Natüralizm (Doğalcılık) Akımı Nedir, Dil ve Üslubu Nasıldır, Natüralizmde Kullanılan Türler Nelerdir?

Natüralizm edebiyat ve sanat akımlarından biridir ve 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında özellikle Fransa'da etkili olmuştur. Bu akım, bilimsel düşüncenin etkisi altında insanın doğaya ve çevresine olan bağımlılığını vurgulamıştır. İnsanın davranışlarını, toplumsal etkenlerden çok biyolojik ve çevresel etkenlerin belirlediğini savunur.

Natüralizm, realizmin bir uzantısı olarak görülür. Realizmde olduğu gibi natüralist yazarlar da gerçekliği olduğu gibi yansıtmayı amaçlarlar. Ancak Natüralistler, gerçekliği daha bilimsel bir bakış açısıyla ele alırlar.

Natüralizmin temel özellikleri şunlardır:

· Determinizm ve Kadercilik: Natüralistler; insanın davranışlarının ve kaderinin, biyolojik ve çevresel etmenler tarafından belirlendiğine inanırlar. İnsanların yaşamları üzerindeki kontrollerinin sınırlı olduğunu düşünürler.

· Çevre ve Kalıtımın Etkisi: Natüralist yazarlar; insanların çevrelerinin ve kalıtımın, karakterlerinin ve davranışlarının oluşumunda belirleyici bir rol oynadığına inanırlar. İnsanların yaşadığı çevrenin ve genetik mirasın, karakter ve kader üzerinde belirleyici etkileri olduğunu vurgularlar.

· Toplumsal Eleştiri: Natüralist eserler genellikle toplumsal eleştiri içerir. Yazarlar, toplumun alt sınıflarının yaşam koşullarını, acımasız gerçekliği ve adaletsizliği yansıtır.

· Betimleme ve Ayrıntılar: Natüralist yazarlar, gerçekliği en ince ayrıntılarıyla betimlemeye önem verirler. İnsan davranışlarını, toplumsal ortamı ve çevresel koşulları detaylı bir şekilde ele alırlar.

· Nesnellik: Natüralist yazarlar, objektif bir bakış açısını benimserler. Eserlerinde duygusallıktan kaçınırlar ve nesnel bir anlatımı tercih ederler.

Önde gelen Natüralist yazarlar arasında Émile Zola, İbsen, Tolstoy gibi isimler bulunmaktadır. Natüralizm, edebiyat tarihinde gerçekçiliğin ve bilimselliğin önemli bir aşamasını temsil eder.

Natüralizmin Konusu

Natüralizm akımı, gerçeğin daha çok karanlık ve çirkin yönlerini ele alan bir perspektife sahiptir. Realizmin seçici bir şekilde gerçekler arasında seçim yapmasına rağmen natüralistler bu tür bir ayrım yapmazlar. Bu eleştirilere Émile Zola şöyle cevap verir: "Biz, toplumsal yaraların kökenlerini araştırıyoruz. Dolayısıyla sıklıkla çürümüşlükleri ele almak, insanın sefaletinin, deliliklerinin olduğu yerin en derinine inmek zorundayız."

Natüralizmde; insanın duyguları, tutkuları, düşünceleri, eylemleri ve karakteri, soyundan ve içinde yetiştiği doğal ve toplumsal çevrenin etkisiyle oluşur. Yani, insan davranışlarının temelinde biyolojik ve toplumsal etkiler bulunur. Kalıtsal özellikler, çevresel koşullarla etkileşime girerek kişinin karakterini belirler. Bu bağlamda bir insanın davranışlarını belirleyen içgüdüleridir.

Natüralizm, insanın doğasının ve çevresinin karmaşıklığını detaylı bir şekilde inceler. Bu akım, insanın davranışlarının altında yatan nedenleri ve koşulları anlamaya çalışırken çoğu zaman toplumsal eleştiri ve insan psikolojisinin derinliklerine iner.

