eğitim öğretim ile ilgili belgeler
> konu anlatımlı dersler
>
Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar
TAMLAMA YANLIŞLARINDAN KAYNAKLANAN ANLATIM BOZUKLUKLARI (TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ
KONU ANLATIMLAR)
Farklı tamlayanların aynı tamlanana
bağlanması ya da tamlama eklerinin eksik olmasından kaynaklanan anlatım
bozukluğudur.
-
Anlattığım öykü çocukların çok hoşuna gitmiş olmalı ki bana yazarının kim
olduğunu soruyorlar.
Bu cümlede tamlayan eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Bu yüzden “yazarının” sözcüğünden önce öykünün sözcüğü tamlayan olarak
getirilmelidir.
-
Geçen ay çıkarılan bu yasadan özel ve kamu kuruluşu çalışanları
yararlanabilecekmiş.
Bu cümlede tamlanan eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Bu yüzden “özel” sözcüğünden sonra kuruluş sözcüğü tamlanan olarak
getirilmelidir.
-
Gerçek bir yazar, kendisini edebiyattan uzaklaştıracak bu tür olaylara
kesinlikle karışmaması gerekir.
Bu cümlede tamlayan eki eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Bu yüzden, “yazar” sözcüğüne –ın tamlayan
eki getirilmelidir.
-
Baharda yamaçları süsleyen gelinciklerin rengi, kırmızının en sevdiğim
tondur.
Bu cümlede tamlanan eki eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Bu yüzden “ton” sözcüğüne –u tamlanan
eki getirilmelidir.
1)Tamlama Eklerinin Yanlış ve
Eksik Kullanımı: Kimi
belirtili ad tamlamalarında tamlanan çokluk içinden seçileni belirtiyorsa
tamlayan eki “-in ” yerine durum eki “-den
“ kullanılabilir.Tamlanan çokluk içinden seçileni bildirmediği halde “-den
” kullanılırsa tamlama yanlışlılığı olabilir.
-
·Kitaplardan birkaçı eksik basılmış. (DOĞRU)
-
·Kitapların birkaçı eksik basılmış. (DOĞRU)
-
·Arkadaşlardan tümü toplantıyı terk etmiş. (YANLIŞ)
-
·Arkadaşların tümü toplantıyı terk etmiş. (DOĞRU)
-
·Seyircilerden bazıları oyunu beğenmemişti. (DOĞRU)
-
·Komşulardan tümü bize gelecekmiş. (YANLIŞ)
-
·Öğretmenlerden hepsi toplantıya katışmış.(YANLIŞ)
-
·Aşağıdakilerden hangisi ———- Aşağıdakilerin hangisi
-
·Seyircilerden bazıları ———— Seyircilerin bazıları
-
·Çocuklardan birkaçı ————— Çocukların birkaçı
-
·Yönetmenlerin birçoğu (doğru)—- Yönetmenlerden birçoğu (Yanlış)
Araya farklı türden sözcüklerin
girdiği kimi belirtili ad tamlamasında tamlayan ya da tamlanan
ekleri kullanılmadığında cümlenin anlatımı bozulur.
-
Adı geçen kişiler diğerleriyle aynı suçu işlemelerine karşın hataları
affedilmedi. (kişilerin)
-
Orhan Bey, okulumuzun kurucu ve müdürüdür. (kurucusu)
-
Sizin konumuzdaki bir devlet adamı bu tip olaylara karışması toplumda pek
iyi karşılanmaz. (adamının)
-
Kültürel etkinliklerin sürdürülmesi önemli bir ölçüde eğitime bağlı olduğu
bir gerçektir.( sürdürülmesinin)
-
O, zulme alkış tutanlar karşısında sağlam karakterleriyle durabilmiştir.(tutanların)
-
Çalışma Bakanı, emeklilik yaşı yükseltilmesine yönelik olarak hazırlanan
yeni yasa tasarısını imzaladı ve tasarıya karşı çıktı. (yaşının)
-
Bu kazılardan anlaşıldığına göre Çorum Hititler döneminde önemli bir yeri
olduğu anlaşılmaktadır.(Çorum’un)
-
Bu kararın aksini düşünenler durumu inceledikten sonra bir karara varmaları
gerekir. ( düşünenlerin)
-
Yaşlılar, en çok yağlı yiyeceklerden uzak durması gerekir. (Yaşlıların)
-
Okuma konusunda çocuklar, en çok anne ve babalarını örnek aldıkları
unutulmamalıdır.(çocukların)
-
İnsanlar, başarılı olabilmek için eğitimi göz ardı etmemeleri gerekir.(insanların)
-
En iyi kadın oyuncu ödülünü alan sanatçı, mutluluktan gözlerinin içi
gülüyordu. (sanatçının)
-
Gerçekten konuşmacı dinleyicisini iyi tanıması gerekir.(konuşmacının)
-
Rahmetli, onun gibi birine yakışmayacak ölçüde ağzı bozuktu. (Rahmetlinin)
-
Yeni sözcükler yaratmak için her ulus, dilinin sunduğu olanaklardan
yaralanma yoluna gitmesi gerekir.(ulusun )
-
Ormanlar, tarla açmak uğruna sürekli yok edilmesine nasıl kayıtsız
kalınabilir? (ormanların)
-
Son yıllarda bütün kanallar hep aynı filmleri göstermesi izleyiciyi hiçe
saydığının kanıtı değil mi? (kanalların)
-
Kurtuluş Savaşımızda disipline ayak uydurmayan milli çeteler vatana ihanet
ederek düşmanla birleştiklerini unutmayalım. (çetelerin)
2. Tamlayanın Kullanılmaması: Bir
cümlede herhangi bir öğe olarak bir söz başka bir öğenin tamlayan olarak
kullanılabilir. Bu durumda tamlayan olarak o öğeyi karşılayan söz cümlede
bulunmalıdır.
