|
|
Eğitim Öğretim İle İlgili Yazılar, Araştırmalar, Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Coğrafya Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar
OVA NEDİR OVA ÇEŞİTLERİ OLUŞUMLARI ÖZELLİKLERİ (COĞRAFYA KONU ANLATIM)
Vadilerle parçalanmamış çevrelerine göre alçakta olan geniş düzlüklere ova denir. Ova, yeşil düzlüktür.
Düzlük coğrafyada, deniz yüzeyine göre değişik yüksekliklerde olan az eğimli yerlere verilen isimdir. Düzlükler çiftçiliğe yaylalardan veya dağlardan daha elverişlidir.
Bulundukları Yerlere Göre Ovalar İkiye Ayrılırlar:
1 – Çukur Ovalar : Deniz yüzeyinden olan yüksekliği az ovalara , çukur ova denir. Çukur ovalar deniz kıyıları süresince uzanırlar.
Çukur ovaların denizden yüksekliği en fazla 500 m’ye değin olabilir. Çukurova , Sakarya , Antalya , Ege Bölgesi ve Harran ovası buna benzer ovalar , birer çukur ovadır.
2 – Yüksek Ova : Deniz yüzeyinden olan yüksekliği çok ovalara , yüksek ova denir. Diğer bir deyişle , deniz yüzeyinden olan yüksekliği 500 m’den çok ovalar , yüksek ova ismini alır.
Şunlar büyük ihtimalle , iç bölgelerde bulunurlar. Konya , Doğubeyazıt , Muş ovaları buna benzer ovalar , yüksek ovadır.
Oluşumlarına Göre Ovalar Dörde Ayrılır:
Ovalarda da , diğer yeryüzü şekilleri buna benzer oluşum durumundan farklılık gösterirler. Bu özellikler ile 4 grupta toplanırlar:
1 – Aşıntı Ovaları ( Yontulma ) :
Aşınmalar sonucu oluşmuş ovalardır. Harici güçler yontukd üz ve kabarıklıkları aşındırarak bu ovaları oluştururlar.
2 – Çöküntü Ovaları :
Kırılma vakaları sonucu oluşmuş ovalardır. Yerkabuğundaki kırılmalardan hemen sonra meydana gelen çöküntü hendekleri , harici güçlerin birikintileri ile dolar ve düzleştirilirse , çöküntü ovaları oluşur. Batı Anadolu’daki Gediz , Bakırçay , Ufak ve Büyük Menderes , Hatay’ın Amik ovaları buna benzer.
3 – Birikinti Ovaları :
Harici güçlerin taşıyıp getirdiği birikintilerle oluşmuş ovalardır. Büyük Ihtimalle , akarsu biriktirmesi ile oluşurlar. Birikinti konileri buna benzer. Akarsular taşıdıkları kum , çakıl , kil buna benzer dağınık maddeleri hızlarının ya azaldığı veya bittiği yerde biriktirerek bu ovaları doğururlar. Buraları büyük ihtimalle , yamaçların eteği , akarsuların genişleyen vadi tabanları ve ağızlarına yakın olan bölümleridir.
|
|
4 – Alüvyal Ovalar :
Akarsuların taşıdığı alüvyonların , deniz ve göl kıyılarında , sığ yerleri de dolduracak şekilde biriktirilmesi ile oluşmuş ovalardır. Gel – git genliği az iç denizlere dökülen akarsular , taşıdıkları (bilgi yelpazesi. com) sürüntüleri döküldükleri göl veya denizin kıyısında biriktirmeğe başlarlar. Zamanla , bu birikinti kıyının sığ yerlerini de doldurarak genişçe düzlükler oluştururlar. Bu Şekilde meydana gelen ovalara , alüvyal ovalar ismi verilir. Çukurova , Çarşamba ovaları buna benzer.
TÜRKİYEDEKİ OVALARIN DAĞILIŞI
Ova: Vadilerle parçalanmamış çevrelerine göre alçakta olan geniş düzlüklere ova denir. Ülkemizde ovalar iki gruba ayrılır. Kıyılarda delta ovaları ve iç kesimlerdeki ovalar.
1-KIYI OVALARI (DELTA OVALARI): Kıyı ovaların oluşmasında akarsuların taşıdığı alüvyonların miktarı, kıyılardaki akıntı ve dalga faaliyetleri ve kıyıların derinliği etkili olmuştur.
Bafra Ovası: Kızılırmak oluşturmuştur. Çok verimli bir ovadır. Deltada kıyı gölleri bulunur. En büyüğü Balık gölüdür.
Çarşamba Ovası: Yeşilırmak’ın taşıdığı alüvyonlarla oluşmuştur.
