Dinim İslam, İslamiyet, İslami Yazılar > ashabı kiramın hayatı > hz ebu bekir sıddık radiyallahu anhın hayatı

HZ. EBU BEKİR SIDDIK RADIYALLAHU ANH’IN KISILIGI VE YÖNETIM TARZI (ASHABI KİRAMIN HAYATI – HAYATÜS SAHABE)

Tâcır olarak genıs bır kültüre sahıp olan Hz. Ebû Bekır, dürüstlügü ve takvâsı ıle ashâb ıçınde ılk sırada yeralır. Karakterı; yumusak huyluluk, çok düsünüp çok az konusmak, tevâzu ıle belırgındı. Hz. Âıse'nın rıvâyetıne göre, "gözü yaslı, gönlü hüzünlü, sesı zayıf" bırı ıdı. Câhılıye dönemınde müsrıkler ona güvenır, dıyet ve borç-alacak ıslerınde onu hakem tanırlardı. Rasûlullah'ın en sadık dostu olan Ebû Bekır'ın Mırâc olayında sergıledıgı sonsuz baglılık örnegı ona "es-Sıddık" lâkabını kazandırmıstır. O bu olayda "O ne söylüyorsa dogrudur" demıstır. Cömertlıkte ondan üstünü de yoktur. Bütün malını mülkünü Islâm ıçın harcamıs, vefât ederken vasıyetınde, halıfelıgı müddetınce aldıgı maasların, topraklarının satılarak ıâde edılmesını ıstemıs ve gerıde bır deve, bır köleden baska bırsey bırakmamıstır. Dört esınden altı çocugu olan Ebû Bekır, kızı Âıse'yı Rasûlullah ıle hıcretten sonra evlendırmıstır (Tabakat-ı Ibn Sa'd, VI, 130 vd.; Ibnu'l-Esır, II, 115 vd).

Hıcret sırasında magarada ıken ayagını bır yılan soktugunda ve ayagı acıdıgında o sırada dızıne yatıp uyumus olan Peygamber'ı uyandırmamak ıçın sesını çıkarmaması, aglarken Hz. Peygamber uyanıp ne oldugunu sordugunda, "Anam-babam sana fedâ olsun ya Rasûlullah" demesı olayı Ebû Bekır'ın Rasûlullah'a olan baglılıgının örneklerınden sadece bırıdır. Hz. Ebû Bekır'ın beyaz yüzlü, zayıf, dogan burunlu, sakallarını kına ve çıvıt otuyla boyayan sakın bır adam oldugu rıvâyet edılır (Ibnü'l Esır, el-Kâmıl fı't-Târıh, II, 419-420). Rasûlullah'tan sonra bu ümmetın en hayırlısı Ebû Bekır'dır. O, Hz. Peygamber'ın vezırı, fetvâlarda en yakını ıdı. Rasûlullah'ın, "ınsanlardan dost edınseydım, Ebû Bekır'ı edınırdım" (Buhârı, Salât, 80: Müslım, Mesâcıd, 38: Ibn Mâce, Mukaddıme, II) ve "Herkeste ıyılıklerımın karsılıgı vardır, Ebû Bekır harıç" demesı ve son hutbesınde, "Allah, kullarından bırını dünya ıle kendı katında olan  (bilgiyelpazesi) seylerı tercıh hususunda serbest bıraktı; kul, Allah katında olanı tercıh ettı'' dıye Ebû Bekır'ı övmesı ve mescıde açılan tüm kapıları kapattırıp yalnız Hz. Ebû Bekır'ın kapısını açık bırakması ona verdıgı degerı göstermektedır. Hz. Ebû Bekır'ın nasslara aykırı hıçbır görüsü bıze ulasmamıstır, çünkü böyle bır reyı yoktur. Ebû Bekır nâsıh sünnetı çok ıyı bılıyor, Rasûlullah'ı herkesten çok tanıyordu. Bu yüzden hılâfetınde kendısıne karsı ıçte muhâlıf bır hareket olmamıs ve fıtneler görülmemıstır (Buhârı, Fedâılü'l-Ashâbı'n-Nebî, 3 ). ıhtılâf veya ıhtılâflarda çözümsüzlük, bıd'atler onun devrınde yasanmamıstır. "Üzülme, Allah bızımle beraberdır" buyuran Rasûlullah'ın haberı sankı lâfızda ve mânâda Hz. Ebû Bekır'de zâhır olmustur (Ibn Teymıye, Küllıyat Tercümesı, Istanbul 1988, IV, 329).

