Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Yazılı Soruları, Yazılı Arşivi > Türk Edebiyatı Yazılı Soruları > Türk Edebiyatı 10. Sınıf 2. Dönem 2. Yazılı Soruları

EDEBİYAT 10. SINIF 2. DÖNEM 2. YAZILI SORULARI (8) (CEVAP ANAHTARLI)

 

… – … EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI …………………..… OKULU 10/… SINIFI

TÜRK EDEBİYATI 2. DÖNEM 2. YAZILISI

 

Tarih: …/…/……

ADI SOYADI:………………………… NU:………….. PUAN:………

 

1.

Kızılırmak parça parça olaydın

Her parçanı bir diyara salaydın

Sen de benim gibi öksüz kalaydın

Kızılırmak nittin allı gelini

Nasıl aldın allı pullu gelini

Köprüden geçerken köprü yıkıldı

Üç yüz atlı birden suya döküldü

Nice gelinlerin boynu büküldü

Kızılırmak nittin allı gelini

Nasıl aldın allı pullu gelini

 

A) Yukarıdaki parçanın ilk üçlüğünde nasıl bir duygu anlatılıyor? Açıklayınız. (4)

 

 

 

 

 

B) Yukarıdaki parçanın ikinci üçlüğünde nasıl bir olay anlatılmaktadır? Açıklayınız. (4)

 

 

 

 

 

 

 

C) Yukarıdaki parçanın nazım biçimi ne olabilir? Nedenini parçaya bağlı olarak açıklayınız. (2+4)

 

 

 

 

 

 

D) İlk üçlüğün kafiyelerini gösteriniz. (4)

 

 

 

 

 

 

E) Parçanın nazım türü nedir? (2)

 

 

 

2. Tasavvuftaki “Fenâfillah” kavramını açıklayınız. (5)

 

 

 

 

 

3. Aşağıdaki eseler hangi sanatçılara aittir. Cevabınız eserlerin altına yazınız. (1X5)

 

Felekname    Hadikatü’s- Süedâ       Mizânü’l Evzân        Marifetname      Garibnâme

 

 

 

4. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü yönünden diğerlerinden faklıdır? Neden? (2+3)

 

Harnâme   Cemsid ü Hurşid     Mecâlisü’n Nefâis      Leylâ vü Mecnûn    Hayrâbât

 

 

 

 

 

5. Destan geleneğinden Halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünü olan eser nedir? (5)

 

 

 

6.

 

Kaşların kemen senin

Bakışın yaman senin

Ne hain yâr imişsin

Elinden aman senin

Cefâların ben çektim

El sürer sefan senin

 

A) Bu şiirin nazım biçimi nedir? (2)

 

 

B) Bu biçimin özelliklerinden dört maddelik çıkarımda bulununuz. (8)

 

 

 

 

C) Yukarıda verilen parça bu biçimin hangi türünün bir örneğidir? (2)

 

 

 

7. Divan edebiyatında dört, beş, altı ve daha çok dizeli bentlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan nazım biçimlerinin genel adı nedir? (4)

 

 

8. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatında konularına göre adlandırılan nazım türlerinden biri değildir? Neden? (2+2)

 

METHİYE     MESNEVİ      MERSİYE      MÜNACAAT    NAAT

 

 

 

 

9. Aşağıda verilen paragraflarda tanıtılan sanatçılar kimdir? (2X5)

 

a. 17. yüzyılda yaşamıştır. Saz şairleri tarafından "üstat" diye anılan ozan, divan edebiyatının etkisinde kalmıştır; bu nedenle şiirlerinde yabana sözcük ve tamlamalar çok geçer. Divan edebiyatı mazmunlarına sıkça yer verir. İlk şiirlerinde divan şairlerini taklit hevesi ile "Adli" mahlasını kullanmıştır. Hece vezniyle yazdığı şiirleri divan edebiyatı örneklerinden daha başarılı bulunmuştur. Şiirleri arasında en çok bilineni bir bakıma "tezkire sayılabilecek 38 dörtlükten meydana gelen ve 105 şairden söz edilen "Şairname" sidir.

…………………………………

 

b. Âşık Ömer ve Karacaoğlan'ın çağdaşı olan âşık, en az onlar kadar ün kazanmış, kendisini aydın çevrelere de kabul ettirmiş, bazı şiirleri tezkirelere alınmıştır. Hem hece hem aruzla şiir yazmıştır. Koşma ve semailerinde o dönemdeki Türkçenin zenginlik ve incelikleri görülürken aruzla yazdığı eserlerde dilinin aynı derecede zengin olduğu söylenemez. Musiki ile ilgilenmiş, besteler yapmış, kendi adı ile anılan bir makam bulmuştur.

