eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar

ANLATICI TÜRLERİ KONU ANLATIM ANLATICI TÜRLERİ NELERDİR ANLATICI ÇEŞİTLERİ ÖRNEKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

 

Olayı ve olayda yer alan unsurları (kişi, varlık, zaman, yer) okuyucuya ANLATAN kişiye anlatıcı denir. Adı üstünde anlatan kişidir.

 

Dikkat: Yazarla anlatıcıyı bir birene karıştırmayın. Yazar bir bayanken kendini erkek bir anlatıcı yerine koyabilir. Yazar zengin bir kişiyken kendisini fakir bir kişinin yerine koyarak olayı anlatabilir.

 

Anlatıcı türleri birinci kişi ağzından anlatım ve üçüncü kişi ağzından anlatım olmak üzere ikiye ayrılır:

 

1. Birinci Kişi Ağzından Anlatım:

 

Anlatıcı olayın içindedir ve anlatırken kendisi içinde bulunduğu olayı anlatır.

 

Anlatımın birinci kişi ağzından anlatılıp anlatılmadığını cümlelere bakarak anlarız. Cümleler “yaptım, gittim, aldım,ben, biz, gördük, boyayacağız” gibi kelimeler barındırır. Biz bu kelimelere bakarak anlatıcının olayın içinde olduğunu anlarız.

 

Dikkat: Birinci kişi ağzından anlatım sadece birinci tekil kişi eki olan “-m (okudum, aldım)” ile bitmeyebilir. Birinci çoğul eki olan “-z, -k “görüşürüz, gördük” ekleriyle de bitebilir.

 

Birinci Kişi Ağzından Anlatım Örnekleri:

 

Aşağıdaki metinlerde “kırmızı” renkle işaretlenen harf veya kelimelere baktığımızda bu metinleri bize anlatan kişinin birinci kişi olduğunu anlarız.

 

Kimse farkına varmadan evden çıktım. Doğruca aletlerin bulunduğu depoya gittim. Duvara yaslı duran kazmayı kaldırıp ağırlığına baktım. İmkanı yok, bunu götüremezdim.

 

Hayatım boyunca doğrunun peşinde oldum. Hiç kimseyi kandırmak ya da aldatmak gibi bir niyetim olmadı. Ben sadece inandığı gibi yaşayan biri olmanın gayretini veriyorum o kadar.

 

Dedem beni çok severdi, onun en küçük torunuydum. Bana hep “Beyaz” derdi. Adım Songül’dü ama o hiç söylemezdi adımı.

 

Onun derslerinde hepimiz çok eğlenirdik. Derse her girişinde bizim dikkatimizi çekmeyi başarırdı. Ders boyunca onu can kulağıyla dinlerdik. Her sözü bizim için çok değerliydi.

 

2. Üçüncü Kişi Ağzından Anlatım:

 

Anlatıcı olayın içinde değildir ve olayı bize anlatırken gördüklerini olayın içinde yer almadan anlatır.

 

Anlatımın üçüncü kişi ağzından anlatılıp anlatılmadığını cümlelere bakarak anlarız. Cümleler “yaptı, gitti, aldı, gördüler, boyayacaklar” gibi kelimeler barındırır. Biz bu kelimelere bakarak anlatıcının olayın içinde olmadığını, olayı dışarıdan gördüğü kadarıyla anlattığını anlarız.

 

Üçüncü Kişi Ağzından Anlatım Örnekleri:

 

Aşağıdaki metinlerde “kırmızı” renkle işaretlenen harf veya kelimelere baktığımızda bu metinleri bize anlatan kişinin üçüncü kişi olduğunu anlarız.

 

Kimse farkına varmadan evden çıktı. Doğruca aletlerin bulunduğu depoya gitti. Duvara yaslı duran kazmayı (bilgi yelpazesi. com) kaldırıp ağırlığına baktı. İmkanı yok, bunu götüremezdi.

 

Hayatı boyunca doğrunun peşinde oldu. Hiç kimseyi kandırmak ya da aldatmak gibi bir niyeti olmadı. O sadece inandığı gibi yaşayan biri olmanın gayretini veriyor o kadar.

 

Dedesi onu çok severdi, onun en küçük torunuydu. Ona hep “Beyaz” derdi. Adı Songül’dü ama o hiç söylemezdi adını.

 

Onun derslerinde herkes çok eğlenirdi. Derse her girişinde onların dikkatini çekmeyi başarırdı. Ders boyunca onu can kulağıyla dinlerlerdi. Her sözü onlar için çok değerliydi.