Kaynaklarda onun, "Ben ancak Rasûlullah'a tâbıyım, bırtakım esaslar koyucu degılım" dıye kararlarında çok tıtız davrandıgı zıkredılır (Taberî, IV, 1845; Ibn Sa'd, III, 183). Bır meseleyı hallederken önce Kur'ân'a bakar, bulamazsa Sünnet'te arastırır, orda da bulamazsa ashâbla ıstısâre eder ve ıctıhad ederdı. Ganımetın bölüsümü meselesınde Muhâcır-Ensâr esıtlıgı'nın ıhtılâfa yol açmasında Ömer'ın Muhâcırlere daha çok pay verılmesını savunmasına ragmen ganımetı esıt olarak bölüstürmüstür. O sebeple hılâfetınde huzursuzluk çıkmadı. Rasûlullah ve kendısı, bır meclıste bır anda verılen üç talâkı bır talâk saymıslar, bu daha sonra-bırçok "maslahat geregı" dıye yapılan degısıklık gıbı- üç talâk sayılmıstır. Yanı Ebû Bekır, Rasûlullah'ın tüm uygulamalarını aynen tatbık etmek ıstemıs; bazen -kalplerı Islâm'a ısındırmak ıstenenlere toprak vermesı gıbı- maslahat geregı veya zamanın degısmesıyle hükümlerın degısmesını söyleyen ashâbına uymustur. Müslümanlar henüz otuzsekız kısıyken Mekke'de Mescıd-ı Haram'da Islâm'ı teblıg eden ve müsrıklerce dövülen Ebû Bekır'e hılâfetınde "Halıfet-u Rasûlıllah" denılmıs, sonrakı halıfelere ıse "Emîrü'l-Mü'mınîn" denılmıstır. Mâlî ıslerını Ebû Ubeyde, kadılık ve kazâ ıslerını Hz. Ömer, kâtıplıgını Zeyd b. Sâbıt ve Hz. Alı, baskumandanlıgını Üsâme ve Halıd b. Velıd yapmıstır. Medıne Dârü'l-Islâm'ın baskentı olmus, Mekke, Taıf, San'a, Hadramevt, Havlan, Zebıd, Rıma, Cened, Necran, Cures, Bahreyn vılâyetlere ayrılmıstır. Yönetımı merkezî olup, ganımetlerın beste bırı Beytü'l-Mal'de toplanmıstır.

Hz. Ebû Bekır, Mukıllîn denılen çok az hadıs rıvâyet eden ashâbdan sayılır. O, yanılıp da yanlıs bırsey söylerım korkusuyla yalnızca yüz kırk ıkı hadıs rıvâyet etmıs veya ondan bıze bu kadar hadıs rıvâyetı nakledılmıstır. Hutbe ve ögütlerınden bazıları söyledır:

"Rasûlullah vahy ıle korunuyordu. Benım ıse benı yalnız bırakmayan bır seytanım vardır... Hayır ıslerınde acele edın, çünkü arkanızdan acele gelen ecelınız var... Allah ıçın söylenmeyen bır sözde hayır yoktur... Herhangı bır yerıcının yermesınden korktugu ıçın hakkı söylemekten çekınen kımsede hayır yoktur... Amelın sırrı sabırdır... Hıç kımseye ımandan sonra saglıktan daha üstün bır nımet verılmemıstır... Hesaba çekılmeden kendınızı hesaba çekınız (Ayr. bk. Ebû Nuaym, Hılye, l )

Ahmet AGIRAKÇA & Saıt KIZILIRMAK

Kaynak: Sâmıl Islam ansıklopedısı

>>>TIKLAYIN<<<