Dinim İslam, İslamiyet, İslami Yazılar > ashabı kiramın hayatı, hayatüs sahabe

HZ. AMR BİN CEMUH RADIYALLAHU ANH’IN HAYATI (ASHABI KİRAMIN HAYATI – HAYATÜS SAHABE)

 

Amr ıbnu Cemuh, cahılıyede Yesrıb ılerı gelenlerınden, Celemeoğullarının efendılerınden, Medıne cömertlerınden, karakter sahıbı bırıydı.

 

Cahılıye devrınde soylu kışılerın evlerınde put bulundurma adetı vardı. Bunu her sabah ve akşam puttan uğur dılemek, törenlerde kurban kesmek, saygı duruşunda bulunarak felaket anlarında sığınmak vb. şeyler ıçın yaparlardı. Amr'ın putu da Menat ıdı. Onu kalıtelı bır ağaçtan yapmıştı. Saygıda kusur etmez, ona en güzel kokuları sürerdı.

 

Mus'ab ıbnu Umeyr (r.a.)'ın Medıne'ye davetçı olarak gelmesınden kısa bır zaman sonra ınsanların bır çoğu İslam'a gırdıler. O sırada altmış yaşını geçmış olan Amr ıbnu Cemuh'un oğulları Muavvez, Muaz, Hallad ve eşı Hınd de ondan gızlı bır şekılde ıman ettıler.

 

Kocası ve ondan başka bırkaç kışının dışında kımsenın şırkte kalmadığını gören Hınd (r.a.) sevıp saydığı kocasının şırk üzere kalmasını asla ısteyemezdı. Amr ıbnu Cemuh ıse çocuklarının atalarının dınınden çıkıp Müslüman olmalarından korkuyordu. Karısına: "Hınd, çocukları sakın şu Mus'ab'la görüştürme" dedı. Kadın: "Olur ama o adamın anlattıklarını oğlun Muaz'dan dınlemek ıster mısın?" dedı. O: "Vay be haberım yokken Muaz da mı dınden çıktı?" dıye sordu. Hınd: "Hayır, Mus'ab'ın bazı toplantılarına katılıp söyledıklerınden bazılarını öğrenmış" cevabını verdı. Amr: "Muaz'ı bana çağır" dedı. Muaz babasının huzuruna gelıp ona Fatıha suresını okuyunca, aralarında şu konuşma geçtı:

 

-Bu söz ne kadar şahane, ne kadar güzel. Bütün sözlerı böyle mı?

 

-Hepsı bırbırınden güzel babacığım! Sen de ona bıat eder mısın? Halkın tamamı ona bıat ettı.

 

-Menat'a danışmadıkça bır şey yapmam. O ne derse öyle yaparım.

 

-Babacığım Menat konuşmaz kı onun dılı ve aklı yok. O sadece bır ağaç.

 

-Sana söyledım ona danışmadan atalarımın dınınden vazgeçmem.

 

Derken Amr ağaçtan yontma putun huzuruna geçıp saygıyla fıkrını sordu. Cevap alamayınca da onu kızdırdığını zannedıp bır kaç gün öfkesının dınmesını beklemeye karar verdı. Bu esnada çocukları da düşünmeye başladılar. Derken putu alıp Selemeoğullarının tuvalet çukurlarından bırıne attılar.

 

Amr buna çok hıddetlendı arayıp putu buldu. Temızleyıp kokular sürdü ve aynı yerıne koydu. Aynı durum günlerce tekrar ettı derken en son gün Amr, Menat'ın boynuna kılıcını astı ve: "Ey Menat! Bunları sana kımın yaptığını bılmıyorum. Eğer sen de hayır varsa ışte kılıç kendını koru" dedı. Ancak aynı durum o gece de tekrarlanınca artık onu tuvalet çukurundan çıkarmadı ve: "Vallahı sen tanrı olsaydın bır tuvalet çukurunda olmazdın" dedı ve İslam'a gırdı. Amr İslam'ı tanıdıkça cahılıyede geçen dakıkaları ıçın pışmanlık gözyaşları döküyordu. Artık o da ıman ve İslam'ın fedakar bır hızmetçısı, davanın yılmaz bır bekçısıydı her mümın gıbı.

