eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > cümlede anlam ile ilgili konu anlatımlar

ÖZNEL NESNEL ÖZNEL NE DEMEK NESNEL NE DEMEK ÖZNEL YARGI CÜMLELERİ NESNEL YARGI CÜMLELERİ ÖRNEKLERİ (1) (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

 

Öznel Cümleler Öznel Yargılı Cümleler:

 

Cümleyi okuduğumuz zaman cümleyi söyleyen kişi cümlesine KENDİ "DUYGUSUNU, DÜŞÜNCESİNİ" katarsa o cümleye ÖZNEL CÜMLE denir.

 

Öznel demek kişisel yani kişiye ait duygular, düşünceler, yorumlar demektir.

 

Duygular, düşünceler, yorumlar kişiden kişiye DEĞİŞEN, DEĞİŞKEN olduğu için KANITLAMAZDIR.

 

Öznel cümleler YORUMA AÇIK cümlelerdir.

 

Cümleye "NE DÜŞÜNÜYORSUN?" , "NE HİSSEDİYORSUN" soruları sorulduğu zaman cevap veren cümlelerdir.

 

Öznel cümleler "bence, bana göre" anlamları taşır.

 

Örneğin:n:

“En beğenilen edebiyat türü romandır.” cümlesinde beğeni ifadesi, söyleyenin yorumuna bağlıdır ve bu yorum kişiden kişiye değişir.

 

"Mavi en güzel renktir." cümlesi, söyleyenin kişisel düşüncesini yansıtmaktadır. Kanıtlanması olanaksızdır. Çünkü her insanın sevdiği renk farklıdır. Bu yüzden bu cümle, öznel yargı bildiren bir cümledir.

 

Nesnel Cümleler Nesnel Yargılı Cümleler:

 

Cümleyi okuduğumuz zaman cümleyi söyleyen kişi cümlesine "Kendi duygu veya düşüncesini" "KATMIYORSA" cümlesi NESNEL CÜMLEDİR.

 

Nesnel; maddeye ait, maddi, maddesel demektir.

 

Nesneler, maddeler "DEĞİŞMEZ" oldukları için "KANITLANABİLİR" cümlelerdir.

 

Nesnel cümlelerde o şey "NEYSE ODUR, YORUMA KAPALIDIR".

 

Nesnel cümleler, herkesçe kabul görmüş yani aynı cümlelerdir.

 

Örneğin:

“En çok satan romanlar tarihi romanlardır.” cümlesi (bilgi yelpazesi.net) nesneldir. Çünkü satış rakamları incelenerek kanıtlanabilecek bir bilgi cümlesidir.

"Mavi ana renklerden biridir." cümlesinde söyleyenin kişisel düşüncesine yer verilmemiştir. Bu cümledeki yargı, araştırma sonucunda ulaşılabilir ile kanıtlanabilir bir yarı olduğundan bu cümle nesnel bir cümledir.

 

TERS KÖŞE OLMAYIN, DİKKAT!...

 

Öznel olan bir cümle aşağıdakiler gibi başka bir cümlenin içinde kullanılırsa dikkatli olun.

 

Ders çalışmayı seviyorum, dedi. (Bu cümlede bir kişi başka bir kişinin ders çalışmayı sevdiğini söylüyor. Yani KENDİ DUYGUSU söylemiyor. O yüzden bu cümle öznel değil NESNEL bir cümledir.

 

Kitapta "Ormanda piknik yapmak insanı dinlendirir." yazıyor. (Bu cümlede kitaptaki cümleyi bize söylüyor. Yani söyleyen kişi kendi duygu veya düşüncesini katmadığı için bu cümlemiz de NESNEL bir cümledir.)

 

ÖZNEL NESNEL CÜMLELER NASIL SORULUYOR?

 

Artık sorularda "Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesnel veya öznel cümledir?" şeklinde basit sorular sorulmuyor. Bunların yerine aşağıdaki soru şekilleri tercih ediliyor:

 

*Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kişi kendi duygu ve düşüncesini dile getirmektedir?

 

*Aşağıdaki cümlelerden hangisi yorum cümlesidir?

 

*Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kişisel görüş söz konusudur?

