eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > kelimede anlam, sözcükte anlam ile ilgili konu anlatımlar

AD AKTARMASI, (MECAZ-I MÜRSEL) ÖZELLİKLERİ (1) (KELİMEDE ANLAM) (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

 

Bir sözcük ya da sözün, benzetme amacı güdülmeden, anlamca ilgili olduğu başka bir sözcük ya da söz yerine kullanılmasıdır. Bu mecaz türüne, "düz değişmece" de denir.

 

Bütün-Parça İlişkisi: Bir varlığın bütünü söylenerek parçası, parçası söylenerek bütünü kastedilir.

 

Örnekler:

 

“Biz hilale şan arayan gemicileriz.” dizesinde “hilal” sözü bayrak yerine kullanılmıştır.

 

“Bu derste Fikret’i okuyacağız.” sözünde “Fikret” sözü Fikret’in şiirleri anlamında kullanılmıştır.

 

Evi gelecek hafta taşıyoruz. (Evin eşyalarını)

 

Çayı ocağa koyuver. ( Çaydanlığı)

 

Sokağın ilk girişindeki apartmanda oturuyorum. (Apartmanın dairesi)

 

Herkes başının üstünde bir çatı olmasını ister (Ev)

 

Düşük bir maaşla beş can besliyor. (İnsan)

 

Takımı şampiyon olunca tüm Adana bayram etti. (Adana’da Yaşayan Şehir Halkı)

 

Ankara bu olayda duyarsız kaldı. (Devlet yöneticileri)

 

Batı’nın tavrını anlamak güç. (Avrupa ülkeleri)

 

Bardağını bitir de sana çay doldurayım. (Çayını bitir)

 

Beyaz Saray bu olaya sıcak bakmıyor. (Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı)

 

Soba yandı (İçindeki odun - kömür)

 

Çankaya bu yasayı onaylamaz (Cumhurbaşkanlığı)

 

Okul geziye gitti. (Okuldaki öğrenciler)

 

Mozart'ı severim. (Mozart'ın bestelerini)

 

Doğu kan ağlıyor. (Doğu yönündeki bölgeler)

 

Törende birçok ödül aynı masada oturuyordu. (İnsan)

 

Koltuk kavgası sürdü gitti. (Makam)

 

Bu bölgede iki bin tüfeğiz biz. (Asker)

 

Maçı İtalya kazandı. (İtalya Takımı)

 

                           Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel)

  Klişe tâbirle, benzetme amacı gütmeden, bir sözcük ya da sözün başka bir ad yerine kullanılmasıdır. Böyle söylendiğinde tanım oldukça havada kalıyor ve anlaşılamıyor. Bir kelimeyle anlatmak gerekirse “kastetmek” demektir. Yani demek istemek. Bazen şunu söyleriz: “Bunu söyledim ama aslında şunu kastettim.” Tam da ad aktarması budur. Bunu yaparken bazın şekiller içerisinde yaparız ancak pek de farkında olmayız. Nedir o şekiller? Parça-bütün, iç-dış, yazar-eser, genel-özel, soyut-somut, neden-sonuç. Diğer bir adı da düz değişmecedir. Örneklerle somutlaştırmaya çalışalım.

Örnekler:

·         Ankara, bugün ağlıyordu.  (Ankara bir şehir ve ağlaması mümkün değil. Burada Ankara kelimesi ile kastedilen Ankara halkıdır. Yukarıdaki parça-bütün ilişkisine örnektir.)

·         Nazım Hikmet’i okumak bana büyük keyif veriyor. (Bir insan, kitap mı ki okunabilsin. Bu noktada kastedilen Nazım Hikmet’in eserleridir. Yukarıdaki yazar-eser ilişkisine örnektir.)

·         Çok susayan çocuk, şişeyi bir dikişte bitirdi. (Burada kastedilen ise şişenin içindeki suyu bitirmesidir. Yukarıdaki iç-dış ilişkisine örnektir.)

·         Bahar aylarında rahmet düşmezse ürün iyi olmaz. (Burada rahmet kelimesi ile kastedilen yağmurdur. Yukarıdaki neden-sonuç ilişkisine örnektir.)

·         Gençlik, kafası ve yüreğiyle toplumun güvencesidir. (Burada gençler yerine soyut bir kavram olan gençlik, düşünce yerine soyut olan kafa, cesaret ve duygu kavramları yerine de yürek kelimeleri kullanılmıştır. Yani kastedilmiştir.

Yukarıda verilen tüm örneklerde Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması) kullanılmıştır. Farklı tekniklerle yapılabileceğini, bu örneklerle anlamış oluyoruz. 

 

 

 

 

 

 

TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<


TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<


TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

Yorumlar

.

1. **Yorum**
->Yorumu: ben İngilizce öğretmenimi çok seviyorum hiç bir öğretmen onun gibi olamaz tabi cok sevdim öğretmenlerim ar ama onur yeri ayrı onun sınavıda böyle zor ama güzeldi seni seviyorum öğretmenim...........
->Yazan: esra.

>>>YORUM YAZ<<<

Adınız:
Yorumunuz: