (insanlar da bilir ama her şeyi bilemezler, bilgileri sınırlıdır.)

3. Semi Allah, her şeyi duyar (işitir)

4. Basar Allah, her şeyi görür

5. İrade Allah’ın sonsuz iradesi vardır, istediği şeyi diler ve o, olur

6. Kudret Allah'ın sonsuz kudreti vardır, her şeye gücü yeter.

7. Kelam Allah, konuşur.( Peygamberler, melekler ile ve insanlar ile konuşur.)

8. Tekvin Allah, her şeyi yaratandır.(İnsanları, doğayı, şifa, rızk, nimet, başarı v.b. Yaratan, izin verendir.)

>>>TIKLAYIN<<<

“DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN <<<

“DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN <<<

“KONU ANLATIMLI DERSLER” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“EĞİTİM ÖĞRETİM İLE İLGİLİ BELGELER, BİLGİLER”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<