-
Binayı güç koşullarda yaptırmış: ancak bazı odalarını döşeyememişti..
(binanın)
-
Bu konuyu önce öğretmenimize soralım, görüşlerinin ne olduğunu anlayalım.(öğretmenimizin
)
-
Eğitime bütçeden daha çok pay ayrılması ya da başka kaynaklardan
desteklenmesi gerekir. (eğitimin)
-
Öğrenciyi düşünmeye, yaratıcı olmaya yönelten ve herhangi bir konu üzerinde
eleştiri yapmasını sağlayan bir anlayış eğitim sistemimize henüz yerleşmedi.(öğrencinin)
-
Öykünün kahramanı öylesine canlı betimlenmiş ki kitabı okuyanların çoğu
ölümüne üzülmüş, belki de ağlamıştır.(kahramanın)
-
Yazar , eskiden gazetelerde her gün kısa öykü yayımladığını ; ama çoktan
bir yana bırakıldığını söylüyor. ( kısa öykülerin )
Tamlayan görevinde kullanılması
gereken zamirin kullanılmaması anlam belirsizliğine yol açabilir.
-
Bu kadar anlayışsız biri olduğunu bilmiyordum. (senin mi – onun mu )
-
Amerika’ya okumak için gittiğini arkadaşımdan öğrendim. (senin mi –
onun mu)
-
Elbiselerini yıkadım ve ütüledim . (senin mi – onun mu – onların mı)
-
Bu yarışı kazanacağına kesin gözüyle bakılıyor. (senin mi – onun mu )
-
Eşiyle sohbet ederken bir ara cep telefonundan müdürünü aradı ve ondan af
diledi. (senin mi – onun mu – kendi mi )
Noktalama işaretleri, cümlenin doğru
kullanılmasını sağlar. Bunların yerinde kullanılmaması yanlış anlamlara neden
olabilir. Özellikle adlaşmış sıfatlardan sonra bir ad kullanılmış ve araya
“virgül” konmamışsa (bilgi
yelpazesi.net) anlam belirsizleşir.
-
Gazeteci kadın kapıcıyla bir röportaj yaptı.
-
Kapıdaki yaşlı adama bir şeyler söylüyordu.
-
Bu yeşil gözlere deli gibi vurgundu.
-
Bu yeşil gözleri dinlendirir.
-
O hizmetliden bir çay istemişti.
3. Ortak Olmayan Tamlananın Ortakmış
Gibi Kullanılması:
Kimi zaman birbirine bağlı ad ve sıfat tamlamalarının tamlayanları bağlaçla
birbirine bağlanır, tamlanan ortak kullanılır. Bu gibi durumlarda sıfat
tamlamasının tamlananı kullanılmazsa anlatım bozukluğu olur.
-
Konservatuarın ya klasik ya da halk müziği bölümünde okumalısın. (müzik)
-
Yazar, bu kişileri gerçek ya da hayal dünyasından almış olabilir.
(dünyadan)
-
Fırsat buldukça bilimsel ve kültür etkinliklerine katılmalıyız. (etkinliklere)
-
Depremzedelere her türlü tıbbi ve gıda yardımı yapıldı. (yardım)
-
Belgisiz ve işaret sıfatlarını iyi öğrenmelisin. (sıfatları)
-
Özel ve devlet hastaneleri şu sıralarda çok doluymuş. (hastaneler)
-
Bence bu olayı, mahalli veya köy sorunu olarak ele almak yanlıştır.
