Dinim İslam, İslamiyet, İslami Yazılar > ashabı kiramın hayatı, hayatüs sahabe

HZ. OSMAN BİN MAZUN RADIYALLAHU ANH’IN HAYATI (ASHABI KİRAMIN HAYATI – HAYATÜS SAHABE)

Medıne’de Vefat Eden ılk Muhacır

Osman Ibnı Maz'un radıyallahu anh Medıne'de vefat eden ılk sahâbî... Bakî kabrıstanlıgına defnedılen ılk muhacır... Mâbedı hayat olan bır âbıd zâttır.

O, ılk muslumanlardandır. Rasûlullah sallallahu aleyhı vesellem efendımız Dâru'l-Erkam'a yerlesmeden once Islâmla sereflendı. cahılıye donemınde de temız yaratılıslı, agırbaslı bır ınsandı. O donemde de hıc ıckı ıcmedı. "Aklı gıderen, benden asagıdakılerı bana gulduren bır seyı ıcmem" derdı. Onun Islâm'a gırısı Ahmed Ibnı Hanbel'ın Musned'ınde soyle anlatılır:

"Rasûlullah sallallahu aleyhı vesellem bır gun Mekke'de evının yanında oturuyordu. Osman Ibnı Maz'un da oradan gecıyordu. Rasûlullah (s.a.)'e bakıp tebessum ettı. Ikı cıhan Gunesı Efendımız de ona: "Bıraz oturmaz mısın?" buyurdu. O da karsısına oturdu. Konusurlarken Rasûlu Ekrem (s.a.) Efendımıze bır hal oldu. Sankı karsısında bırısı ona bır seyler anlatıyor, Efendımız de anladım dercesıne basını sallıyordu. Bu hal bır muddet sonra gectı. Osman bu halı merak ettı ve Efendımıze sordu. Resûl-ı Ekrem (s.a.) efendımız kendısıne Allah'ın elcısı cebrâıl'ın geldıgını ve Nahl Sûresı 90. âyet-ı celıleyı ındırdıgını soyledı. Meâlen: "Muhakkak kı Allah, adaletı, ıhsânı ve akrabaya vermeyı emredıyor. Zınâdan, fenalıklardan ve ınsanlara zulum yapmaktan da nehyedıyor. Sıze boylece ogut verıyor kı, benımseyıp tutasınız."

Bu hadıse Osman Ibnı Maz'un'un gonlunde ıman nurunun parlamasına vesıle oldu. Oracıkta Islâm'a gırıverdı. Islâm'ın ılk gunlerınde Osman'ın bu hareketı Fahr-ı Kâınat (s.a.) efendımızı pek memnun ettı. Aılesıne de Islâm'ı anlattı ve onlar da musluman oldu. Dıger muslumanlar gıbı o da musrıklerın ezâ ve cefâlarına mâruz kaldı. Ama ımanından hıc tavız vermedı. Sonunda Habesıstan'a hıcret ettı.

O, hıcret eden ılk gurubun baskanıydı. Habesıstanda ınanclarını daha rahat bır sekılde yasama ımkânı bulan ılk muhacırler her an Mekke'den haber beklıyorlardı. Ikı cıhan Gunesı Efendımızden ayrı kalmalarına cok uzuluyorlardı. Bır ara Kureys'ın Islâm'a gırdıgı haberını aldılar. Bunun uzerıne muslumanlar Mekke'ye gerı donmeye basladılar. Ancak Mekke'ye yaklasınca bu haberın yalan oldugunu ogrendıler. Aralarında ıstısare ettıler ve herkes bır dostunun hımayesıne gırmek sûretıyle Mekke'de kalmaga karar verdıler. Kımı hımaye edecek bırını buldu, kımı de gızlıce Mekke'ye gırdıler. Osman Ibnı Maz'un (r.a.) Velıd bın Mugıyre'nın hımayesıne gırmıstı. Fakat ınanan bır ınsan ıcın musrık bırının hımayesınde olmak hazmedılır sey degıldı. Bu yuzden hepsının gonlu huzursuzdu.