…………………………..

 

c. 1772'de Gerede'nin Şahnalar köyünde doğmuş, 1845 yılında Ankara'da ölmüştür. Genellikle kullandığı mahlasının yaşamının güçlüklerinden geldiği söylenir. Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır. Âşıklık geleneğinin eski değerini kaybettiği bir çağda yetişmiş ve bu edebiyatın son büyük temsilcilerinden biri olmuştur. Dini konulara rahat bir üslupla yaklaştığı için din adamlarıyla arası pek iyi değildir. Ünlü "Telli Saz" şiiri bu konuda büyük gürültüler koparmıştır.

…………………………………

 

d. Edebi şahsiyeti tasavvufi inançları doğrultusunda gelişip şekillenmiştir. Şiirlerinde daha çok Yunus Emre etkisi hâkim olmakla birlikte kendine özgü söyleyişlerin bulunduğu manzumeleri de az değildir. Hece ve aruz veznini başarıyla kullanmış, lirik şiirler yanında (bilgi yelpazesi.net) didaktik manzumeler de yazmıştır. Divan'ı dışında Müzekkin-Nüfus adlı yapıtı da vardır. Bu eseri Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen Türklerin tasavvufi ahlakı benimsemesinde asırlar boyunca önemli rol oynamıştır.

………………………………

 

e. 15. yüzyıl Anadolu sahası Türk edebiyatının Şeyhi'den sonraki en güçlü temsilcisidir. Fatih döneminin en büyük şairi olan sanatçı hayattayken "sultan'üş şuara" unvanını kazanmıştır. O, Türk edebiyatının nazire yazma geleneğinin önde gelen temsilcilerindendir. Şiirlerinde daha çok beşeri aşk konusunu işleyen şair, divan şiirinin bütün inceliklerine şiirlerinde yer verir.

……………………………….

 

 

10. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, işlediği konulara göre diğerlerinden ayrılır? Nedeniyle birlikte yazınız. (5)

Aziz Mahmut Hüdai      Kayıkçı Kul Mustafa      Erzurumlu İbrahim Hakkı     Seyyit Nesimi    Niyazi-i MısrÎ

 

 

 

11. Ali Şir Nevâî ile ilgili beş maddelik bir çıkarımda bulununuz. (2X5)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12. Aşağıdaki eserlerden hangisi yazıldığı döneme göre diğerlerinden farklıdır? Neden? (5)

Vesiletü’n- Necat     Mecâlisü’n- Nefâis     Harnâme     İskendernâme    Muhakemetü’l- Lugateyn

 

 

 

 

13. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

 

A.

Masa üstünde pekmez

Bu pekmez bize yetmez

Adana'nın kızları

Davulsuz gelin gitmez

Yukarıdaki metin için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Dönemin sosyal zihniyetiyle ilgili ipucu yoktur.

B) İlk iki dizesi doldurma bir manidir.

C) Kafiye düzeni aaxa biçimindedir.

D) Teması düğün olan bir metindir.

E) "t" sesleriyle yarım kafiye; -mez eki İle redif yapılarak ahenk sağlanmıştır.

 

B. İstanbul'da yaşayan ilk divan şairlerindendir. Tezkirelerin verdiği bilgiye göre onun başarısı şiirde halk söyleyişini, deyim ve atasözlerini kullanmakta gösterdiği ustalıktan kaynaklanmaktadır. Atasözü söyleyiciliğinde ün yapmış bir şairdir. Gerçekten de şair, atasözlerini ve Türkçe deyimleri bol bol kullanarak, Türkçe sözcüklerden redif ve uyak yaparak Türkçenin şiir dili olarak kullanımında büyük çaba harcamıştır. Bugüne kadar gelen tek yapıtı divanıdır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şeyhi

B) Baki

C) Bağdatlı Ruhi

D) Necati

E) Muhibbi

 

C.

I. Arap ve Fars kültürünün etkileriyle oluşturulan ilk örnekler olan Kutadgu Bilig, Atabet'ül Hakayık divan edebiyatına geçişi hazırlayan eserlerdir.

