|
eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > kelime türleri, sözcük türleri ile ilgili konu anlatımlar
ÖĞRENİLEN GEÇMİŞ ZAMAN, DUYULAN GEÇMİŞ ZAMAN KİPİ (MİŞ’Lİ), ÖZELLİKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)
Eylem kök ya da gövdelerine “-mış, -miş, -muş, -müş” eklerinden biri getirilerek yapılır.
Anlamı:
-Geçmişte yapılan bir eylemi kesinliğe bağlamadan anlatır.
Örnek:
O yıllarda ülkemizde büyük ekonomik sıkıntılar yaşanmış.
Gençlik yıllarında bütün Avrupa ülkelerini gezmiş.
-Kısa bir geçmiş zaman diliminde de olsa, başkasından duyulan eylemlerin anlatımında kullanılır.
Örnek:
Geçen gün en yakın arkadaşıyla kavga etmiş.
Erdal, dün sinemaya gitmiş, ama filmi beğenmemiş.
-Farkında olunmayan bir eylemin anlatımında kullanılır.
Örnek:
Öyle bir dalmışız ki, sabah olmuş.
Bir de ne göreyim herkes gitmiş.
-Gerçekleşen bir eyleme tanık olma durumlarında da kullanılabilir.
Örnek:
Eline sağlık, çayda çay olmuş.
Kısa sürede iyice yıpranmışsın.
-“-dır, -dir” ek eylemleriyle kullanıldığında (bilgi yelpazesi.net) kesinlik ya da olasılık anlamı kazanır.
Örnek:
Gönderdiğin mektubu dün almıştır. (Olasılık)
Özür dilerim, kayıtlarımız kapanmıştır. (kesinlik)
Miş’li geçmiş zamanın kişilere göre çekimi şöyledir :
KİŞİ |
TEKİL |
ÇOĞUL |
I. |
Okumuşum |
Okumuşuz |
II. |
Okumuşsun |
Okumuşsunuz |
III. |
Okumuş |
Okumuşlar |
Sonuç olarak:
-Eylemin yapıldığı duyulmuştur.
-Kesinlik anlamı yoktur.
-Soru biçimi “mi” soru ilgecidir.
ÇEKİMLİ FİİLLER, KİPLER ÇEŞİTLERİ, ŞAHIS EKLERİ, HABER KİPLERİ, DİLEK KİPLERİ (ÖZET ANLATIM)
Fiilin en temel özelliği; o eylemi yapan bir kişisinin ve yapılma zamanının bulunmasıdır. Yani işin kim tarafından ve ne zaman yapılmış olduğunu belirtmesidir.
Bir fiilin kip ve Kişi ile ifade edilmiş haline “çekimli fiil” denir. Peki, bir fiile çekimli fiil diyebilmemiz için gerekli olan şeyler nelerdir?
Fiil kök ya da gövdesi + Kip eki + Kişi Eki = Çekimli fiil
Oku + yor + um = Çekimli fiil
Kurut + acak + sın = Çekimli fiil
Bak + ar + ız = Çekimli fiil
Gel + meli + ler = Çekimli fiil
Yani: Fiil kök gövde + kip eki + Kişi eki sıralamasından ibarettir.
Çekimli fiil, zamana ve şahsa bağlanmış bir hareketi karşılayan kelimedir. Zamanı ve kişisi sağlayan unsurlar da kip ve Kişi ekleridir.
Yukarıdaki formülde olduğu gibi sırasıyla fiil kök ya da gövdelerine haber ya da dilek kiplerinden biri ve daha sonra Kişi eki getirilerek fiil çekimi yapılır. Genel anlamda fiil çekimi bu şekilde oluşmaktadır. Bu yüzden öncelikle kip nedir? Kişi ekleri nelerdir? Bunları inceleyelim.
