Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Yazılı Soruları, Yazılı Arşivi > Türk Edebiyatı Yazılı Soruları > Türk Edebiyatı 10. Sınıf 2. Dönem 2. Yazılı Soruları

EDEBİYAT 10. SINIF 2. DÖNEM 2. YAZILI SORULARI (13)

 

… – … EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ……..………..… OKULU 10/… SINIFI

TÜRK EDEBİYATI DERSİ 2. DÖNEM 2. YAZILISI

 

ADI SOYADI:……………… NU:….  PUAN:…

 

(1)Oğuz Türklerinin düşmanlarıyla ve kendi aralarındaki mücadeleleri anlatılır. (2)Bir önsöz ve on iki hikâye vardır. (3)Dede Korkut adı ile anılması bu eserin Dede Korkut’un ağzından çıkmasındandır. (4)Bayındır Han, Kazan Han, Dirse Han, Buğaç Han, Bamsı Beyrek, Uruz, Deli Dumrul, Kanlı Koca, Kan Turalı, Kazılık Koca, Yigenek, Aruz, Basat, Begil, Ermen, Egrek, Segrek, Aruz Koca, Kara Göne, Kara Budak isimleri hikâye kişilerinin isimlerindendir. (5)Doğaüstü varlıklarla mücadeleyi anlatan hikâyeler de vardır. (6)Anlatılan olayların geçtiği mekân Kuzeydoğu Anadolu ve Azerbaycan’dır. (7)Ahlak ve aile kavramları, kahramanlık başlıca temalardır. (8)Tamamının manzum oluşu eserin destan sınıfına daha yakın olmasına sebep olmaktadır.

1. Yukarıdaki paragrafta hangi cümleler yanlış bilgi içermektedir? Sözü edilen yanlış bilgilerin doğrusunu yazınız. (4 Puan)

 

 

 

 

1

Dalmışam şol bahre kim pâyânı yok

Batmışam şol gence kim hüsrânı yok

Bulmuşam şol bedri kim yok eksiği

Girmişem şol şehre kim vîrânı yok

2

Bir merhaleden güneşle deryâ görünür.

Bir merhaleden her iki dünyâ görünür.

Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer,

Geçmiş, gelecek cümlesi rüyâ görünür.

2. Bu dörtlüklerden hangisi rubai, hangisi tuyugdur? Niçin? (2 Puan)

 

 

 

 

3. Divan şiiri nazım türlerinden 5 tanesini kısaca açıklayınız. (5 puan)

 

 

 

 

Ohşadabilmez gubârını muharrir hattına

Hâme tek bakmaktan inse gözlerine kâre su

4. a. Yukarıdaki beyte göre “muharrir”in(yazar, hattat) çabası ne içindir? Muharrir amacına ulaşabilecek mi? (2 puan)

b. “Gubar”(ince harflerle yazılan bir yazı türü, aynı zamanda sevgilinin yanak tüy-lerinin benzediği toz kadar ince hâl) ile “hatt”(sevgilinin yanaklarındaki tüyler, yazı anlamına da gelir.) ve “hâme” ile “göz” arasında nasıl bir ilişki kurulmuştur? (2 puan)

 

 

 

 

 

 

Bir güherdir kim nazîrin görmemiştir rûzgâr

Rûzgâr-ı âlem-i gayb armağanıdır sözüm

(Benim sözüm öyle bir mücevherdir ki bir benzeri hiçbir zaman görülmemiştir. Benim sözüm gayb âlemlerinin sonsuz zamanlarının (ilâhî) armağanıdır.)

5. Yanında açıklaması da verilen bu beyit kasidenin hangi bölümüne aittir? (2 puan)

 

 

 

 

 

Suya virsün bağ-bân gül-zârı zahmet çekmesün

Bir gül açılmaz yüzün tek virse bin gül-zâre su

6. a. Yukarıdaki beyitte şairin “bağban”a(bahçıvan) “gülzâr”ı(gül bahçesi) boşu boşuna sulamamasını söylemesinin nedeni beytin ikinci dizesinde nasıl açıklanmaktadır? (2 puan)

b. Beyitte “gül” ile “yüz” arasında yapılan edebî sanat ve “tek” kelimesinin aynı anda iki gerçek anlama gelebilecek şekilde kullanılmasını sağlayan edebî sanat nedir? (2 puan)

 

 

 

 

 

Dest-bûsî arzûsiyle ger ölürsem dostlar

Kûze eyleñ toprağım sunun anınla yâre su

7. Bu beyitte âşık, dostlarına nasıl bir vasiyette bulunuyor? Âşık, vasiyetinin yerine getirilmesiyle hangi arzusuna ulaşacaktır? (4 puan)

 

 

 

 

 

 

Ârızın yâdiyle nem-nâk olsa müjgânım n’ola

Zâyi olmaz gül temennâsiyle vermek hâre su

8. Bu beyitte âşığın “müjgân”ının(kirpik) sevgilinin “ârız”ının(yanak) arzu ve hatırasıyla “nem-nâk”(nemli, ıslak) olmasının gerekliliği ikinci beyitte nasıl açıklanmıştır? “Müjgân” ve “hâr” arasında oluşturulan edebî sanat nedir? (4 p.)