Natüralizmde Kullanılan Edebî Türler

Natüralizm akımı; edebiyat tarihinde özellikle roman, hikâye ve tiyatro türlerinde etkili olmuştur. Bu akım, 19. yüzyılın sonlarından itibaren Fransa'da ortaya çıkmış ve daha sonra diğer Avrupa ülkelerine ve dünyaya yayılmıştır. Roman türünde Natüralizm, insanın çevresel etkiler altında nasıl değiştiğini ve insanın doğası üzerindeki biyolojik, toplumsal ve çevresel faktörlerin etkisini vurgular. Romanlarda genellikle sınıfsal mücadeleler, ekonomik zorluklar, ahlâkî çöküntü, çevresel etkiler gibi konular Natüralist yazarlar tarafından işlenmiştir. Önde gelen Natüralist romancılar arasında Émile Zola, Alphonse Daudet ve Goncourt Kardeşler gibi isimler bulunmaktadır.

Tiyatro alanında da Natüralizm, sahnede gerçekçi bir atmosfer yaratmak amacıyla kullanılmıştır. Tiyatro eserlerinde karakterlerin doğal davranışları ve konuşmaları ön plana çıkarılmış, toplumsal sorunlar ve insan doğası sert bir gerçeklikle ele alınmıştır. Özellikle Henrik Ibsen'in oyunları Natüralizm akımının tiyatro alanındaki önemli örneklerindendir. Genel olarak Natüralizm akımı edebî eserlerde gerçekçi bir bakış açısıyla insanın çevresel etkiler altındaki doğasını ve toplumsal koşulları ele alır. Bu nedenle roman, hikâye ve tiyatro gibi uzun formlu eserlerde en belirgin şekilde kullanılmıştır.

Edebiyatta Natüralizm Akımının Temsilcileri

· Emile Zola.

· Guy de Maupassant.

· Goncourt Kardeşler.

· Paul Alexis.

· Jules Velles.

· Henry Ceard.

· Gerhart Hauptmann.

Türk Edebiyatında Natüralizm Akımı

Türk edebiyatında natüralizm (doğalcılık) akımına en yakın duran yazar Hüseyin Rahmi Gürpınar'dır. Ancak eserlerinde sosyal eleştiriyi işlemesi, onu natüralistlerden ayıran önemli bir özelliktir. Bu akımın ilk izlerine ise Tanzimat dönemi yazarı Nabizade Nazım'da rastlanır. Natüralizm, Türk edebiyatında Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın eserleriyle en yakın bağ kurduğumuz akımlardan biridir.

Natüralizmde Dil ve Üslup

· Natüralizm edebiyat akımı, gerçekçiliği temel alarak insan yaşamını en doğal ve çıplak hâlinde yansıtmayı hedefler. Bu edebî akımın önde gelen özelliklerinden biri, yazarların kendi kişiliğini arka plana atarak sadece gözlemledikleri ve tecrübe ettikleri olayları objektif bir biçimde aktarmalarıdır.

· Natüralist yazarlar, âdeta bir tutanak yazarcasına olayları olduğu gibi yansıtmaya çalışırlar. Dil kullanımında da natüralist yazarlar pek seçici değildirler. Kahramanlar, seçtikleri çevrenin dilini yansıtırlar ve bu nedenle argo, küfür gibi dil unsurları eserde değiştirilmeden yer alır. Bu durum, edebî eserlerin gerçekliğine ve doğallığına vurgu yapar.

· Natüralist bir metin oluştururken detaylara önem vermek ve karakterleri, olayları gerçekçi bir biçimde betimlemek önemlidir. Yazarın gözlem yeteneği ve detaylara olan dikkati, okuyucuyu olayların içine çekerek onlara gerçekçi bir deneyim sunar.

Natüralist bir metin oluştururken detaylı gözlem yeteneği, nesnel bir bakış açısı ve gerçekliği yansıtan bir dil kullanımı ön planda tutulmalıdır. Yazarın kişisel görüşlerinden arınmış bir anlatım, eserin doğallığını ve gerçekçiliğini artırır.