Sakarya Ovası: Delta ovasında ziyade bir taban seviyesi ovası özelliği taşır.
Meriç Deltası: Küçük bir oluk içende oluşmuş olup Meriç nehrinin getirdiği alüvyonlarla meydana gelmiştir.
Gediz Ovası: Gediz nehri oluşturmuştur. İzmir Körfezi’nin dolma tehlikesi durumunda nehrin yatağı değiştirilmiştir.
Küçük Menderes Ovası: Faylanma sonucu çöken sahalara zamanla alüvyonların dolmasıyla oluşmuştur.
Büyük Menderes Ovası: Büyük Menderes ırmağının getirdiği alüvyonla oluşmuştur. Ovada Çamiçi gölü yer almaktadır.
Çukurova: Seyhan ve Ceyhan nehri oluşturmuştur. Türkiye’nin en büyük delta ovasıdır.
2-İÇ BÖLGELERDEKİ OVALAR: iç bölgelerdeki ovalarımızın büyük bir bölümü, tektonik çanaklar içinde göl ve akarsu depolarının birikmesi sonucu meydana gelmiştir. İç bölgelerde yer alan ovalar, fay kuşaklarındaki çöküntü sahaları boyunca görülür.
Doğu Anadolu Fay Kuşağındaki Ovalar:
Muş ovası: karasu ve Murat nehirleri, menderesler çizerek akarlar
Bingöl ovası, Murat nehri tarafından oluşturulmuştur.
Elazığ ve Uluova: Bu ovalar bir yerleşme ve tarım alanıdır.
Antakya-K.Maraş Ovası: Nur Dağı doğusunda bir graben içinde yer alır.
Amik ovası: Asi nehrinin oluşturduğu bir çöküntü ovasıdır.
Kuzeydoğu Anadolu’daki Ovalar:
Göle ovası: Daha çok çayır ve bataklıklar yaygındır.
Ardahan ovası: Ovayı, Kura nehri sular.
Erzurum ovası: Türkiye’nin en yüksek ovalarından biridir (2000m)
Pasinler-Horasan Ovası: Aras nehrinin oluşturduğu bir ovadır.
Iğdır ovası: Etrafı dağlarla çevrilidir. Yüksekliği azdır. Sebze meyve ve yetiştirilir.
Kuzey Anadolu Fay Kuşağındaki Ovaları
Bu kuşak üzerinde doğu da Erzincan ile batıda İzmit Körfezi arasında Suşehri, Erbaa, Niksar, Taşova, Ladik Merzifon, Suluova ,Tosya, Kargı, Kurşunlu, Çerkeş, (bilgi yelpazesi.com) Vezirköprü, Taşköprü, Bolu, Düzce, Adapazarı ve Sapanca olukları bulunur.
İç Anadolu ovaları: İç Anadolu’da eski bir göl tabanı durumunda bulunan ve Türkiye’nin en büyük ovası olan Konya Ovası önemli yer kaplar.
Akşehir-Eber Ovası: Kuzeyde Emirdağları ile güneyde Sultan Dağları arasında bitişik halde bulunur. Bu ovalar üzerinde aynı zamanda göllerde bulunur. Ayrıca, Kayseri ve Develi ovaları, Aksaray ovası, Ankara’da Akıncı ovası ve Çubuk ovası ve Eskişehir ovası bulunur.
Güney Doğu Anadolu Ovaları:
Türkiye’nin en büyük ovalarından biri olan ve Urfa’nın Suriye sınırında Altınbaşak, (Ceylanpınar) ovası bulunur. Ayrıca burada G.A.P kapsamında bulunan ovalar (Suruç, B. Antep, Kilis) geniş yer kaplar.
Batı Anadolu Ovaları:
Denizden başlayarak 200 m yüksekliği kadar ulaşan ve kuzeyden güneye sıralanan Bakırçay, Gediz, K. ve B. Menderes ovaları bulunur. Ayrıca iç kısımlarda Bornova, Simav, Sandıklı, Afyon, Bursa,İnegöl,Karacabey,ve Balıkesir, ovaları yer alır.
OVALARIN ÖNEMİ:
1-Ovalar tarım ürünlerinin yetiştirildiği çok sayıda yerleşmelerin bulunduğu ve ulaşımın kolaylıkla sağlandığı sahalardır.
2-Ovalarımız önemli tarım sahalarıdır.
3-Ovalarımız önemli kentlerin kurulduğu sahalardır.
4-Ulaşım kolaylığı ve ucuz maliyetle konut ve sanayi tesisi inşaatı ovaları cazip hale getirmektedir.
|
|
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN <<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
“KONU ANLATIMLI DERSLER” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
| ||||