Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Belirli Gün Ve Haftalar İle İlgili Tüm Belgeler > Tüketiciyi Koruma Haftası İle İlgili Tüm Belgeler

BİRLEŞİK MİLLETLER TÜKETİCİ HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ (15 – 21 MART TÜKETİCİYİ KORUMA HAFTASI İLE İLGİLİ YAZILAR, ŞİİRLER)

I-HEDEFLER

Madde 1: Bütün ülkelerdeki, özellikle gelismekte olan ülkelerdeki tüketicilerin menfaatlerini ve ihtiyaçlarini gözönüne alarak tüketicilerin çogu zaman ekonomik sartlar, egitim seviyeleri ve pazarlik gücü yönünden dengesizliklerle karsilastiklarinin idrakinde olarak; ve adil, tarafsiz ve idame ettirilebilecek ekonomik ve sosyal bir gelismeyi tesvik etmenin önemi kadar, tüketicilerin zararli olmayan ürünlere erisme haklarina sahip olmasi gerektigi düsüncesi ile tüketicinin korunmasina iliskin temel esaslar asagidaki su hedefleri ihtiva eder:

a) Ülkelere, halklarina, tüketici olarak yeterli korumayi saglamak ve idame ettirmek yönünde yardimci olmak.

b) Tüketicilerin ihtiyaçlarina ve isteklerine cevap verecek üretim ve dagitim sekillerini kolaylastirmak,

c) Mallarin üretimi ve dagitimi ve tüketicilere hizmet vermekle istigal edenler için yüksek ahlaki davranis seviyesini tesvik etmek,

d) Tüketicileri olumsuz yönde etkileyen ulusal ve uluslararasi düzeyde faaliyette bulunan bütün tesebbüslerin is yolsuzluklarina mani olmak için ülkelere yardimci olmak,

e) Bagimsiz tüketici gruplarinin gelismesini kolaylastirmak,

f) Tüketiciyi koruma alaninda uluslararasi isbirligini kolaylastirmak,

g) Tüketiciye daha düsük fiyatlarla daha çok seçenek temin edecek pazar sartlarinin gelismesini tesvik etmek.

II- GENEL İLKELER

Madde 2: hükümetler, asagida belirtilen ilkeleri gözönünde tutarak güçlü bir tüketiciyi koruma politikasi gelistirip, kuvetlendirmeli veya idame ettirmelidir. bunu yaparken her hükümet, tüküticilerin korunmasi ve sosyal sartlari ile halkinin ihtiyaçlari dogrultusunda ve önerilen tedbirlerin bedelini ve yararlarini idrak etmis olarak kendi önceliklerini tayin etmelidirler.

Madde 3: Tüketicilerin karsilanmasi istenilen yasal ihtiyaçlari sunlardir:

a) Tüketicilerin kendi saglik ve güvenliklerine karsi tehlikelerden korunmasi,

b) Tüketicilerin ekonomik menfaatlerinin gelistirilmesi ve korunmasi,

c) Tüketicilere, kendi ferdi (bilgi yelpazesi.net) istek ve ihtiyaçlarina göre bilinçli seçim imkani saglamak için yeterli bilgilere erisim saglanmasi,

d) Tüketici egitimi,

e) Etkili bir hata telafi merciinin tüketicilere temini,

f) Tüketici ve diger ilgili grup ve kuruluslarin olusturulmasi özgürlügü ve bu gibi kuruluslarin kendilerini etkileyen karar verme islemlerinde kendi görüslerini ortaya koyma firsati,

Madde 4: Hükümetler, tüketiciyi koruma politikalarini gelistirmek, uygulamak, kontrol etmek için yeterli bir altyapi temin etmeli ve idame ettirmelidir. Tüketiciyi koruma tedbirlerinin, nüfusun tüm bölümlerinin, bilhassa kirsal nüfusun menfaatleri için uygulanmasini saglamak amaciyla özel çaba harcanmalidir.

Madde 5: Bütün tesebbüsler, sinirlari içinde is yaptiklari ülkelerin ilgili kanun ve kurallarina uymalidirlar. Ayrica sözkonusu ülkenin yetkili kisilerince kabul edilmis bulunan uluslararasi koruma standartlarinin uygun hükümlerine itaat etmelidirler.

Madde 6: Tüketiciyi koruma politikasi gelistirilirken arastirma yapan üniversiteler ile özel ve kamu tesebbüslerinin olumlu rolünün potansiyeli gözönünde bulundurulmalidir.

III- ESASLAR

Madde 7: Aşağıdaki esaslar hem mahalli olarak üretilen mal ve hizmetlere, hem de ithal edilenlere uygulanmalıdır.

