|
Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Fen Bilimleri Konu Anlatımı
KALITIM KONU ANLATIMI KALITSAL HASTALIKLAR CİNSİYETİN BELİRLENMESİ (FEN TEKNOLOJİ KONU ANLATIMI FEN BİLİMLERİ KONU ANLATIMLARI)
Bilmemiz gereken bazı kavramlar:
Kalıtım (genetik): Canlılara ait özelliklerin nasıl ve hangi kurallara göre nesillere aktarıldığını inceleyen bilim dalı.
Karakter: Canlıların sahip olduğu her bir özellik.
Gen: Hücrenin kromozomlarında bulunan, canlı bireylerin kalıtsal karakterlerini taşıyıp ortaya çıkışını sağlayan ve nesilden nesile aktaran kalıtım faktörleri.
Baskın gen (dominant): Bir özelliğin diğer özeliğe göre ortaya çıkma olasılığı fazla olan gen. Büyük harfle gösterilir. Örnek: siyah saç sarı saça baskındır, koyu renkli göz açık renkli göze baskındır.
Çekinik gen (resesif): Bir özelliğin diğer özelliğe göre ortaya çıkma olasılığı az olan gen. Küçük harfle gösterilir. Örnek: sarı saç siyah saça çekiniktir, açık renkli göz koyu renkli göze çekiniktir.
Alel gen: Her bir karakter iki gen tarafından oluşturulur. Bu genlere alel gen denir. Alel genler bir karakter üzerinde aynı yönlü (AA, aa) etki edebildiği gibi zıt yönlü de (Aa) etki edebilir.
Homozigot (saf döl): Bir karakter üzerine aynı yönde etki eden alel genlere homozigot denir.
Heterezigot (melez döl): Bir karakter üzerine farklı yönde etki eden alel genlere heterezigot denir.
Genotip: Canlının sahip olduğu tüm özelliklere denir.
Fenotip: Canlının dış görünüşünde beliren özelliklerine denir.
Çaprazlama: Eşeyli üreyen canlılarda babanın ve annenin üreme hücrelerindeki genlerin birleşmesiyle yavru bireyler üretilmesine çaprazlama denir.
Tek karakter çaprazlama
Fenotip sarı tohum yeşil tohum sarı tohum yeşil tohum
Genotip
|
İnsanda cinsiyetin belirlenmesi
Cinsiyet kromozomları iki çeşittir. X ve Y olarak sembolize edilir.
XY+44 --> Erkek birey
XX+44 --> Dişi birey
Her doğacak çocuğun erkek ya da kız olma ihtimali aynıdır. Yandaki çaprazlamaya göre kız çocuk ya da erkek çocuğun dünyaya gelme ihtimali %50 di
Kalıtsal hastalıklar
a) Renk körlüğü (Daltonizm)
Kırmızı ve yeşili ayırt edememe durumu.
Çekinik bir genle X kromozomu üzerinde taşınır.
Hastalık geni taşıyan kromozom Xr, hastalık geni taşımayan kromozom XR ile ifade edilir.
Erkeklerde daha yaygın rastlanır.
b) Hemofili
İnsanlarda herhangi bir yaralanmadan sonra kanın pıhtılaşmaması ya da çok yavaş pıhtılaşması
Çekinik bir genle X kromozomu üzerinde taşınır.
Hastalık geni taşıyan kromozom Xh, hastalık geni taşımayan kromozom XH ile ifade edilir.
Erkeklerde daha yaygın rastlanır.
c) Orak hücreli anemi
Alyuvar hücreleri orak ya da yarım ay şeklinde olur. Bu yüzden hücreler daha az oksijen taşır.
Çekinik bir gen ile vücut kromozomlarında taşınır.
S sağlam gen s hasta gen
SS sağlam birey Ss taşıyıcı birey
ss hasta birey
ç) Down sendromu (Mongolizm)
Üreme hücreleri oluşurken hücre bölünmesi sırasında 21. Çift kromozomların ayrılmaması sonucunda 47 kromozomlu genetik bozukluğu olan bireyler meydana gelir.
En belirgin özelliği zihin geriliğidir.
Kromozomların ayrılmaması eşey kromozomlarında da görülür.
d) Diğer hastalıklar
Balık pulluluk, kulak Kıllılığı ve yapışık parmaklılık Y kromozomu ile taşınır ve sadece erkek bireylerde görülür
|
>>>TIKLAYIN<<<
“FEN BİLİMLERİ DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“FEN BİLİMLERİ DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
|