KİŞİ EKLERİ, ŞAHIS EKLERİ
Kişi ekleri, eylemin hangi Kişiler tarafından yapıldığını gösterir. Türkçede ben sen, o biz, siz onlar olmak üzere altı Kişi vardır. Fiillerin bu Kişilere göre çekimlenmesini sağlayan
Kişi ekleri şunlardır:
Tekil Kişi Eki Ben / -m, -ım, -im, -um, -üm
Tekil Kişi Eki Sen / -n, -(s)ın, -(s)in, -(s)un, -(s)ün
Tekil Kişi Eki O / -eki yoktur-
Çoğul Kişi Eki Biz / -ız, -iz, -uz, -üz, -k
Çoğul Kişi Eki Siz / -(s)ınız, -(s)iniz, -(s)unuz, -(s)ünüz
Çoğul Kişi Eki Onlar / -lar, -ler
Görmeli – (y) – im
Görmeli – sin
Görmeli – (yok)
Görmeli – (y) – iz
Görmeli – siniz
Görmeli – ler
NOT: Fiillerin teklik üçüncü Kişi çekiminde Kişi eki yoktur, ancak yine de teklik üçüncü Kişi ifadesi taşırlar.
|
KİP EKLERİ, FİİL KİPLERİ
Fiil kök ve gövdelerinin bildirdiği eylemi, zamana ve biçime bağlayan eklere “kip” denir.
Bir fiilin zaman ve anlam özelliğine göre şekillenmesi bu ekler sayesinde olur.
Fiil kipleri, haber kipleri (bildirme kipi) ve dilek kipi (tasarlama kipi) olmak üzere ikiye ayrılır.
Haber kipleri fiilin hangi zamanda geçtiği belirtmekte, dilek kipleri ise fiilin yapılış şeklini göstermektedir.
A- HABER KİPLERİ / BİLDİRME KİPLERİ
Haber kipleri eklendikleri fiile “zaman anlamı” kazandırırlar.
Yapılan eylemin geçmişte mi şimdi mi gelecekte mi yoksa her zaman mı yapıldığını gösterirler.
Bildirme kiplerinin duyulan geçmiş zaman, görülen geçmiş zaman, şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zaman çekimi olmak üzere beş çekimi vardır.
1-Duyulan/Öğrenilen/Miş’li Geçmiş Zaman (-mış, -miş, -muş, -müş)
Kip Ekleri: -mış, -miş, -muş, -müş
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -mış, -miş, -muş, -müş + Kişi eki
1. Tekil Kişi, ben ıslan – mış – ım
2. Tekil Kişi, sen ıslan – mış – sın
3. Tekil Kişi, o ıslan – mış
1.Çoğul Kişi, biz ıslan – mış – ız
2.Çoğul Kişi, siz ıslan – mış – sınız
3.Çoğul Kişi, onlar ıslan – mış – lar
Örneğin bize “susamak” fiilini öğrenilen geçmiş zamanın 2. çoğul kişisine göre çekimleyin denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Susa+ mış + sınız
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylem, konuşanın gözü önünde gerçekleşmemiştir. Bu kiple konuşan kişi, anlattıklarını başkasından duymuştur ve öğrendiklerini dile getirmektedir. Yani konuşan kişi eylemin gerçekleşmesine şahit olmamış, bunu ya başkasından duyup öğrenmiş ya da sonradan fark etmiştir.
Duyulan Geçmiş Zamana Örnek Cümleler:
O dönemde çok sıkıntı çekmiş. (çekmek fiili, öğrenilen geçmiş zamanın 3 tekil kişisi)
Gitar kursuna gidebilmek için para biriktirmiş.
Davet edilmedikleri halde düğüne gelmişler.
Yorgunluktan bir kenarda uyuyakalmışım.
Henüz altı aylıkken yürümeye başlamışım.