(sorun)
-
Bu önlemler ekonomik ve sağlık açısından yararlı sonuçlar verdi. (açı)
-
Bölgemizde karasal ve Akdeniz iklimi görülmektedir. (iklim )
-
Nesne görevli sözcükler, sözcük öbekler belirtme veya yalın durumda
bulunur. (durumu)
-
Televizyon, resimli ve serüven romanlarının okuyucularını da azalttı. (romanlar)
-
Bu yıl sınava girecek öğrenciler , tercihleri ne olursa olsun , Sosyal ve
Fen Bilimlerinin testlerini çözmek zorundalar. (bilimler)
-
Onun ve benim kalemimi aynı kitapçıdan almışsınız. (kalemini)
-
Belediyeye geçenlerde bir damperli bir de çöp kamyonu almışlar. ( kamyon
)
-
Bu ülkeye teknik ve bilgi yardımında bulunacağız. (yardım)
-
Türk ve yabancı basında sinema üzerine yazıları ilk kez 1948 yılında
yayımladı. (basını)
-
Türkiye, Avrupa Birliğine sosyal ve hukuk devleti olma yolunda gerekli
adımların atılacağına dair söz verdi. ( devlet)
-
Bir devletin kalkınması o devletin faaliyet gösteren özel ve kamu
kuruluşlarıyla olur. ( kuruluşlar)
4.Tamlamada Görülen Tekillik –
Çoğulluk Uyumsuzluğu: Türkçede sayı sıfatlarından ve kimi
belirtili ad tamlamalarından sonra gelen adlar çoğul eki almaz. Aldığından
anlatım bozulur.
-
Birçok öğrencilerim oldu, çoğuyla hala görüşüyoruz.
-
Bunca sorunlarımın arasında bir de senle uğraşamam.
-
İki kardeşler sen gelene kadar penceredeydi.
-
Ölüm cezasını uygulanmadığı ülkelerden biri de İsveç’tir.
-
Devlet pek çok sanatçılara bu ünvanı veriyor.
-
Tanzimat döneminde birçoğu yazarlar toplumu aydınlatmaya çalıştı.
NOT: Türkçede sayı sıfatları
çoğullanamaz. İki kardeşler diyemezsiniz, doğrusu iki kardeş’tir.
Ama istisnaları vardır: Yedi
Meşaleciler, Kırk Haramiler, Beş Hececiler, Üç Silahşörler, Yedi Uyurlar…..
İki kardeşler,sen gelene kadar
penceredeydi.
(Nedeni: Tamlama yanlışlığı)
İki kardeş, sen gelene kadar
penceredeydiler.
(Nedeni: Özne yüklem
uyumsuzluğudur.Çünkü sayı sıfatlarının özne olduğu durumlarda yüklem
çoğullanamaz. )
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
Yorumlar
....
9. **Yorum**
->Yorumu: şahane bir site burayı sevdimm
->Yazan: Buse. Er
8. **Yorum**
->Yorumu: SIZIN SAYENIZDE YÜKSEK BIR NOT ALDIM SIZE TESSEKÜR EDIYORUM...
->Yazan: sıla
7. **Yorum**
->Yorumu: valla bu site çok süper .Bu siteyi kuran herkimse Allah razi olsun tüm
ödevlerimi bu siteden yapiyorum.saolun mugladan sevgiler...:).
->Yazan: kara48500..
6. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel bir site. kurucularına çok teşekkür ederim başarılarınızın
devamını dilerim.
->Yazan: Tuncay.
5. **Yorum**
->Yorumu: ilk defa böyle bi site buldum gerçekten çok beğendim yapanların eline
sağlık.
->Yazan: efe .
4. **Yorum**
->Yorumu: ya valla çok güzel bisi yapmışınız. Çok yararlı şeyler bunlar çok
sagolun
->Yazan: rabia..
3. **Yorum**
->Yorumu: Çok ii bilgiler var teşekkür ederim. Çok süper... Ya bu siteyi
kurandan Allah razı olsun ..... süperrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr. Çok
iyiydi. isime yaradı. Her kimse bu sayfayı kurduğu için teşekkür ederim
->Yazan: pınar..
2. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel site canım ben hep her konuda bu siteyi kullanıyorum
özellikle kullanıcı olmak zorunlu değil ve indirmek gerekmiyor
->Yazan: ESRA..
1. **Yorum**
->Yorumu: Burada muhteşem bilgiler var hepsi birbirinden güzel size de tavsiyeederim.
->Yazan: Hasan Öğüt. >>>YORUM YAZ<<<
| | | |