II. Anadolu'da din dışı şiirler yazan ilk divan şairi Hoca Dehhani'dir.

III. Toplumla ilgili konulara pek fazla yer verilmemiştir. Fuzuli'nin Şikâyetnamesi, Şeyhi'nin Harnamesi kişisel sorunların anlatıldığı örneklerdir.

IV. Konular belirli başlıklar altında sıralanabilir: İslam tarihi, din ve tasavvufla ilgili konular, aşk, kadın....

V. Biçime yeterince önem verilmemiş, içerikle ilgili sıkı kurallar getirilmiştir.

Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisi divan edebiyatıyla ilgili doğru bir açıklama değildir?

A) I.

B) II.

C) III.

D) IV.

E) V.

 

D.

I. Bütün güzelliğine değil, parça güzelliğine önem verilmiştir. Beyitler kendi içinde bir anlam bütünlüğü taşır.

II. Tuyuğ ve şarkı, divan edebiyatına Türklerin kattığı nazım biçimleridir.

III. Türkî-i basit ve özellikle mahallileşme, Sekb-i Hindi gibi eğilimler divan şiirlerinin sınırlarını zorlamıştır.

IV. Hecelerin uzunluk ve kısalığı temeline dayanan aruz ölçüsü kullanılmıştır.

V. Şiire dayalı bir edebiyat olmakla birlikte nesire büyük önem verilmiş, günümüz düz yazı cümlesinin temelleri atılmıştır.

Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir?

A) I.

B) II.

C) III.

D) IV.

E) V.

 

E. Terci-i bent, biçim bakımından terkib-i bente benzer; ancak ……………. Konularında daha çok Tanrı'nın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle doğru biçimde tamamlanmış olur?

A) bent sayısı çoğaltılıp konu genişletilir

B) vasıta beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır

C) bentler mesnevi biçiminde uyaklanır ve vasıta beyti farklı ölçüde yazılır

D) bu türdeki ürünler, devrin ileri gelenlerine sunularak bahşiş beklenir

E) söz sanatlarından uzak yalın bir dil kullanılarak didaktik yan öne çıkarılır

 

 

BAŞARILAR DİLERİM…

 

 

 

 

 

CEVAP ANAHTARI

 

1.

 

Kızılırmak parça parça olaydın

Her parçanı bir diyara salaydın

Sen de benim gibi öksüz kalaydın

Kızılırmak nittin allı gelini

Nasıl aldın allı pullu gelini

Köprüden geçerken köprü yıkıldı

Üç yüz atlı birden suya döküldü

Nice gelinlerin boynu büküldü

Kızılırmak nittin allı gelini

Nasıl aldın allı pullu gelini

 

A) Yukarıdaki parçanın ilk üçlüğünde nasıl bir duygu anlatılıyor? Açıklayınız. (4)

 

( İlk üçlükte, bir beddua vardır. Belli ki, Kızılırmak ile ilgili bir felaket vardır. Acı bir olay meydana gelmiş, bu acı olayda olmuş ve niceler annesiz kalmıştır. )

 

 

B) Yukarıdaki parçanın ikinci üçlüğünde nasıl bir olay anlatılmaktadır? Açıklayınız. (4)

 

( Anlaşıldığına göre, Kızılırmak boyunda, bir köyden karşı yakadaki bir köye gelin götürülmektedir. Irmağın iki yakasını, çok kere olduğu gibi çürük bir tahta köprü birleştirmektedir. Gelin alayı birden yüklenince bu köprü dayanamayıp çökmüş ve bir felaket olmuştur. Böylelikle, ilk gördüğümüz bedduanın nedeni burada anlaşılmak-tadır. Sonra da bu felaket buruk bir türkü halinde kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. )

 

 

C) Yukarıdaki parçanın nazım biçimi ne olabilir? Nedenini parçaya bağlı olarak açıklayınız. (2+4)

 

( Bu parçanın nazım biçimi “TÜRKÜ”dür. Çünkü üçlü bentler halinde yazımlı, her bendin arkasından da nakarat / kavuştak gelmiştir. 11’li ölçünün kullanılması, yalın bir dille söylenmesi türkünün özelliklerindendir. )

 

D) İlk üçlüğün kafiyelerini gösteriniz. (4)

 

………………… (a)

………………..  (a) “l” yarım uyak

………………... (a) “aydın” redif

 

E) Parçanın nazım türü nedir? (2)

 

( AĞIT )

 

 

2. Tasavvuftaki “Fenâfillah” kavramını açıklayınız. (5)

 

(Tasavvufta, Allah yolcusunun (derviş, salik…) kendi benliğini Allah’ın varlığında yok etmesi, kendi duygularından ve iradesinden sıyrılarak bütün benliği ile ilahi iradeye boyun eğmesi olarak ifade edilir.)

