KUVVET, KUVVET FORMÜLLERİ, KUVVET ÇEŞİTLERİ, KUVVET BİRİMLERİ, KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ, BİLEŞKE KUVVET, ÖZELLİKLERİ (FEN BİLİMLERİ KONU ANLATIMI)

 

Durmakta olan bir cismi hareket ettirmek için kuvvet uygulamak gerekir. Masanın üzerinde duran kitabımızı kol kuvveti ile hareket ettirebiliriz. Hareketli bir cismi durdurmak içinde kuvvet uygulanır. Hareketli bir otomobili durduran kuvvet fren kuvvetidir. Kuvvet uyguladığımızda cisimlerin şeklini de değiştirebiliriz. Bir yaya kuvvet uygularsak boyu uzar. Yani şekli değişir.

 

Kuvveti şöyle tanımlayabiliriz. Duran cismi hareket ettiren, hareketli cismi durduran, cisimlerin hızını ve şeklini değiştiren etkiye kuvvet denir.

 

 

Kuvvetin Ölçülmesi Ve Birimi: 

 

Kuvvetin etkilerinden birinin cisimlerin şeklini değiştirmek olduğunu biliyoruz. Yay gibi esnek cisimler üzerlerindeki kuvvet etkisi kalktıktan sonra tekrar eski şekillerini alırlar. Kuvveti ölçmek için esnek cisimlerden yararlanırız.

 

Kuvveti ölçen araç (Dinamometre) da bir yaydır. Halk arasında el kantarı olarak bilinen araç dinamometre dir.

 

Kuvvetin birimi Newton dur. Kısaca N ile gösterilir.

 

 

Kuvvetin Gösterilmesi: 

 

Kuvvet vektörel (Yönü olan) bir büyüklüktür. Vektörel büyüklükler vektör adı verilen yönlendirilmiş doğru parçaları ile gösterilir.

 

 

                                        →                      →

Şekildeki kuvvet vektörü AB vektörü yada F vektörü şeklinde okunur.

 

-   A noktası kuvvetin uygulama noktasıdır.

-   AB doğrultusu kuvvetin doğrultusudur.

-   Kuvvetin yönü A dan B ye doğrudur.

-   Kuvvetin şiddeti vektörün boyu ile orantılıdır.

 

Örnek: Bir cisme doğuya doğru 20 N ve kuzeye doğru 10 N’ luk kuvvetler etki ediyor. Bunu çizim ile gösteriniz.

 

 

Kuvvetin şiddeti boyu ile orantılıdır. 10 N luk kuvveti 1 cm ile gösterirsek 20 N luk kuvveti 2 cm lik vektör ile gösteririz.

 

 

Kuvvetlerin Bileşkesi:

 

Bir cisme birden fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilecek kuvvete bileşke kuvvet denir. Bu kuvvetlere de bileşen kuvvetler denir. Bileşke kuvvetler R ile gösterilir.

 

Bileşke Kuvvetlerin Hesaplanması: 

 

1- Doğrultuları Ve Yönü Aynı Olan İki Kuvvetin Bileşkesi:

 

Aynı yönlü kuvvetlerin bileşkesinin şiddeti kuvvetlerin şiddetleri toplamına eşittir. Bileşkenin yönü bu kuvvetler ile aynı yöndedir. Kuvvetler F1 ve F₂ ise bileşke R = F₁ + F₂ olur.

 

 

2- Doğrultuları Aynı Yönleri Zıt Olan İki Kuvvetin Bileşkesi:

 

Zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesinin şiddeti, kuvvetlerin şiddetlerinin farkına eşittir. Bileşke kuvvet büyük kuvvet yönündedir. Kuvvetler F1 ve F₂ ise bileşke R = F₁ - F₂ olur. F₁> F₂

 

 

Cisimlerin Yer Tarafından Çekilmesi:

 

Silgimizi elimizden bıraktığımızda yere düşer. Bir yayın ucuna bir cisim astığımızda yay uzar. Bu iki olay da yerin cisimleri kendisine doğru çektiğini gösteriyor.

 

Yerin bir cisme uyguladığı çekim kuvvetine o cismin ağırlığı denir. Ağırlık bir kuvvettir. Yerin çekim kuvvetidir. Bu nedenle ağırlık ta dinamometre ile ölçülür. Ağırlık birimi (bilgi yelpazesi.net) de kuvvet birimi olan Newton(N) dur.

 

Dünyanın 1 kg kütleye uyguladığı çekim kuvvetine, yer çekimi alan şiddeti denir. “ g” ile gösterilir. G nin değeri yaklaşık olarak 10N/kg dır.

 

Ağırlık = Kütle X Yer çekim alanı şiddeti