 

*Aşağıdaki cümlelerden hangisi kişiden kişiye değişir?

 

*Aşağıdaki cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından farklıdır?

 

 

Öznel Cümlelere Örnekler:

 

Ünlü olabilmenin tek yolu Twitter hesabına sahip olmaktır.

 

Dostluğun olmadığı yerde insanca hiçbir değerin gelişebileceğine inanmıyorum.

 

Cümlede anlam konusundan korkuyorum.

 

En iyi tatil, deniz kenarında yapılandır.

 

Kalabalığın içinde kendimi güvende hissediyorum.

 

Kış mevsimi, gerçekten sevilecek bir mevsimdir.

 

Bu bilgisayar oyunu tam sana göre hazırlanmış.

 

Dostluk, insanın ve insanlığın en büyük, en yüce değerlerinden biridir.

 

İstanbul Boğazı’nın seyrine kimse doyamaz.

 

Evde mutlu olan başarılı olur.

 

Mavi elbise insanlara yakışıyor.

 

Duygusal şarkılar herkesi etkiler.

 

Şairin, sesini daha geniş kitlelere duyurabilmesi (bilgi yelpazesi.net) için dergilerde daha sık görülmesinde yarar var.

 

En iyi yapılan tatil, ormanda yapılan tatildir.

 

İyi bir romancı, şiir yazamaz; ama iyi bir şair, roman yazabilir.

 

Nesnel Cümlelere Örnekler:

 

Oyunda dört kadın, üç erkek oyuncu rol almış.

 

Öykünün yanı sıra birçok şiir yazmış, bunlardan bazıları bestelenmiştir.

 

Elinde kırmızı bir kalem vardı.

 

Öğretmenimiz derste cümlede anlam konusunu anlattı.

 

Kalabalığın önünde iki polis bekliyordu.

 

Kış mevsiminde burası -8 dereceyi gördü.

 

Bu bilgisayar oyununu genelde çocuklar oynar.

 

Tatil için deniz kenarına gittiler.

 

Şairin en son kitabı 200 sayfadan oluşuyor.

 

Eser, dört bölüm halinde sinemaya uyarlanmış.

 

İstanbul 1453′te fethedildi.

 

Yazar, bu romanında aile bireyleri arasındaki sorunları anlatıyor.

 

Köyden kente yapılan göçler her yıl biraz daha artmakta, bu nedenle kentlerde konut sorunu ciddi boyutlara ulaşmaktadır.

 

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u aldığında 21 yaşındaydı.

 

Türkiye Avrupa Topluluğu’na girebilmek için çeşitli girişimlerde bulundu.

NESNEL CÜMLE ve NESNEL CÜMLE ÖRNEKLERİ

Nesnel cümle, bir olayı veya durumu tarif ederken nesneleri, olayları ya da durumları objektif bir biçimde ifade eden cümlelerdir. Bu cümlelerde yazarın veya konuşmacının kişisel görüşleri, duyguları veya değerlendirmeleri yer almaz; sadece gerçekler ve somut veriler ön plândadır. Nesnel cümleler; bilimsel raporlar, haber metinleri, makaleler ve ansiklopedik yazılar gibi bilgi sunmayı amaçlayan metinlerde sıkça kullanılır.

Nesnel cümle örnekleri:

·         Türkiye'nin başkenti Ankara'dır.

·         Dünya'nın çevresi yaklaşık 40.000 kilometredir.

·         2022 yılında dünya genelindeki toplam cep telefonu satışları 1,5 milyar adet olarak gerçekleşti.

·         Ay, Dünya'ya ortalama 384.400 kilometre uzaklıktadır.

·         Su, 100 derecede kaynar.

·         Everest Dağı, dünyanın en yüksek noktasıdır.

·         Fotosentez, bitkilerin güneş enerjisini kullanarak besin üretimi yaptığı bir süreçtir.

·         Güneş, merkezinde termonükleer reaksiyonlarla enerji üreten bir yıldızdır.

·         İnsan vücudu, ortalama 206 kemikten oluşur.

·         2016 yılında Rio de Janeiro'da Yaz Olimpiyatları düzenlendi.