Madde 8: Tüketiciyi korumak için herhangi bir usul veya kural tatbik edilirkenzbunlarin uluslararasi ticarete engel teskil etmemesine ve uluslararasi ticaret taahhütleri ile uyumlu olmalarini temin etmek için gerekli özen gösterilmelidir.

(Bu esaslardan ülkemiz için öncelikli olanlar aşağıdadır)

A- Fiziki Güvenlik:

Madde 10: Imalatçilarin ürettigi mallarin öngörülen veya tahmini normal kullanim süreleri boyunca güvenli olmalarini saglamak için uygun politikalar temin edilmelidir. Mallari pazara getirmekle yükümlü olanlar, bilhassa müteahhitler, ihraç ve ithal edenler, parakendeciler ve benzerleri (Bunlar bundan böyle dagitimcilar olarak anilacaktir) bu mallarin uygunsuz muamele veya depolama sonucunda güvenli olmayan bir hale gelmis olmamasina ve bu mallar kendi gözetimleri altinda iken uygunsuz muamele veya depolama sebebiyle güvenli olmayan bir hale gelmemelerini saglamalidirlar. Tüketiciler mallarin usulüne uygun kullanimi hususunda uyarilmali ve öngörülen veya tahmini kullanim süresince içerebilecekleri tehlikeler bildirilmelidir. Önemli güvenlik bilgileri mümkün olan her yerde tüketiciye uluslararasi anlasilabilen sembolller vasitasiyla aktarilmalidir.

Madde 11: Imalatçilarin veya dagitimcilarin ürünlerinin pazara çikartilmasindan sonra, daha önce farkedilmeyen tehlikelerin farkina varildiginda, ilgili yetkilileri ve gerekirse halki, vakit geçirmeden haberdar etmeleri uygun politikalarla temin edilmelidir. Hükümetler de, tüketicilerin bu gibi tehlikeler hakkinda uygun sekilde haberdar edilmelerini temin için yollar arastirmalidir.

Madde 12: Hükümetler gerektiginde bir ürünün ciddi bir sekilde hatali oldugu veya usulünce kullanildigi taktirde dahi külliyetli ve siddetli bir tehlike arzettigi tespit edilirse, imalatçilarin veya dagitimcilarin o mali geri almasini ve degistirmesini veya ta'dil etmesini veya yerine baska bir ürün vermesini ve bunlari makul bir zaman içinde yapmasi kabil degilse, tüketicinin yeterli sekilde tazminini saglayacak politikalari benimsekmelidirler.

B- Tüketicilerin Ekonomik Karlarının İyileştirilmesi Ve Korunması

Madde 14: hükümetler, mal ve hizmetlerin temini ile ilgili imalatçilar, dagitimcilar ve digerlerinin yürürlükteki kanunlara ve zorunlu standartlara uymalarini saglamak suretiyle tüketicilerin ekonomik çikarlarina aykiri olan icraatlari önleme gayretlerini artirmalidirlar.

Madde 15: Tüketici kuruluslari, gidalarin katki maddeleri ile safliklarinin bozulmasi, pazarlama sirasinda yanlis veya yiniltici beyanlarda bulunulmasi gibi hileli uygulamalari izlemeleri için tesvik edilmelidir.

Madde 16: Hükümetler, mallarin makul dayaniklilik, kullanislilik ve güvenirlilik ve kullanim maksatlarina uygunluk gereklerinin yerine getirildigini gözetmeleri mecburiyetini açiklayan politikalari gelistirmeli veya idame ettirmelidirler. Benzer politikalar hizmetlerin temini için de uygulanmalidir.

Madde 17: Hükümetler, tüketicilere en çok ürün ve hizmet seçeneginin en düsük fiyatlarla temini için adil ve etkin bir rekabeti tesvik etmelidirler.

Madde 18: Hükümetler, gereken hallerde imalatçilarin veya parakendecilerin güvenilir ve satis sonrasi hizmeti ve yedek parçalari yeterli bir sekilde temin etmelerini saglamalidirlar.

Madde 19: Tüketiciler, tek tarafli standart sözlesmeler ve sözlesmeler içinde temel haklarin bulunmamasi gibi sözlesme yolsuzluklarina ve saticilarin vicdana aykiri kredi sartlari uygulamalarina karsi korunmalidirlar.

Madde 20: Satis yükseltici pazarlama ve satis faaliyetleri tüketicilere adil muamele edilmesi prensibi ile yönlendirilmeli ve hukuki gereksinimlere uyulmalidir. Bu tüketicilerin bilinçli ve de verilen bilgilerin dogru olmasi gereklerini saglayacak tedbirleri içerir.

Madde 21: Hükümetler tüketici mallarinin her yönü hakkinda dogru bilgilerin serbest akisina tüm ilgililerin istiraklerini tesvik etmelidirler.

