|
|
eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > cümlede anlam ile ilgili konu anlatımlar
DOLAYLI ANLATIM ve DOĞRUDAN ANLATIM
Dilimizde iletişim kurarken, başkalarının söylediklerini aktarmak veya kendimizin söylediklerini aktarmak için doğrudan anlatım ve dolaylı anlatımı kullanırız. Dolaylı anlatım, bir kişinin söylediklerini, aktarılan kişinin söylemiş gibi ifade etme yöntemidir. Doğrudan anlatım ise bir kişinin doğrudan kendi söylediklerini aktarma yöntemidir. Bu iki anlatım şekli arasındaki farklılıkları ve nasıl kullanıldıklarını aşağıda detaylı bir şekilde açıklayacağım.
Doğrudan Anlatım: Doğrudan anlatımda, bir kişinin kendi söylediklerini olduğu gibi aktarırız. Sözcüklerin tırnak içine alınmasıyla ve konuşmanın aynen yazılmasıyla ifade edilir.
Örnek:
Ali, "Bugün sinemaya gideceğim." dedi.
Bu cümlede, Ali'nin söylediği doğrudan bir şekilde aktarılmıştır. Ali'nin aynen söylediği ifade kullanılarak iletişim kurulmuştur.
Dolaylı Anlatım: Dolaylı anlatımda ise, bir kişinin söylediklerini aktaran kişi, bunları kendi söylediği gibi ifade eder. Aktarılan kişinin söyledikleri, aktaran kişi tarafından yeniden ifade edilir ve tırnak işaretleri kullanılmaz.
Örnek:
Ali, sinemaya gideceğini söyledi.
Bu cümlede, Ali'nin söylediği "Bugün sinemaya gideceğim." ifadesi dolaylı bir şekilde aktarılmıştır. Aktaran kişi, Ali'nin söylediğini kendi ifadeleriyle yeniden ifade etmiştir.
· Dolaylı anlatım, özellikle haberlerin veya başkalarının söylediklerinin aktarılması gerektiğinde kullanılır. İletişimde doğrudan anlatımın tercih edilmesi, kişinin söylediklerinin tam ve kesin bir şekilde aktarılmasını sağlar. Ancak, dolaylı anlatım daha sık kullanılır çünkü aktarılan kişinin söyledikleri, aktaran kişinin kendi ifadeleriyle yeniden anlatıldığı için daha özgür ve esnek bir iletişim sağlar.
· Dolaylı anlatımda zaman ve şahıs değişiklikleri yapılabilir. Özne, yüklem ve zamirler değiştirilebilirken, doğrudan anlatımda bu değişiklikler yapılamaz. Dolayısıyla, doğrudan anlatım ve dolaylı anlatım arasındaki bu farklılıkları dikkate alarak, iletişimde hangi anlatım şeklinin daha uygun olduğunu seçmek önemlidir.
Sonuç olarak, dolaylı anlatım ve doğrudan anlatım, iletişimde başkalarının söylediklerini aktarmak veya kendimizin söylediklerini aktarmak için kullandığımız yöntemlerdir. Dolaylı anlatım, aktarılan kişinin söylediklerini aktaran kişinin kendi ifadeleriyle yeniden anlatırken doğrudan anlatım ise kişinin söylediklerini tırnak içine alarak aynen aktarır. Her iki anlatım şeklinin de kendi kuralları ve kullanım alanları vardır, bu nedenle iletişimde doğru bir şekilde kullanılması önemlidir.
DOĞRUDAN ANLATIM NEDİR DOLAYLI ANLATIM NEDİR DOĞRUDAN ANLATIM ÖRNEK DOLAYLI ANLATIM ÖRNEK CÜMLELER (1) (ANLATIM BİÇİMLERİ) (CÜMLEDE ANLAM) (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)
Doğrudan (Dolaysız) Anlatım:
Söylenenleri biçimsel bir değişikliğe uğratmadan, kişilerin söylediği ya da sözün söylendiği biçimde, olduğu gibi aktaran cümlelerin anlatımına denir.
Başkasına ait bir sözün hiç değiştirilmeden aktarılmasına doğrudan anlatım denir.
Olduğu gibi aktarılan söz genellikle tırnak işareti içerisinde yazılır. Tırnak işaretinin dışında virgül kullanılarak da aktarılabilir.
Örnekler:
Babam: "Annen de ben de bu köyde doğup büyüdük." derdi.
Arkadaşım: "Ben de o romanı ortaokul üçüncü sınıftayken okumuştum." diyor.
Ali: "Bu kitabı iki kez okudum." dedi.
Öğretmen: “Bu test sorularını evde çözeceksiniz." dedi.
Dersten sonra etüt yapacağız, dediler.