 

Bu örneklerde görüldüğü gibi, nesnel cümleler objektif bir dil kullanarak gerçekleri aktarır ve konuyla ilgili tarafsız ve kesin bir bilgi sunar. Bu sayede okuyucu veya dinleyiciye güvenilir bir bilgi aktarımı sağlanmış olur.

 

 

 

KONUYU DAHA İYİ ANLAMAK İSTERSENİZ AŞAĞIDAKİ VİDEOMUZU İZLEYEBİLİRSİNİZ

 

 

ÖZNEL ANLATIM, SÜBJEKTİF ANLATIM, ÖZNEL YARGI, ÖZELLİKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

 

Kişiden kişiye değişir.

 

Bakılan olay kişiye göre değişik algılanır.

 

Tartışılabilir.

 

Anlatanın kişisel görüşlerini, yorum ve izlenimlerini de içeren, kişiden kişiye değişebilen (göreceli), kanıtlanması mümkün olmayan yargılardır.

 

Gözlemden, araştırmadan çok kanıya, kişisel değerlendirmeye dayanır.

 

Yan tutabilir. Öznel anlatım cümlelerindeki yargılarda güzel, çirkin, iyi, kötü, yararlı, yararsız ve benzeri sözcükler kullanılır ki bunlar "kanıtlanamayan, göreceli" kavramlardır.

 

Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişen, deney ve gözleme dayanmayan yargılara öznel yargı denir. Bu yargıların kullanıldığı anlatıma da öznel anlatım denir.

 

Öznel anlatımda ölçülemez, kanıtlanamaz ve yoruma açık bir anlatım vardır.

 

Nesnel anlatımda "bence" ve "bana göre" gibi kelimeler bulunabilir.

 

Örnekler:

 

Okulumuz Ankara’nın gururudur.

 

Bu kitap çok kalın ve her sayfasında süsleme kullanılması bunaltıcı.

 

Kuşkonağı kuşkonağı olalı böyle ıssız olmamıştı.

 

Babam en çok sevdiği köy Kuşkonağı’dır.

 

Ben şiir yazmayı severim.

 

Yahya Kemal, 20. yüzyılın en başarılı şairidir.

 

İstanbul Türkiye’nin en güzel şehridir.

 

Karadeniz insanı çok inatçıdır.

 

En güzel (bilgi yelpazesi.net) kış meyvesi portakaldır.

 

Hikâyeciliğimizdeki en başarılı dönem o yıllardı.

 

En güzel yıllarımı o köyde geçirdim.

 

Şehirde yaşamak köyde yaşamaktan daha zordur.

 

Öykülerinde bir kuruluk, bir tekdüzelik görülüyor.

 

Oyundaki dekorlar, seyirciyi o günün ortamına götürerek oyunun etkisini büyük ölçüde artırıyor.

 

Voleybol en faydalı spordur.

 

Türkiye’de en güzel kış tatili Ilgaz’da yapılır.

 

Operayı en güzel İtalyanlar okur.

 

En güzel şehir Zonguldak'tır.

 

 

NESNEL ANLATIM, OBJEKTİF ANLATIM, NESNEL YARGI, ÖZELLİKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

 

Kanıtlanabilirliği vardır.

 

Kişiden kişiye değişmez.

 

Bilimseldir, tartışılamaz.

 

Bilimsel olduğu için kesindir.

 

Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişmeyen, deney ve gözleme dayanan tarafsız yargılara nesnel yargı denir. Bu yargıların kullanıldığı anlatıma da nesnel anlatım denir.

 

Nesnel anlatımda ölçülebilir, kanıtlanabilir ve yorumlara meydan vermeyen bir anlatım vardır.

 

Nesnel anlatımda "bence" ve "bana göre" gibi kelimeler bulunmaz.

 

Örnekler:

 

Okulumuz Ankara’dadır.

 

Bu kitap 350 sayfa ve her sayfası değişik süslemelerle bezenmiş.

 

Yahya Kemal 20. yüzyılda yaşamış bir edebiyatçıdır.

 

İstanbul Türkiye’nin en büyük şehridir.

 

Kitaptaki ilk öykünün konusu köy yaşamıdır.

 

Oyundaki olaylar bir çiftlikte geçiyor.