 

 

3. Aşağıdaki eseler hangi sanatçılara aittir. Cevabınız eserlerin altına yazınız. (1X5)

 

Felekname    Hadikatü’s- Süedâ             Mizânü’l Evzân    Marifetname  Garibnâme

GÜLŞEHRİ   FUZULİ ALİ ŞİR NEVAİ    ER. İBRAHİM         HAKKI          AŞIK PAŞA

 

 

4. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü yönünden diğerlerinden faklıdır? Neden? (2+3)

 

Harnâme Cemsid ü Hurşid Mecâlisü’n Nefâis Leylâ vü Mecnûn Hayrâbât

 

( Farklı olan Mecâlisü’n Nefâis ‘tir. Çünkü be eser “tezkire” iken, diğerleri mesnevi örneğidir.)

 

 

 

5. Destan geleneğinden Halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünü olan eser nedir? (5)

 

( Dede Korkut Hikâyeleri)

 

 

6.

 

Kaşların kemen senin

Bakışın yaman senin

Ne hain yâr imişsin

Elinden aman senin

Cefâların ben çektim

El sürer sefan senin

 

A) Bu şiirin nazım biçimi nedir? (2)

( Parçanın nazım biçimi “Mani” dir.)

 

B) Bu biçimin özelliklerinden dört maddelik çıkarımda bulununuz. (8)

 

(Anonim halk edebiyatının bir örneğidir. Maniler tek dörtlük olarak yazılır. Aaxa şekliyle kafiyelenir. 7’li ölçüyle yazılır. Her konuda yazılabilir. İlk iki dize doldurmadır, asıl kastedilen son iki dizede yer alır.

 

C) Yukarıda verilen parça bu biçimin hangi türünün bir örneğidir? (2)

( Yedekli mani örneğidir.)

 

7. Divan edebiyatında dört, beş, altı ve daha çok dizeli bentlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan nazım biçimlerinin genel adı nedir? (4)

 

(MUSAMMAT)

 

8. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatında konularına göre adlandırılan nazım türlerinden biri değildir? Neden? (2+2)

 

METHİYE MESNEVİ MERSİYE MÜNACAAT NAAT

 

( Mesnevi bir nazım biçimidir, diğerleri nazım türüdür.)

 

 

9. Aşağıda verilen paragraflarda tanıtılan sanatçılar kimdir? (2X5)

 

a. 17. yüzyılda yaşamıştır. Saz şairleri tarafından "üstat" diye anılan ozan, divan edebiyatının etkisinde kalmıştır; bu nedenle şiirlerinde yabana sözcük ve tamlamalar çok geçer. Divan edebiyatı mazmunlarına sıkça yer verir. İlk şiirlerinde divan şairlerini taklit hevesi ile "Adli" mahlasını kullanmıştır. Hece vezniyle yazdığı şiirleri divan edebiyatı örneklerinden daha başarılı bulunmuştur. Şiirleri arasında en çok bilineni bir bakıma "tezkire sayılabilecek 38 dörtlükten meydana gelen ve 105 şairden söz edilen "Şairname" sidir.

ÂŞIK ÖMER

 

b. Âşık Ömer ve Karacaoğlan'ın çağdaşı olan âşık, en az onlar kadar ün kazanmış, kendisini aydın çevrelere de kabul ettirmiş, bazı şiirleri tezkirelere alınmıştır. Hem hece hem aruzla şiir yazmıştır. Koşma ve semailerinde o dönemdeki Türkçenin zenginlik (bilgi yelpazesi.net) ve incelikleri görülürken aruzla yazdığı eserlerde dilinin aynı derecede zengin olduğu söylenemez. Musiki ile ilgilenmiş, besteler yapmış, kendi adı ile anılan bir makam bulmuştur.

GEVHERİ

 

c. 1772'de Gerede'nin Şahnalar köyünde doğmuş, 1845 yılında Ankara'da ölmüştür. Genellikle kullandığı mahlasının yaşamının güçlüklerinden geldiği söylenir. Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır. Âşıklık geleneğinin eski değerini kaybettiği bir çağda yetişmiş ve bu edebiyatın son büyük temsilcilerinden biri olmuştur. Dini konulara rahat bir üslupla yaklaştığı için din adamlarıyla arası pek iyi değildir. Ünlü "Telli Saz" şiiri bu konuda büyük gürültüler koparmıştır.