Duyulan Geçmiş Zamanın Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -mış, -miş, -muş, -müş + Kişi eki
“Yakmak ve görmek” fiillerinin olumsuzunu, görülen geçmiş zamanın tüm Kişilere göre çekimleyelim:
Yak – ma – mış – ım Gör – me – miş – im
Yak – ma – mış – sın Gör – me – miş – sin
Yak – ma – mış Gör – me – miş
Yak – ma – mış – ız Gör – me – miş – iz
Yak – ma – mış – sınız Gör – me – miş – sizin
Yak – ma – mış – lar Gör – me – miş – ler
2-Görülen Zaman / Bilinen Zaman / Di’li Geçmiş Zaman (-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü)
Kip Ekleri: -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü + Kişi eki
“Sevmek” fiilini görülen geçmiş zamanın tüm Kişilerine göre çekimleyelim:
1. Tekil Kişi, ben sev – di – m
2. Tekil Kişi, sen sev – di – n
3. Tekil Kişi, o sev – di
1.Çoğul Kişi, biz sev – di – k
2.Çoğul Kişi, siz sev – di – niz
3.Çoğul Kişi, onlar sev – di – ler
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylem, konuşanın gözü önünde gerçekleşmiştir. Bu kiple konuşan kişi, anlattıklarını başkasından duymamıştır, bizzat gördüklerini, şahit olduklarını aktarmaktadır.
Görülen Geçmiş Zamana Örnek Cümleler:
Ona demli bir çay hazırladım, ben de melisa çayı poşetini attım kupamdaki sıcak suya. Elindeki gazeteyi önündeki küçük sehpaya bıraktı. Çayından bir yudum aldı. Arkasına yaslanarak (bilgi yelpazesi.net) gözlerimin içine baktı. Biraz gergince bir ses tonu ile “Bunca zamandır neden aramadın beni?” dedi. Hiçbir şey söyleyemedim. Melisa çayından bir yudum aldım ve pencereye doğru yürüdüm.
Görülen Geçmiş Zamanın Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü + Kişi eki
Ara – ma – dı – m Gül – me – di – m
Ara – ma – dı – n Gül – me – di – n
Ara – ma – dı Gül – me – di
Ara – ma – dı – k Gül – me – di – k
Ara – ma – dı – nız Gül – me – di – niz
Ara – ma – dı – lar Gül – me – di – ler
3-Şimdiki Zaman (-yor)
Kip Ekleri: -(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor)
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor) + Kişi eki
“Bilmek” fiilini şimdiki zamanın tüm Kişilerine göre çekimleyelim:
1. Tekil Kişi, ben bil – iyor – um
2. Tekil Kişi, sen bil – iyor – sun
3. Tekil Kişi, o bil – iyor
1.Çoğul Kişi, biz bil – iyor – uz
2.Çoğul Kişi, siz bil – iyor – sunuz
3.Çoğul Kişi, onlar bil – iyor – lar
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylemin söylenme zamanı ile gerçekleşme zamanı aynıdır. Bu kiple konuşan kişi, anlattıklarını bizzat görür ve gördüğü anda dile getirir.
Şimdiki Zamana Örnek Cümleler:
Güneş tüm kızıllığıyla dağların ardından kayboluyor.
Başım çok ağrıyor, ben doktora gidiyorum.
Yemeğe gelemeyeceğiz, Ahmet’le ders çalışıyoruz.
Bayramlaşmak için size geliyorum.
Kemanının tellerini yıpratıyorsun.
Şimdiki Zamanın Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor) + Kişi eki
Otur – ma – yor – um Dinle – me – yor – um
Otur – ma – yor – sun Dinle – me – yor – sun
Otur – ma – yor Dinle – me – yor
Otur – ma – yor – uz Dinle – me – yor – uz
Otur – ma – yor – sunuz Dinle – me – yor – sunuz
Otur – ma – yor – lar Dinle – me – yor – lar
Not: Şimdiki zamanın olumsuz çekiminde “me, ma” olumsuzluk eki “yor” şimdiki zaman ekinin etkisinden dolayı daralarak “mı, mi, mu, mü” ye dönüşür. Bu yüzden yukarıdaki örneklerde ekler birleştirildiğinde aşağıdaki gibi yazılır ve okunur.