 

 

 

 

 

Ravza-i kûyuna her dem durmayıp eyler güzâr

Âşık olmuş galibâ ol serv-i hoş-reftâre su

9. a. Bu beyitte “su”yun güzel yürüyüşlü sevgilinin mahallesinde ve bahçesinde hiç durmadan dolaşmasının sebebi nasıl açıklanmıştır? (2 puan)

b.  Suyun servinin çevresinde dolanmasına gösterilen bu sebeple hangi edebî sanat yapılmak istenmiştir? (2 puan)

 

 

 

 

 

 

Tînet-i pâkini rûşen kılmış ehl-i âleme

İktidâ kılmış tarîk-i Ahmed-i Muhtâr’e su

10. a. Su Kasidesi’nin bu beytine gelinceye kadar şair tabiat izlenimlerini aktarmış gibidir. Bu beyitle birlikte asıl maksadı olan peygamber övgüsüne başlamıştır. Bu durum bu beytin kasidenin hangi beyti olduğunu gösterir? (2 puan)

b. Beyitte suyun varlık sebebi ile Ahmed-i Muhtar’ın varlık sebebi arasında nasıl bir ilgi kurulmak istenmiştir? (2 puan)

 

 

 

 

 

Sevdiğim cânım yolunda hâke yeksân olduğum

İyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum

Ey benim aşkınla bülbül gibi nâlân olduğum

İyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum

 

11. Aşağıdaki soruları bu dörtlüğe göre cevaplayınız.

a. Bu dörtlük bestelenmek için yazıldığına göre hangi nazım biçimine aittir? (2 p.)

 

b. Bu dörtlüğün kafiye ve rediflerini bulunuz. (4 puan)

 

 

 

 

Benim eksikliğim yok hazretinde

Velakin kimseye red yok katında

Gözüm yaşın silip başım sığagıl

Ganisin rahmetin çok yarlıgagıl

İnayet şişesinden cam içirgil

Ne kim geçti hatalardan, geçirgil

Bana tevfik ile yol gösteriver

Yakamı nefs elinden kurtarıver

Bu deryadan halas et ben esiri

Ki sensin gark olanlar dest-gîri

Ahmed Dai

12. Yandaki mesnevi biçimiyle yazılan şiirin nazım türü nedir? (2 p.)

 

 

 

 

Şiirde daima işlenen aşk ve sevgi gibi lirik bir tema İslamiyet öncesi Türk edebiyatında ------------------- ile, anonim Türk halk edebiyatında --------------- ile, divan edebiyatında ise ------------------------- ile ifade edildi.

13. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerleri doldurunuz. (3 puan)

 

Ölüm teması İslamiyet öncesi Türk edebiyatında ------------------- ile, Türk halk edebiyatında -------------------------- ile, divan edebiyatında ise dizelerinde ----------------------- ile ifade edildi.

14. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerleri doldurunuz. (3 puan)

 

I- Divan şiirinde redif ve kafiye kullanılmış, göz için kafiye esas alınmıştır.

II- Kasidelerde şiirin ithaf edildiği kişiye dair söylenen bir ifade bulunabilir.

III- Murabba, kafiye örgüsü ve tekrarlanan dizesi yönüyle şarkıya benzer.

IV- Kaside ve gazellerde şairin mahlası makta beytinde bulunur; matla beytinin dizeleri ise her ikisinde (bilgi yelpazesi. com) de kendi arasında kafiyelidir.

V- Tuyuğ, Şarkı, Rubai ve Mesnevi nazım biçimleri, Arap ve Fars edebiyatlarından önce Türk edebiyatında ilk defa örnekleri görülen ve tamamen Türk edebiyatına has olan nazım biçimleridir.

VI- Terkîb-i Bend ve Tercî-i Bend vasıta beyitlerinin tekrarı yönüyle benzeşir.

15. Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden yanlış bilgi içerenlerin doğrusunu yazınız ya da yanlışlığı belirtiniz. (6 puan)

 

 

 

 

 

 

 

16. Tuyug, rübâî ve manilerin benzerliklerinden 3 tanesini yazınız. (3 puan)

 

 

 

 

 

 

"Türk'ün, Türkmen'in, Oğuz'un, Çiğil'in, Yağma'nın Kırgız'ın lisanlarını ve kafiyelerini tamimiyle zihnimde nakşettim. Bu hususta o kadar ileri gittim ki, her taifenin lehçesi bence en mükemmel surette elde edilmiş oldu... Türk dili ile Arab dilinin at başı beraber yürüdükleri bilinsin diye..."

