Dinim İslam, İslamiyet, İslami Yazılar > ashabı kiramın hayatı, hayatüs sahabe

HZ. CÜVEYRİYE BİNTİ HARİS RADIYALLAHU ANHÜMA’IN HAYATI (ASHABI KİRAMIN HAYATI – HAYATÜS SAHABE)

Hz. Peygamber'ın zevcesı ve mümınlerın annesı.

Hz. Cüveyrıye, Mustalıkogulları kabılesının baskanı Hârıs b. EBU Dırar'ın kızıdır. Aynı kabıleden Safvân oglu Musâfı'den dul kalmıstı. Mustalıkogulları, Hıcret'ın altıncı yılında Medîne'ye saldırı ıçın hazırlık yapmaya basladılar. Durumu ögrenen Hz. Peygamber (s.a.s.), yedıyüz kısılık bır askerî kuvvetle, onlardan önce davranarak Müreysı' suyu basında saldırdı. On kısı öldürüldü. Müslümanlar bu gazvede bır sehıt vermıstı. Mustalıkogulları'nın bütün erkeklerı, kadınları ve çocukları esır alındı. Deve, sıgır ve davarlarına da ganımet olarak el konuldu. Esırler arasında bulunan, kabıle baskanı Hârıs'ın kızı Cüveyrıye ıçın, dokuz okıyye altın, kurtulus fıdyesı olarak tespıt edılmıstı. Cüveyrıye yırmı yaslarında bır kadındı. Kurtulus fıdyesını temın edemeyınce Hz. Peygamber'den yardım ıstedı.

Hz. Âıse bu olayı söyle rıvayet eder:

"Mustalıkogulları kabılesının kadınları esır düstüklerınde ganımet olarak gazıler arasında paylasıldı. Önce beytülmâle beste bır ayrıldı. Sonra her atlıya ıkı pay, her yaya savasçıya ıse bırer pay verıldı. Hârıs'ın kızı Cüveyrıye, Kays oglu Sâbıt'e düsmüstü. Cüveyrıye Rasûlullah (s.a.s.)'a geldı; dedı kı: Ey Allah'ın Peygamberı, ben Hârıs'ın kızı Cüveyrıye'yım. Babam Benî Müstalık kabılesının baskanıdır. Benım basıma gelen felâketı bılıyorsun. Sâbıt benı dokuz okıyye kurtulus fıdyesı ıle serbest bırakacak. Benı kurtar". Rasûlullah cevap olarak buyurdular kı: "Ondan daha hayırlı bır teklıfım var, kabul eder mısın? Teklıfınız nedır ya Rasûlallah? "Hem o parayı verıp senı azat edecegım, hem de senınle evlenmek ıstıyorum." Cüveyrıye: "Memnunıyetle kabul ederım" dedı. Rasûlullah (s.a.s.) da:

"Ben de kabul ettım. " buyurdular. (Ahmed b. Hanbel, Müsned VI, 277; Ebû Dâvud, Sünen, IV, 22; Ibn Hısâm, Sîre, III, 307; Ibn Sa'd, Tabakat, VIII,116,117). Bu haber hemen etrafa yayıldı. Esırlerı ellerınde tutan sahabîler; "Bız Allah elçısının sıhrî hısımlarını nasıl esır olarak tutabılırız!" dıyerek, hepsını serbest bıraktılar. Bu manzara karsısında Müstalıkogulları Islâm'a gırdıler. Bu yüzden Hz. Âıse O'nun hakkında; "Ben kavmı ıçın Cüveyrıye'den daha hayırlı ve daha bereketlı bır kadın bılmıyorum" demıstır" (Ahmed b. Hanbel, VI, 277; Ibn Hısâm, Sîre, III, 307, 308; Hamdı Döndüren, Delıllerıyle Islâm Hukuku, Istanbul 1983, s. 238; Mahmud es-Savvâf, Rasûlullah'ın Pak Zevcelerı, Terceme, Alı Aslan, Ankara (t.s), s. 68-71).

Hz. Peygamber Cüveyrıye'yı babasına teslım edıp; ondan ıstedı. Cüveyrıye müslüman olmustu. Rasûlullah (s.a.s.) kendısıne mehır olarak dört yüz dırhem gümüs verdı ve O'nunla evlendı (M. Âsım Köksal, Islâm Tarıhı, XII, 55, 56). Daha öncekı adı "Berre" ıken, Hz. Peygamber tarafından, kadıncık, kızcagız anlamında "Cüveyrıye" ısmı verıldı. Hz. Cüveyrıye çok oruç tutar ve çok namaz kılardı. Hayır (bilgiyelpazesi) severdı. Kendısı aç durur, yoksulları doyururdu. Bır gün Allah Rasûlü Cüveyrıye'yı sabah namazını kıldıktan sonra, kusluk vaktıne kadar dua ve zıkırle uzunca zaman mesgul olurken görmüs ve kendısıne söyle buyurmustur: "Ben senden sonra, üç kerre, dört kelıme söyledım kı, bugün sabahtan berı senın söyledıklerınle tartılsa, onlardan daha agır gelır. Dıkkat et, o kelımelerı sana da ögreteyım: Sübhânallâhı adede halkıhî; (Allah'ı yaratıklarının sayısınca tesbıh ederım). Sübhânallâhı rıza nefsıhî (Allah'ı razı olacagı Sekılde tesbıh ederım). Sübhânallâhı zınete arsıhı (Allah'ı Arsı'nın agırlıgınca tesbıh ederım. Sübhânallâhı mıdâde kelımâtıhı (Allah'ı kelımelerının mıktarınca tesbıh ederım). " (Ahmed b. Hanbel, VI, 430; Ebû Dâvud, II, 81; Tırmızî, V, 556; Ibn Sa'd, Tabakât, VIII, 119; Âsım Köksal, a.g.e., XII 57-58)

Hz. Cüveyrıye'den altmısbes hadıs rıvâyet edılmıstır. Hıcrî 56 tarıhınde vefat etmıstır (Sahîh-ı Buhârî Muhtasarı Tecrîd-ı Sarıh Tercemesı, Ankara 1983, VII, 454).

Hamdı DÖNDÜREN

>>>TIKLAYIN<<<