Oturmuyorum, oturmuyorsun, oturmuyor, oturmuyoruz, oturmuyorsunuz, oturmuyorlar
Dinlemiyorum, dinlemiyorsun, dinlemiyor, dinlemiyoruz, dinlemiyorsunuz, dinlemiyorlar
4-Gelecek Zaman (-acak, -ecek)
Kip Ekleri: -acak, -ecek
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -acak, -ecek + Kişi eki
“Kutlamak” fiilini gelecek zamanın tüm Kişilerine göre çekimleyelim:
1. Tekil Kişi, ben kutla – (y)acak – ım = Kutlayacağım
2. Tekil Kişi, sen kutla – (y)acak – sın
3. Tekil Kişi, o kutla – (y)acak
1.Çoğul Kişi, biz kutla – (y)acak – ız = Kutlayacağız
2.Çoğul Kişi, siz kutla – (y)acak – sınız
3.Çoğul Kişi, onlar kutla – (y)acak – lar
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylemin söylenme zamanı, gerçekleşme zamanından öncedir. Fiil dile getirilir ancak henüz yapılmamıştır.
Gelecek Zaman Örnekleri
Aksam Türkiye maçını seyredeceğiz.
Okullar Eylül’ün ilk haftası açılacak.
Bu yıl şarkı yarışmasının besincisi düzenlenecek.
Merhumun naaşı öğle namazından sonra toprağa verilecek.
Ağrıları arttığından artık ameliyat olacak.
Gelecek Zamanın Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -acak, -ecek + Kişi eki
Çalış – ma – (y)acak – ım Gözetle – me – (y)ecek – im
Çalış – ma – (y)acak – sın Gözetle – me – (y)ecek – sin
Çalış – ma – (y)acak Gözetle – me – (y)ecek
Çalış – ma – (y)acak – ız Gözetle – me – (y)ecek – iz
Çalış – ma – (y)acak – sınız Gözetle – me – (y)ecek – siniz
Çalış – ma – (y)acak – lar Gözetle – me – (y)ecek – ler
5-Geniş Zaman (-r, -ar, -er)
Kip Ekleri: -(ı,i,u,ü)r, -ar, -er
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -(ı,i,u,ü)r, -ar, -er + Kişi eki
“Gezmek” fiilini geniş zamanın tüm Kişilerine göre çekimleyelim:
1. Tekil Kişi, ben gez – er – im
2. Tekil Kişi, sen gez – er – sin
3. Tekil Kişi, o gez – er
1.Çoğul Kişi, biz gez – er – iz
2.Çoğul Kişi, siz gez – er – siniz
3.Çoğul Kişi, onlar gez – er – ler
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylemin geçmişte, içinde bulunulan zamanda ve gelecekte yapıldığını, yani tüm zaman dilimlerinde yapıldığını gösterir.
Geniş Zaman Örnekleri
Her sabah kahvaltıdan önce mutlaka elma yer.
Akşamları hiç sıkılmadan beş saat müzik yaparız.
Ayda yılda bir sinemaya giderler.
Kahvenin iyisi burada içilir.
Yalnız kaldıkça sessizliği dinlersin.
Geniş Zamanın Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me, -maz, -mez) + Kişi eki
Otur – ma – m İste – me – m
Otur – maz – sın İste – mez – sin
Otur – maz İste – mez
Otur – ma – (y)ız İste – me – (y)iz
Otur – maz – sınız İste – mez – siniz
Otur – maz – lar İste – mez – ler
Önemli Not: Geniş zamanın olumsuz çekimlerinde geniş zaman ekleri “-r, -ar, -er” düşer. Diğer kiplerde olumsuzluk yapılırken Kip Ekleri de kullanılırken geniş zamanın kip eki kullanılmaz.
Ayrıca 1. tekil ve 1. çoğullarda olumsuzluk eki “-ma, -me” iken; diğer Kişilerda “-maz, -mez” dir.
B- DİLEK KİPLERİ
Tasarlama kiplerinde zaman anlamı yoktur; yani eylemin ne zaman yapıldığını veya yapılacağını bildirmezler.