 

Yazar, bu romanından sonra peş peşe altı oyun yazdı.

 

Romanın sonunda kahramanların hiçbiri umduğunu bulamıyor.

 

Bu, sanatçının en son çıkan şiir kitabıdır.

 

Öyküdeki kişilerin dördü kadın, üçü erkektir.

 

Romanda anlatılanlar Kurtuluş Savaşı yıllarında geçiyor.

 

Oyundaki olaylar, üç bin kişilik bir kasabada, bir çiftlikte geçiyor.

 

Kuşkonağı çok göç veren köylerimizden biridir.

 

İstanbul en çok nüfusu olan ilimizdir.

 

Nüfusu en (bilgi yelpazesi.net) kalabalık ilimiz İstanbul’dur.

 

Anne, baba ve çocuklar bir aile oluşturur.

 

Komşu komşunun külüne muhtaçtır.

 

Bayramın amaçlarından birisi de akrabaları ziyaret etmektir.

 

Ormanlar, şehrimizin nefes almasını sağlayan akciğerleridir.

 

Şiir yazmak bir tutkudur.

 

NİCEL ANLAM, NİTEL ANLAM, ÖZELLİKLERİ

 

Nicel Anlam

 

Bir sözcük, herhangi bir şeyin, sayılabilen, ölçülebilen, artıp azalabilen durumunu bildirirse nicelik anlamlı olur.

 

Sayılabilen, ölçülebilen değeri bildiren anlama “Nicel Anlam” adı verilir.

 

Ölçülebilir, sayılabilir ve genellikle somut kelimelerin kattığı anlamdır.

 

Sözgelimi "Elinde büyük bir paket vardı." cümlesinde "büyük" sözcüğü paketin ölçülebilen durumunu gösterdiği için nicel anlam taşır.

 

Örnekler:

 

Bu işten iyi para kazandı. (Paranın miktarını gösterir, nicel anlamlıdır.)

 

Evin geniş bir salonu vardı. (Salonun ölçülebilen özelliğini gösterir.)

 

Bahçede büyük bir kalabalık vardı. (Kalabalığın sayılabilen durumunu gösterir.)

 

Eve gelince bir tabak yemek yedi. (Miktarı bellidir)

 

Yüksek dağlar karlıydı. (Ölçülebilir)

 

Küçük ev Büyük bina Uzun yol

 

İnce ip

 

 

Nitel anlam

 

Bir sözcük herhangi bir şeyin nasıl olduğunu, ne durumda bulunduğunu özelliğini gösterirse nitel anlamlı olur.

 

Ölçülemeyen değeri bildiren anlama “ Nitel anlam” adı verilir.

 

Ölçülemez, sayılamaz, soyut kelimelerin kattığı anlamdır.

 

"Kapıda kırmızı bir araba vardı." cümlesinde “kırmızı” sözcüğü arabanın sayılabilen, ölçülebilen durumunu değil de" nasıl olduğunu, rengini, özelliğini" (bilgi yelpazesi.net) gösterir, nitel anlam taşır.

 

Örnekler:

 

Bu çok lezzetli bir yemek. (Göreceli özellik)

 

Güzel bir filmdi. (Kişiye göre değişir)

 

Derin anlam Küçük mutluluklar

 

Büyük hayaller

 

 

Uyarı:

 

Aynı sözcük farklı cümlelerde nicelik ya da nitelik gösterebilir. Bu değişme çok anlamlılığın bir sonucudur.

 

Sözcük, kullanımına göre nitelik ve nicelik anlamı bildirebilir.

 

Örnekler:

 

Kapıyı küçük bir kız açtı. (nicel anlamlı)

Beni küçük düşürmekle ne kazandın? (nitel anlamlı)

 

Derin bir kuyudan su çekerdik. (nicel anlamlı)

Edebiyatımızın derin bir yazarıydı o. (nitel anlamlı)

 

Merkeze yakın bir semtti. (Nicel anlam)

Yakın arkadaşlarımdan biriydi. (Nitel anlam)

 

Bu paket daha hafif, sen bunu taşı. (Nicel anlam)

Dün gece hafif bir rahatsızlık geçirmiş. (Nitel anlam)

 

“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<