17. Bu sözleri söyleyen kişi aşağıdaki eserlerden hangisini yazmıştır?

A) Dîvân-ı Lügâti’t- Türk            B) Dîvân-ı Hikmet

C) Kutadgu Bilig                         D) Atabetü’l- Hakâyık

E) Vesîletü’n-Necât

 

18. Atabetü’l-Hakâyık, Kutadgu Bilig, Dîvân-ı Hikmet isimli eserlerin geçiş dönemi eseri sayılmasının sebepleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Tasavvufî terimler, Arapça ve Farsça kökenli kelimeler görülür.

B) Koşuklarda kullanılan nazım biriminin yanında mesnevilerde kullanılan nazım birimi de bu eserlerdeki şiirlerin yazımında kullanılmaya başlandı.

C) İslamiyet öncesi şiir temalarının devam etmesinin yanı sıra didaktik temalar bu eserlerde temel hedef olarak görülür.

D) Daha önceki nazım biçimleri de görülmekle birlikte bu eserlerde nazım biçimlerinde yenilikler yapılmaya başlandı.

E) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan nazım biçimlerinin ölçüsü daha önceki şiir ölçüsünün yerini aldığı için İslamiyet öncesi şiirlerin ölçüsü kullanılmaz oldu.

 

19. Mesnevî ve Maninin karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargıların hangisi yanlıştır?

A) Mesnevî, Divan Edebiyatına; mani, Anonim Halk Edebiyatına özgü bir nazım biçimidir.

B) Mesnevînin nazım birimi beyit, maninin dörtlüktür

C) Mesnevî aruz ölçüsü ile yazıldığı halde; mani, hece ölçüsünün 7’li kalıbıyla yazılır.

D) Mesnevî 5–15 beyitten, mani tek dörtlükten oluşur.

E) Mesnevîler çeşitli hikâyelerin manzûm tarzda anlatılmasına müsâit bir nazım biçimidir; maniler ise genellikle aşk, sevgi, hasret, gurbet ve doğa güzelliklerini konu edinir.

 

20. Hangisi bir yönüyle farklıdır?

A) Sagu                         B) Gazel                    C) Şarkı

D) Murabbâ                  E) Terkîb-i Bend

 

21. Aşağıdaki seçeneklerde verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Atabetü’l Hakayık  “Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelir.

B) Mevlânâ Celaleddin Rumî’nin Mesnevî isimli eseri Farsça ile yazılmıştır.

C) Divan-ı Hikmet edebiyatımızda ilk siyasetnamedir.

D) Yunus Emre şiirlerinde hem aruz hem de hece ölçüsünü kullanmıştır.

E) Gazel ile Koşuk konuları aynı olan edebî metinlerdir.

Bu arsada Bâkî nice üstâda yetişti

Âlemde bugün ona kimse yetişemez.

 

22. Baki’nin bu beyti kasidenin hangi bölümüne ait olabilir?

A-)Methiye            B-)Girizgah              C-)Tegazzül

D-)Teşbib              E-)Fahriye

 

23. Dîvân şiiri ve şâirleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Mersiye ölüm üzerine yazılan şiir türüdür.

B) Nedim şarkıları ile ünlüdür.

C) Fuzulî, naat(na’t) türünde olan Su Kasidesi ile peygamberimize olan sevgisini göstermiştir.

D) Gazelin beyit sayısı şâirin isteğiyle sınırlıdır.

E) Münâcât Allah’a dua etmek için yazılan kaside tü-rüdür.

 

24. Dîvân şiiri ve şâirleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Şarkılarda nazım birimi dörtlüktür.

B) Rubâîler kafiye örgüsü yönünden manilere benzer.

C) Kasidelerde şairin adının geçtiği beyit tâc beytidir.

D) Süleyman Çelebi Vesîletü’n-Necat isimli kasidesi ile ünlü bir Dîvân şairidir.

E) Kasidelerin beyit sayısı 99’a kadar çıkabilir.

 

Güzeller mihribân olmaz demek yanlışdır ey Bâkî

Olur vallâhi billâhi hemân yalvarı görsünler

25. Bu beyit için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bir gazelin maktâ beytidir.

B) Tevriye sanatı vardır.

C) Teması bakımından koşuk ile benzerliği vardır.

D) Bâkî’nin heceyle yazdığı gazelinden alınmıştır.

E) Mazmunlar dayanan edebî geleneğin ürünüdür.

 

BAŞARILAR DİLERİM…

 

“TÜRK EDEBİYATI 10. SINIF 2. DÖNEM 2. YAZILI SORULARI ”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRK EDEBİYATI YAZILI SORULARI ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“YAZILI SORULARI, YAZILI ARŞİVİ ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRK EDEBİYATI KONU ANLATIMLAR ”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRK EDEBİYATI SORU BANKASI, TEST SORULARI ”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

“EĞİTİM ÖĞRETİM İLE İLGİLİ BELGELER ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

EKLEMEK İSTEDİKLERİNİZ VARSA AŞAĞIDAKİ "Yorum Yaz" kısmına ekleyebilirsiniz.