Bu kipler, fiilin yapılma şeklini; gereklilik, koşul-şart, istek ve emir anlamlarıyla ifade etmelerini sağlarlar.
Çekimlenme şekilleri haber kipleri ile aynıdır ve dört adet dilek kipi vardır.
1-Gereklilik Kipi (-malı, -meli)
Kip Ekleri: -malı, -meli
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -malı, -meli + Kişi eki
1. Tekil Kişi, ben çalış – malı – (y)ım
2. Tekil Kişi, sen çalış – malı – sın
3. Tekil Kişi, o çalış – malı
1.Çoğul Kişi, biz çalış – malı – (y)ız
2.Çoğul Kişi, siz çalış – malı – sınız
3.Çoğul Kişi, onlar çalış – malı – lar
“Temizlemek fiilini gereklilik kipinin 1. çoğul kişisine göre çekimleyin” denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Temizle+ meli + yiz
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Bu kip, eylemin yapılmasının ya da yapılmamasının gerekliliğini ifade etmeye yardımcı olur.
Bazen de bu kiple konuşan kişi, konuştuklarına tahmin/olasılık anlamı katabilir.
Gereklilik Kipi Örnek Cümleleri
İşlerini bitirir bitirmez buraya gelmelisin. (Gereklilik)
Araba kullanırken emniyet kemerinizi takmalısınız. (Gereklilik)
Konserde bu şarkıyı çok güzel söylemeliyim. (Gereklilik)
Bu makaleyi yazan Ahmet Turan Alkan olmalı. (Tahmin)
Üzerindekiler çok ince, üşüyor olmalısın. (Tahmin)
Gereklilik Kipinin Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -malı, -meli + Kişi eki
“Unutmak ve bitirmek” fiillerinin olumsuzunu, gereklilik kipinin tüm Kişilere göre çekimleyelim:
Unut – ma – malı – (y)ım Bitir – me – meli – (y)im
Unut – ma – malı – sın Bitir – me – meli – sin
Unut – ma – malı Bitir – me – meli
Unut – ma – malı – (y)ız Bitir – me – meli – (yiz
Unut – ma – malı – sınız Bitir – me – meli – siniz
Unut – ma – malı – lar Bitir – me – meli – ler
2-Dilek-Şart Kipi (-sa, -se)
Kip Ekleri: -sa, -se
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -sa, -se + Kişi eki
1. Tekil Kişi, ben dinle – se – m
2. Tekil Kişi, sen dinle – se – n
3. Tekil Kişi, o dinle – se
1.Çoğul Kişi, biz dinle – se – k
2.Çoğul Kişi, siz dinle – se – niz
3.Çoğul Kişi, onlar dinle – se – ler
“Uçmak fiilini dilek-şart kipinin 3. çoğul kişisine göre çekimleyin” denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Uç+ sa + nız
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Bu kip, bir eylemin gerçekleşmesinin başka bir eylemin gerçekleşmesine bağlı olduğunu göstermek için kullanılabilir. Bu görevi ile cümleye koşul-şart anlamı sağlar, bazen de gerçekleşmesini (bilgi yelpazesi.net) istediğimiz, dilediğimiz şeyleri ifade ederken bu kipi kullanırız. Bu görevi ile de cümleye dilek anlamı kazandırır.
Dilek-Şart Kipi Örnek Cümleleri
Yaz gelse de tatile gitsek. (Koşul= Tatile gitmenin koşulu yazın gelmesidir.)
Keşke bu yaz ehliyet kursuna yazılsam. (Dilek)
Biraz gayret etsen şu kemanı çalabileceksin. (Koşul=Gitar çalabilmesinin koşulu gayret etmesidir.)