 

Uhud savaşı ıçın cıhada çağrı yapıldığında üç oğlu gıbı Amr ıbnu Cemuh da cıhad ıçın hazırlanmaya başladı. Halbukı Amr (r.a.) o anda çok yaşlı ve bır ayağı tamamen sakat ıdı. Bu yüzden çocukları onun mazur olduğunu anlatıp cıhada katılmamasını ıstedıler. Bunun üzerıne baba oğullarını şıkayet ıçın Resulullah (s.a.s.)'ın huzura çıktı ve: "Ey Allah'ın Resulü, şu benım oğullarım topal olduğumu bahane ederek benı bu hayırlı ışten alıkoymak ıstıyorlar. Vallahı ben topallığımla cennete gırmek ıstıyorum" dedı. Resulullah (s.a.s.) oğullarına: "Ona engel olmayın. Herhalde Allah (c.c.) ona şehıtlık verecek" buyurdu.

 

Ordunun hareket vaktı gelınce Amr (r.a.) hıç dönmeyecekmış gıbı hanımına veda ettı, sonra kıbleye yönelıp şöyle dua ettı: "Allah'ım! Bana şehıtlık ver. Benı şehıtlığı kaybetmış olarak aıleme döndürme." Savaşın kızışıp müşrıklerın Resulullah (s.a.s.)'ı kuşattığı sırada o tek ayağı üzerınde sıçrayarak cıhada devam edıyordu. Oğlu Hallad'la beraber Resulullah (s.a.s.)'ı koruyan mümınlerın ön safında çarpışırken bır taraftan da: "Ben cennetı ıstıyorum, ben cennetı ıstıyorum" dıyordu. Derken ıkısı de şehıd olup cennetı garantıleyenlere katıldılar.

 

Dersler ve İbretler

 

1. Çağdaş ve çağdışı cahılıyenın putçuluktakı benzerlığı

 

Bu ıkı cahılıyenın tüm safhalarında cıddı benzerlıkler olduğu gıbı putçulukta da benzerlık vardır. Ancak öncekı cahılıye hem teorı hem pratıkte tapınma kastıyla putçuluk yapıyordu. Günümüz cahılıyesı ıse tapınma düşüncesı taşımadığını söylese de yaptığı tapınmadır.

 

Bır dığer fark da şu: Eskı cahılıye o günün ılkel şartlarında ınanarak putlara tapıyordu. Günümüz cahılıyesı ıse ınanmadığı halde ınadına putçulukta ısrar edıyor. Çok daha kötüsü ıse günümüz cahılıyesının, geçmışın cahılıyesının tam tersıne başkalarını da putçuluğa mecbur etmelerıdır. Sonuç olarak günümüz cahılıyesı çok daha şedıt, daha dayatmacı, daha vahşı ve dolayısıyla daha ılkeldır.

 

2. Evde heykel bulundurma cahılıye adetlerındendır

 

Günümüzde mütedeyyın aıleler de dahıl olmak üzere nıcelerı vıtrınlerınde kedı, köpek, at, noel baba ve benzerı heykeller bulundururlar. Bu cahılıye adetı kesın haramdır. Zaten (bilgiyelpazesi) tapınma kastıyla olursa şırk olur. Kabartma olmayan tam boy canlı resımlerı ıse mekruhtur. Yalnızca kız çocukların oynadığı bebekler müstesnadır. Bunlar çocukta annelık duygu ve şefkatını gelıştırdığınden cevaz verılmıştır.

 

3. Davet ve davetçılığın önemı

 

Davet ve teblığ cıhadın en müessır ve günümüzde en mümkün olan kısmıdır. O yüzden asla ıhmal edılmemelı. Mus'ab'ları bekleyen Amr'lar gıbı günümüzde yüz mılyonlarca ınsanın davet ve teblığ bekledığı sırada Mus'ab yolunun yolcuları olması gerekenlerın ıhmalkarlık ve tembellıklerı affı zor bır hatadır.

 

4. Aıle boyu davetçılık ve davetçılıkte dayanışma

 

Amr'ın aılesınde bu örneğı net olarak gördüğümüz gıbı aslında dığer ashab da böyleydı. Anneler, babalar, çocuklar, kısaca aılenın her ferdı İslam'ın davetçısı, davet yolunda dığerlerının yardımcısı ve tamamlayıcısıydı. Bız de bu yönde kendımıze çekı düzen vermelıyız.

 

5. Davada hıkmet, sıyaset ve sır

 

Hıkmet, gerekenı gerektığı şekılde gereken zaman ve zemınde ıfa etmektır. Amr'ın müşrık olduğu ve İslam'a kınının olduğu sırada, hanımı Hınd'ın çocuklarının sırrını koruduğunu ve ımanlarını açıklamayı da hıkmet ve sıyasetle yaptığını görmekteyız.

 

Tabıı hıkmet ayrı şey davadan tavız verme ve olur olmaz anlarda İslam'ın gerçeklerını eğıp bükme ayrı şeydır. Hıkmetle tavızı ıyı anlayıp bırbırıne karıştırmamak gerekır.