DERTLİ

 

d. Edebi şahsiyeti tasavvufi inançları doğrultusunda gelişip şekillenmiştir. Şiirlerinde daha çok Yunus Emre etkisi hâkim olmakla birlikte kendine özgü söyleyişlerin bulunduğu manzumeleri de az değildir. Hece ve aruz veznini başarıyla kullanmış, lirik şiirler yanında didaktik manzumeler de yazmıştır. Divan'ı dışında Müzekkin-Nüfus adlı yapıtı da vardır. Bu eseri Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen Türklerin tasavvufi ahlakı benimsemesinde asırlar boyunca önemli rol oynamıştır.

EŞREFOĞLU RUMİ

 

e. 15. yüzyıl Anadolu sahası Türk edebiyatının Şeyhi'den sonraki en güçlü temsilcisidir. Fatih döneminin en büyük şairi olan sanatçı hayattayken "sultan'üş şuara" unvanını kazanmıştır. O, Türk edebiyatının nazire yazma geleneğinin önde gelen temsilcilerindendir. Şiirlerinde daha çok beşeri aşk konusunu işleyen şair, divan şiirinin bütün inceliklerine şiirlerinde yer verir.

 

AHMET PAŞA

 

 

10. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, işlediği konulara göre diğerlerinden ayrılır? Nedeniyle birlikte yazınız. (5)

 

Aziz Mahmut Hüdai Kayıkçı Kul Mustafa Erzurumlu İbrahim Hakkı Seyyit Nesimi Niyazi-i MısrÎ

 

Kayıkçı Kul Mustafa Halk edebiyatının âşıklık geleneğine bağlı bir sanatçı iken diğerleri Halk edebiyatının Dini-Tasavvufi şiir geleneğine bağlıdırlar.

 

 

11. Ali Şir Nevâî ile ilgili beş maddelik bir çıkarımda bulununuz. (2X5)

a) 15. yüzyıl sanatçısıdır.

b) Anadolu dışında, Çağatay sahasında eser vermiştir.

c) İlk şairler tezkiresi Mecâlisü’n Nefais’i yazmıştır.

d) İlk hamse sahibidri.

e) Muhakenetü’l Lugateyn adlı eserinde Türkçe il Farsçayı dil özellikleri bakımından karşılaştırarak Türkçenin sözcük zenginliğini ve anlam incelikleri yönünden Farsçadan üstün olduğunu savunmuştur.

f) Mizanu’l Evzan adlı eseriyle şiirle ilgili teorik bilgiler vermiştir.

 

 

12. Aşağıdaki eserlerden hangisi yazıldığı döneme göre diğerlerinden farklıdır? Neden? (5)

 

Vesiletü’n- Necat Mecâlisü’n- Nefâis Harnâme İskendernâme Muhakemetü’l- Lugateyn

 

(İskendername 14. Yüzyıl, diğerleri 15. Yüzyılda yazılmıştır.)

 

 

13. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

 

A – A)

 

B – D)

 

C – E)

 

D – E)

 

E – B)

 

 

BAŞARILAR DİLERİM…


TÜRK EDEBİYATI 10. SINIF 2. DÖNEM 2. YAZILI SORULARI
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

TÜRK EDEBİYATI YAZILI SORULARI ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

YAZILI SORULARI, YAZILI ARŞİVİ ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

TÜRK EDEBİYATI KONU ANLATIMLAR
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

TÜRK EDEBİYATI SORU BANKASI, TEST SORULARI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

EĞİTİM ÖĞRETİM İLE İLGİLİ BELGELER ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

EKLEMEK İSTEDİKLERİNİZ VARSA AŞAĞIDAKİ "Yorum Yaz" kısmına ekleyebilirsiniz.


Yorumlar

...

2. **Yorum**
->Yorumu: sınav çok zor bide ipuçları kafa karıştırıcı 
->Yazan: mert

1. **Yorum**
->Yorumu: sınava hazırlık yapmış oldum inşallah işe yarar .d teşekkurler
->Yazan: canan.

>>>YORUM YAZ<<<

Adınız:
Yorumunuz:


Yorumunuzda Silmek istediğiniz kelime veya cümle varsa kelimeyi fare ile seçin
ve
delete tuşuna basın...

 


 E Mail
(Zorunlu Değil):