|
|
Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Tarih Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar > TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar
ORDUNUN SİYASETTEN AYRILMASI (İNKILAP KONU ANLATIMI)
Kurtuluş Savaşı’nın olağanüstü koşulları sebebi ile çok sayıda asker kökenli kişi milletvekili olmuştur. Bu kişiler, askerlik hizmeti ile milletvekilliği görevini de üstlenmiştir. 3 Mart 1924’te yapılan yasal düzenleme ile Erkan-ı Harbiye Umum Vekaleti (Savaş Bakanlığı) kaldırılarak askeri işlerin Millî Savunma Bakanlığı eli ile yürütülmesine karar verilmiştir. Genelkurmay Başkanlığı hükümet dışına çıkılarak siyasetin sivilleşmesi sağlanmıştır. Atılan bu adım ordunun siyasetten ayrılması için yeterli değildir. Zira parlamentoda çok sayıda asker milletvekili vardı.
1924 Anayasası, milletvekilliği ile devlet memurluğunun sürdürülmesini yasaklamışsa da askerlikle ilgili bir düzenleme yapmamıştır. Halifeliğin kaldırılması, askeri ve bürokrasi çevrelerinde huzursuzluk yaratmıştır. Nitekim bu durumun da etkisi ile Ali Fuat Cebesoy ve Kazım Karabekir paşalar ordu komutanlıklarındaki görevlerinden istifa etmişlerdir. Dışarıda Musul sorunu ile ilgili krizin tırmandığı içeride ise Nasturi ayaklanmasının yaşandığı bir dönemde ordu komutanlarının bu tutumu devleti zor durumda bırakmıştır. Mustafa Kemal Paşa yaşanan bu krizi fırsata çevirerek asker milletvekillerinden bir tercih yapmalarını istemiştir. Bu tercih kışla ve parlamento arasında yapılacak ve ordu, siyasetten ayrılmış olacaktır.
3 Mart 1924'te kabul edilmiş bir yasayla hükümette yer alan Genel Kurmay Başkanlığı siyaset dışına çıkarılmış, 19 Aralık 1924'te alınan bir kararla, askerlerin görevleri devam ederken milletvekili olamayacaklarına dair yasa kabul edilmiştir.
Kurtuluş savaşının tanınmış komutanlarının birçoğu aynı zamanda 23 Nisan 1920’de açılmış olan TBMM’de de milletvekili olmuşlardı.İlk meclisin olağan üstü bir durumda çalışıyor ve savaşların hala devam ediyor olması bu durumun kabullenmesinde etkili olmuştur. Fakat 11 Ağustos 1923’te açılmış olan II.TBMM’de savaş ortamının olmaması ve aynı zamanda milletvekili de olan bazı komutanların yeniliklere karşı tavır takınmaları ordunun siyasetten ayrılmasının gerekliliğini bir kez daha göstermiştir.
Yeniliklere karşı olan Kazım Karabekir Paşa Ali Fuat paşa ve Refet paşa ordudan ayrılarak bundan sonra milletvekili olarak hayatlarını devam ettirmek istediklerini bildirmişlerdir.Fakat iç karışıklıkların devam ettiği bir sırada komuta ettikleri ordunun başsız bırakılmasının sakıncalı görüldüğü için bu kararları hemen kabul edilmemiş ve yerlerine atanan yeni komutanların görevlerini resmen devralmadan Meclise gelemeyecekleri bildirilmiştir.
Aslında Kazım Karabekir Paşa ve diğer arkadaşlarının ordu üzerindeki etkilerini kullanarak mecliste yeniliklere karşı tavır takınmak için siyasi hayata dönmek istediklerinin anlaşılması bu şekilde bir tavır takınılmasına neden olmuştur.
Bu sırada Mustafa Kemal Paşa kendisine bağlı komutanların milletvekilliğinden ayrılarak komutanlık görevlerine geri dönmelerini sağlamıştır. Böylece (bilgi yelpazesi. com) ordu üzerinde kendi arkadaşlarının etkili olmasını sağlamıştır.
Daha önce 3 Mart 1924’te kabul edilmiş olan bir yasayla hükümette yer alan Genel Kurmay Başkanlığı siyaset dışına bırakılmıştı.
TBMM 19 Aralık 1924’te aldığı bir kararla askerlerin görevleri devam ederken milletvekili olamayacaklarına dair bir yasayı kabul etmiştir. Böylece ordunun siyaset ile bağlantısı kesin olarak önlenmiştir.
|
|
>>>TIKLAYIN<<<
“TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI ”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI ”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
| |||||