 

KARIŞIK ÖRNEKLER:

 

Kentte insanın içini sıkan bir şeyler var. Halam bana sordu: “Söyle bakalım şehrimizi beğendin mi?” “Hayır” anlamında başımı salladım. (BİRİNCİ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Mustafa düşünceli düşünceli okulun bahçesinde dolaşıyordu. Dolaşırken ilginç ilginç işaretler yapıyordu. İşaretlerle dolanması gittikçe hızlanıyordu. Kafası bir şeye takılmıştı anlaşılan. Öğretmen onu ya derse almamış ya da dersten haksız yere dışarı atmıştı. O dolaşma esnasında eve gittiğinde bu olumsuz durumu babasına nasıl anlatacağını düşünüyordu. (ÜÇÜNCÜ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Soner, birkaç yıldır evin bir odasında yeni bir bilgisayar üretmeye çabalıyordu. Bu yüzden okul bitince hemen iş aramaya kalkışmadı. (ÜÇÜNCÜ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Kendime her zaman güvenmesini bilmişimdir. Her konuda mutlaka yapabileceğim bir şeyler olduğuna inanırım. Ama o gün anladım ki kendime ne kadar güvenirsem güveneyim başkalarının yardımına da ihtiyacım var. (BİRİNCİ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Bir zamanlar yanımda cimri bir adam vardı. Öyle cimriydi ki bütün mallarını altınla değiştirdi. Bir çuval altını olunca da gidip bir ağacın dibine gömdü. Bir zaman sonra bizim cimri beni çağırdı. Altınları oradan çıkarmak için. Altınları gömdüğü toprağı kazdık; fakat altınlar yerinde yoktu. (ÜÇÜNCÜ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Dört metrelik sandalım, her kürek çekişimde suyun üstünde bir çizgi çiziyor ve sanki motor takmış gibi hızla ilerliyordu. Belki de durumuma güvendiğim için iyice açılarak demir attım. Sahil boyundan yükselen gürültüler kesilmiş, üstümde bağrışan martıların dışında tamamen sessizliğe kavuşmuştum. (BİRİNCİ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Yazdan kalma bir gündü. Güneş, insanın içini ısıtıyordu. Cemil, sahilde oturmuş, dalgaların sesini dinlerken üstünden hızla geçen martıların çığlığı andıran sesiyle irkildi. Yerinden doğrulup izlemeye koyuldu. (ÜÇÜNCÜ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Bir haziran sabahında güneş doğarken yazlık evimizden denize açılmıştım. Dışarıda son derece güzel bir (bilgi yelpazesi. com) hava vardı. Biraz sonra neyle karşılaşacağımı bilmeden denize açılmanın huzuruyla sandala binip yavaş yavaş kürek çekmeye başladım. (BİRİNCİ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Hepimiz sabırsızlanıyorduk. Sonunda akşama doğru ta uzakta, bir toz bulutu içinde sürünün yaklaştığını görünce sevincimizden bağırmaya başladık. (BİRİNCİ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Sabahın seherinde dışarıda dalgın dalgın gezen İbrahim Ethem'in belli ki akşam bir şeye canı sıkılmıştı. Muhtemelen en son sınavlarında beklediğinin çok çok altında bir not almıştı. Bu da onun gece büsbütün uykusuz kalmasını beraberinde getirmişti. Bir öğrencinin hayatında her zaman böyle anlar olabilir. İbrahim Ethem, dalgın dalgın gezdikten sonra tekrar evin yolunu tuttu. (ÜÇÜNCÜ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Her yaz mutlaka giderdik Akyaka’ya. Bir dizide görmüştük ilk defa. O zaman daha karar vermiştik gitmeye. (BİRİNCİ KİŞİ AĞZINDAN ANLATIM)

 

Anlatıcı Türleri

Anlatıcı bakış açılarına, diğer konu anlatımımızda değinmiştik. Anlatıcı, metinlerde olayları, kişileri, mekânı, düşünceyi okurlara anlatan kişiye denmektedir. Metinlerde anlatım, birinci kişi ağzından ve üçüncü kişi ağzından anlatım olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır.

1.    Birinci Kişi Ağzından Anlatım:

Anlatıcı, olayı yaşayan kişidir. Bu anlatımda “ben ve biz” özneleri kullanılmaktadır. Ben, 1.tekil kişi; biz, 1.çoğul kişi ekidir. Adının “birinci kişi ağzı” olmasının nedeni de budur. Anlatıcı olayların içindedir ve yaşadıklarını aktarır.

Örnek:

·         Bir sabah koşup dolabımı açtığım zaman dondum kaldım. Oyuncak bebeğim yerinde yoktu. Hemen anneme koştum; yeri süpürüyordu. Karşısında hiçbir şey söylemeden duruyordum.

2.  Üçüncü Kişi Ağzından Anlatım:

Anlatıcı, olayı dışarıdan gözlemleyen kişidir. Bu anlatımda “o ve onlar” özneleri kullanılır. O, 3. tekil kişi; onlar, 3. çoğul kişi ekidir. Adının “üçüncü kişi ağzı” olmasının sebebi de budur. Anlatıcı gözlemci konumundadır.

Örnek:

·          Ahmet, başını öne eğerek sessizce durdu. İçinde büyük bir umutsuzluk vardı. Hayatında hiçbir şey yoluna girmeyecekmiş gibi hissediyordu. Kısık ve titreyen bir sesle, “Ne yapacağız?” diye sordu, ancak cevap gelmedi.
Kafasını kaldırdığında, Ayşe’nin yüzünde sert bir ifade olduğunu gördü. O durumu Ahmet’ten farklı karşılamıştı. Artık dayanamayacağını hissediyor, ama oturup üzülmek yerine bir şekilde savaşmak, mücadele etmek, isyan etmek istiyordu.
“Artık yeter,” diye geçirdi içinden. “Daha fazlasına katlanmayacağız.”

Her yargının sonuna “kim” sorusunu yöneltelim. Cevabında “o” yanıtını bulabileceksiniz.

 

 

“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<