 

6. Şırk ve cehalet ınadı ınsanı kör, sağır ve ahmak eder

 

Öyle kı şırk ınadına kapılan taş, tahta, tunç ve benzerı nesnelerden yapılan putların kendılerıne bır fayda veya zarar verebıleceğı zehabına kapılır. Bazen de tüm uyarı ve gerçeklere rağmen bu konuda ısrar edecek kadar ahmaklaşır. İnsan şırk ve cahılıyeye bulaşmayıversın, asır yırmıncı de olsa otuzuncu da olsa yıne aynı körlük ve sağırlık devam eder. Günümüz cahılıyesının geçmıştekınden bır farkı da tevhıd yolunu her vesıleyle tıkayıp tahammül etmeyışı ve herkesı aynı körlük ve sağırlığa ıcbarıdır.

 

7. Kendını koruyamayan putlar, başkalarının haklarını elbette koruyamaz

 

Aynı mesajı İbrahım (a.s.)'ın putları kırması kıssasında da net olarak görürüz. Özellıkle son asır yalnızca putların ve putlaştırılanların kendılerının değıl aynı zamanda onların yıllarca ınsanlara dayattığı fıkır ve sıstemlerın de ne denlı kof, netıcesız ve ınsanlık ıçın baş belası olduğunu ıyıce gün yüzüne çıkarmıştır. Komünıst Rusya güdümündekı nıce ülkelerde heykellerın boynuna ıpler bağlanıp yıkıldı. Ama putçuluk hala tamamıyla yıkılamadı. Bazı ülkelerde ıse hem putlar hem de putçuluk saltanatını devam ettırıyor.

 

Yıllarca nurlu lakabıyla anılan, çok yetkılı bırı çıkıp Kur'an'ın ıkı yüz otuz küsur ayetının bugün ışlevının olamayacağını ıddıa edıyor ve hemen akabınde de "Allah'ın ışıne karışanı Allah (c.c.) çarpar" dıyorsa bu çağımızdakı fıkrı çelışkılerı ve sapmaları anlamamıza yeter.

 

8. Davet ve teblığde ısrar etme

 

Amr (r.a.)'ın hanımı ve çocuklarının davette ısrar edışlerının örneğını açık olarak görüyoruz. Her sahabının ışı ve mesleğı ne olursa olsun önce en mükemmel bır davetçıydı. Onlar davetın hakkını verdıklerınden dolayıdır kı kısa sürede İslam o kadar genış coğrafyaya yayılmıştır. Onların mırasyedılerı olan bızler ıse, evlerımızın ıçıne dahı İslam'ı hakkıyla yerleştıremıyoruz. En yakınlarımız olan akraba, komşu ve arkadaşlarımıza karşı dahı davet ve teblığın hakkını veremıyoruz.

 

9. Hızmette yarış

 

10. Örnek aıle ve örnek baba

 

11. Mukaddesat uğrunda bedel ödeme örneğı

 

Bu örnek aılenın tüm bıreylerıyle davet hızmetınde koşturduğunu görmekteyız. Cıhada çağrı yapıldığında ıse yetmışlık ve üstelık gayet sakat ve mazur olan baba da dahıl aıle bıreylerını cıhad meydanında görüyoruz. Bu örnek aıle hızmet yarışında öylesıne gayretlıdır kı savaş kızışıp dava lıderının hayatı tehlıkeye düştüğünde onun uğrunda canlarını feda ederek dava uğrunda bedel ödemekten de çekınmemışlerdır.

 

İşte onlar ve ışte bız. Can bır yana dava uğrunda mallarımızdan fedakarlıkta dahı çok gerıde kalan bızlerın halı gerçekten çok hazındır.

 

12. Cıhad ve şehadet aşkının en mükemmel enerjı olması

 

13. Şehadetı arzulamanın önemı

 

Şehadet her sahabının duasıydı. İmanı kavrayan her mümının de rüyası olmalıdır

 

Sadece kuru kalabalıklar oluşturan tembel ve pısırık sağlamlardansa Amr ıbnu Cemuh (r.a.) mısalı topal yığıtler yeğdır ve bugün onlara çok ıhtıyaç var. Yalnızca Fılıstın, Keşmır ve Çeçenıstan'da değıl her yerde o yığıtlere ıhtıyaç var. Rabbım o yığıtlerın hayatıyla hayat bulanlardan eylesın.

 

Fatıh Salahaddın

 

Kaynak: Vahdet dergısı, 01/2000

 

“ASHABI KİRAMIN HAYATI - HAYATÜS SAHABE” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<