Madde 22: Hükümetler, kendi (bilgi yelpazesi.net) milli bünyeleri içinde ve tüketici kuruluslariyla isbirligi yaparak, tüketicilerin yeterli korunmasi için pazarlama ve diger is faaliyetlerinde kurallarin belirlenmesini ve uygulanmasini tesvik etmelidir.

Madde 23: Hükümetler muntazaman ölçüler ve ayarlarla ilgili kanunlari gözden geçirmeli ve bu kanunlarin infaz mekanizmasinin yeterliligini degerlendirmelidir.

C- Tüketici Malları Ve Hizmetlerinin Güvenlik Ve Kalitesi İçin Standartlar

Madde 26: Hükümetler temel tüketim mallari ile hizmetlerin güvenlik, kalite ve performanslarini testlere tabi tutarak sinayabilecek ve belgeleyecek tesislerin mevcudiyetini tesvik ve temin etmelidirler.

D- Tüketicilere Tanzim İmkanı Sağlama Tedbirleri

Madde 28: Hükümetler tüketicilerin veya uygun oldugu takdirde ilgili kuruluslarin süratli, adil, ucuz ve ulasilabilir resmi veya gayriresmi usullerle tazmin edilebilmeleri imkanini saglayacak hukuki veya idari tedbirleri tesis ve idame ettirmelidir. Bu gibi usuller özellikle düsük gelirli tüketicilerin ihtiyaçlarini göz önüne almalidir.

Madde 29: Hükümetler geçeci uyusmazliklarinin, adil, süratli ve gayriresmi yoldan çözebilecek tesebbüsleri tesvik etmeli ve tüketicilere danismanlik hizmetleri ve gayriresmi sikayet usulleri hakkinda yardimci olack gönüllü mekanizmalari tesis etmelidir.

Madde           30:          Mevcut tazmin sekilleri ve diger uyusmazlik çözme usulleri hakkindaki bilgiler tüketiciye sunulmalidir.

E- Eğitim Ve Bilgi Programları

Madde           31:          Hükümetler ilgili halkin kültürel geleneklerini de göz önüne alarak, genel tüketici egilim ve bilinçlendirme programlarinin gelistirilmesini saglamali veya tesvik etmelidir. Bu gibi programlarin amaci halkin kendi hak ve sorumluluklarinin idrakinda olarak mal ve hizmetleri bilinçli bir sekilde seçebilmesi ve bu sekilde ayirim yapabilen tüketici olmalirina imkan saglanmaktadir. Bu programlarin gelistirilmesinde gerek kirsal, gerekse kent kesimindeki düsük gelirle ve okuma yazma bilmeyen magdur tüketicilere özel önem verilmelidir.

Madde 32: Tüketici egitimi, müsait oldugunda ögrenim sisteminin temel müfredatinin tercihan mevcut konularin bölünmez bir parçasi haline getirilmelidir.

Madde 33: Tüketici egitim ve bilinçlendirme programlari asagida belirtilen önemli yönleri de kapsamalidir:

a) Saglik,. beslenme, gida kökenli hastaliklarin ve gidalara gereksiz katki maddelerinin konulmasinin önlenmesi,

b) Ürün tehlikeleri,

c) Ürünlerin etiketlenmesi,

d) Ilgili kanunlar, tazmin saglanmasi ve tüketiciyi korumak için teskilatlar ve kuruluslar,

e) Ölçüler ve ayarlar, fiyatlar, kalite, kredi sartlari ve temel ihtiyaçlarin mevcudiyeti hakkinda bilgiler,

f) Gerekirse kirlilik ve çevre.

Madde 34: Hükümetler tüketici kuruluslar ve basin dahil diger ilgili gruplari egitim ve bilinçlendirme programlarini özellikle kirsal kesim ve kentteki düsük gelirli tüketicilerin menfaatine önem vererek ele almalari için tesvik etmelidir.

Madde 35: Is kesimi müsait oldugunda, gerçege uygun ve geçerli tüketici egitim ve bilinçlendirme programlar yapmalı veya bunlara iştirak etmelidir.

Madde 36: Kırsal kesim tüketicilerini ve okuma yazma bilmeyen tüketicileri dikkate alarak, hükümetler müsait olduğunda, toplu basın ve yayında tüketici bilgi programlarinin gelistirilmesini saglamali veya tesvik etmelidir.

Madde 37: Hükümetler tüketici bilinçlendirme ve ögrenim programlarinin yürütülmesini saglayabilmek için egitimcilere, toplu iletisim uzmanlarina ve tüketici danismanlarina uygun egitim programlari düzenlemeli ve bunlari tesvik etmelidirler.