Başbakan: "Kıbrıs, bizim toprağımızdır." dedi.
Öğretmen, Ali'ye: "Arkadaşına söyle, yarın ödevini mutlaka getirsin!" dedi.
Dolaylı Anlatım:
Bir sözün kişi, zaman, anlatıcı değişiklikleriyle aktarılan biçimidir. Bu anlatım biçimiyle kurulan cümlelere daha çok roman, öykü gibi anlatımsal türlerde, olayların yazar (bilgi yelpazesi.net) tarafından anlatılmasında rastlanır.
Başkasından alınan sözün, cümledeki yargıyı değiştirmeden, kendi sözcüklerimizle aktarılmasına dolaylı anlatım denir.
Dolaylı anlatımlı cümleler “söyledi, belirtti, açıkladı” gibi eylemlerle biter ya da yüklemleri öğrenilen geçmiş zamanla çekimlenir.
Örnek:
Babam, annemin de kendisinin de bu köyde doğup büyüdüklerini söylerdi.
Arkadaşım da bu romanı ortaokulun üçüncü sınıfında okuduğunu söylemişti.
|
|
O iki büyük insan da bilimin insanlar için vazgeçilmez olduğunu vurguluyorlar.
Komşuna börek götürdüğünü söyledi.
Hasta olduğu için okula gidemeyeceğini belirtti.
Balık tutmak için ırmağa gideceğini söyledi
Çantasındaki ıvır zıvırlardan kurtulacağını anlattı.
Yüzmekten hoşlandığını ve yaz ayını iple çektiğini söyledi.
Karışık Örnekler:
Ali: "Bu kitabı iki kez okudum." dedi. (Doğrudan Anlatım)
Başbakan: "Kıbrıs, bizim toprağımızdır." dedi. (Doğrudan Anlatım)
Ben bu işin böyle yapılmasını istemedim, dedi. (Doğrudan Anlatım)
Bernard Shaw, düşünmenin ruhun kendisiyle konuşması olduğunu söylerdi. (Dolaylı Anlatım)
Bu konuda atalarımız: "Cesurun bakışı, korkağın kılıcından keskindir." der. (Doğrudan Anlatım)
Çiçero'nun "Bir yerde yaşam varsa orada umut da vardır." sözü çok hoşuma gider. (Doğrudan Anlatım)
Dersten sonra etüt yapacağız, dediler. (Doğrudan Anlatım)
Deskartes'in: "Düşünüyorum öyleyse varım." sözü çok ünlüdür. (Doğrudan Anlatım)
Doktor, babama ilaçları mutlaka içmesi gerektiğini tembih etti. (Dolaylı Anlatım)
En iyi romanların bir bunalım döneminde yazılacağını söylüyor (bilgi yelpazesi.net) Dostoyevski (Dolaylı Anlatım)
Kadın, arkadaşının kulağına eğilerek: "Birazdan kalkalım mı?" diye fısıldadı. (Doğrudan Anlatım)
Onunla bir daha konuşmayacağını söyledi. (Dolaylı Anlatım)
Öğretmen, Ali'ye: "Arkadaşına söyle, yarın ödevini mutlaka getirsin!" dedi. (Doğrudan Anlatım)
Öğretmen:" Bu test sorularını evde çözeceksiniz." dedi. (Doğrudan Anlatım)
Profesör Fuat Köprülü: "Bütün Türk edebiyatı bir yana, Dede Korkut Kitabı bir yana." derdi. (Doğrudan anlatım) (Profesör Fuat Köprülü'nün sözü aynen aktarılmıştır.)
Profesör Fuat Köprülü; tek başına Dede Korkut Kitabının, bütün Türk edebiyatı eserlerine bedel olduğunu söylerdi. (Dolaylı anlatım) (Profesörün düşüncesi bozulmamıştır; cümlesi değiştirilerek yazarın cümlesi içerisinde eritilmiştir. "Olduğunu" fiilimsisine dikkat ediniz. Dolaylı anlatımda "-diğini" "-eceğini" ekleri ve benzerleriyle kurulmuş fiilimsiler kullanılır.)
Söylediklerimizi bir başka örnekle özetleyelim: Dede Korkut Kitabı, Türk edebiyatının en önemli eseridir. (Doğrudan anlatım) (Kişi kendi düşüncesini, kendi sözcükleriyle anlatmıştır.)
Turgut Uyar, bir yazısında , Nobel Ödülü kazanan bu yazarı en içten dilekleriyle kutladığını belirtiyor. (Dolaylı Anlatım)
Yazar, sanatçı olunabilmek için çok çalışılması gerektiğini vurguladı. (Dolaylı Anlatım)
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
| |||||