Yarim yanımda olsa da baksam gözlerine doyasıya. (Dilek)
Dilek-Şart Kipini Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -sa, -se + Kişi eki
“Biriktirmek ve koşmak” fiillerinin olumsuzunu, dilek şart kipinin tüm Kişilere göre çekimleyelim:
Biriktir – me – se – m Koş – ma – sa – m
Biriktir – me – se – n Koş – ma – sa – n
Biriktir – me – se Koş – ma – sa
Biriktir – me – se – k Koş – ma – sa – k
Biriktir – me – se – niz Koş – ma – sa – nız
Biriktir – me – se – ler Koş – ma – sa – lar
3-İstek Kipi (-a, -e)
Kip Ekleri: -a, -e
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + -a, -e + Kişi eki
1. Tekil Kişi, ben gönder – e – (y)im
2. Tekil Kişi, sen gönder – e – sin
3. Tekil Kişi, o gönder – e
1.Çoğul Kişi, biz gönder – e – lim
2.Çoğul Kişi, siz gönder – e – siniz
3.Çoğul Kişi, onlar gönder – e – ler
“Gülümsemek fiilini istek kipinin 1. tekil kişisine göre çekimleyin” denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Gülümse+ (y)e + (y)im = (İki sesli harf yan yana gelemeyeceği için her iki ekte de kaynaştırma harfi (y) kullanılmıştır.)
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Bu kip ile konuşan kişi, bir işin, oluşun veya hareketin gerçekleşmesini istemektedir.
İstek Kipi Örnekleri
Artık hapşırayım da rahatlayayım.
Fazlaca ağaç dikelim ki şehrimiz nefes alsın.
Resmini duvarımdan indireyim diyorum, yapamıyorum…
Biriktirdiğiniz paraları bankaya yatırasınız.
İstek Kipinin Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + - a, -e + Kişi eki
“Tırmanmak ve geçmek” fiillerinin olumsuzunu, istek kipinin tüm Kişilere göre çekimleyelim:
Tırman – ma – (y)a – (y)ım Geç – me – (y)e – (y)im
Tırman – ma – (y)a – sın Geç – me – (y)e – sin
Tırman – ma – (y)a Geç – me – (y)e
Tırman – ma – (y)a – lım Geç – me – (y)e – lim
Tırman – ma – (y)a – sınız Geç – me – (y)e – siniz
Tırman – ma – (y)a – lar Geç – me – (y)e – ler
4-Emir Kipi (kip eki yoktur)
Kip Ekleri: (eki yoktur)
Kip eki yoktur yalnızca Kişi ekleri ile çekimi vardır.
Kendine emir verme anlamı oluştuğundan 1. tekil ve 1. çoğul Kişiler için emir çekimi bulunmaz.
2. tekil kişisinde ise Kişi eki kullanılmadan sadece fiil kök ya da gövdesi ile çekimleme yapılır.
Çekimlenmesi:
Fiil kök ya da gövdesi + Kişi eki
1. Tekil Kişi, ben ————-
2. Tekil Kişi, sen Kapat
3. Tekil Kişi, o Kapat – sın
1.Çoğul Kişi, biz ——————
2.Çoğul Kişi, siz Kapat – ın
3.Çoğul Kişi, onlar Kapat – sınlar
“Savaşmak” fiilini emir kipinin 3. tekil kişisine göre çekimleyin” denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Savaş – sın
Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Fiilin yapılmasını emir anlamıyla ifade eden, eylemin gerçekleşmesini emir şeklinde belirten kiptir.
Emir Kipi Örnekler
Hemen yanıma gel(yok).
Elindekileri masaya bırak ve üstüne temiz bir şeyler giy(yok).
Ben gidiyorum sen de burada yalnız kal(yok).
Babanla konuş belki rahatlarsın.
Söyle arkadaşına biraz hızlı yürüsün.
Emir Kipinin Olumsuz Çekimi
Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + Kişi eki
“Bırakmak ve gülmek” fiillerinin olumsuzunu, emir kipinin tüm Kişilere göre çekimleyelim:
——————— ———————
Bırak – ma Gül– me
Bırak – masın Gül– me – sin
———————- ————————-
Bırak – ma – (y)ın Gül– me – (y)in
Bırak – ma – sınlar Gül– me – sinler
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
|