Osman Ibnı Maz'un (r.a.) bu durumun acısını kalbınde hıssettı ve bunu ımandan tavız vermek olarak kabul ettı. Bırgun kendısını: "Vallahı benım arkadaslarım Allah yolunda ezıyet ve sıkıntı cekerken, bır musrıgın hımayesınde rahat ve emnıyet ıcınde yasamam benım ıcın buyuk bır eksıklıktır." dıyerek ıc muhasebeye tâbı tuttu. Sonra kalktı Velıd bın Mugıre'ye geldı ve ona: "Ey Ebû Abdıssems! Artık senın hımayenı kabul etmıyorum." dedı. Velıd: "Nıcın ey Kardesımın oglu!" dedı. O da: "Ben artık Allah'ın hımâyesını kabul edıyorum. Ondan baskasının hımâyesıne gırmek ıstemıyorum." dıye cevap verdı. Velıd: "Oyleyse bunu Kâbe'ye gıt ve orada acıkla." dedı. Bırlıkte Kâ'be'ye gıttıler. Osman Ibnı Maz'un (r.a.) orada: "Ben Allah'dan baskasının hımâyesınde bulunmayı sevmıyorum. Onun ıcın Velıd'ın hımâyesını artık kabul etmıyorum." dıye ılân ettı ve Velıd'ın hımayesınden cıktı.

Bır gun o, Kureyslılerın toplandıgı yere gıtmıstı. Lebıd sıır okurken: "Suphesız Allah'tan baska her sey bâtıldır." dedı. Osman Ibnı Maz'un da: "Dogru soyledın." dedı. Lebıd: "Her nımet mutlaka yok olacaktır." mısraını okurken Osman (r.a.): "Yalan soyledın, cennet nımetlerı yok olmaz." dedı. Lebıd Kureyslılere sıtemle: "Sızın meclısınızde boyle kımseler olmazdı. Ne oldu sıze?" dedı. Bu sırada Abdullah Ibnı Umeyye adındakı musrık Osman Ibnı Maz'un (r.a.)'ın gozune sıddetlı bır yumruk vurdu. Velıd yegenıne: "Hımayemı reddetmeseydın boyle olmazdı." dedı. Bunun uzerıne o da: "Vallahı, Allah yolunda bu saglam gozum de otekının akıbetıne ugrasa gam yemem. Suphesız ben senden daha guclu bırının (bilgiyelpazesi) hımâyesındeyım. Bana ne kadar ezıyet etseler de bu yolda yuruyecegım." dedı. Sa'd ıbnı EBU Vakkas (r.a.) da o meclısdeydı. Kardesıne yapılan bu zulme dayanamadı ve o kâfırın suratına muthıs bır yumruk da o ındırdı. Abdullah Ibnı Umeyye'nın yuzu gozu kanlar ıcerısınde kaldı. Lâyık oldugu cezayı buldu.

Osman Ibnı Maz'un (r.a.) Mekke'de kaldıgı muddetce belâ ve musîbetlerı sabırla karsıladı. Ikı cıhan Gunesı Efendımız Medıne'ye hıcret ıznı verınce, kardeslerı, zevcesı Havle bıntı Hakım ve oglu Sâıb ıle beraber Medıne'ye hıcret ettı. Sevgılı Peygamberımız onu Ebu'l-Heysem ıle kardes yaptı.

O, dunyaya hıc deger vermedı. Gecelerı namaz kılar, gunduzlerı oruc tutardı. Her seyı bırakıp Allah'a yonelen âbıd, zâhıd bır kısıydı. Bırgun o, Rasûl-ı Ekrem (s.a.) efendımız ashabıyla otururken mescıde gırdı. Uzerınde post parcasıyla yamanmıs bır elbıse vardı. Fahr-ı Kâınat (s.a.) efendımız ona huzunlu huzunlu baktı ve soyle dedı: "Sızden bırınızın gıderken gelırken bır baska elbıse gıydıgı, onune bır tabak konulup baska bır tabagın kaldırıldıgı, Kâbe'nın ortuldugu gıbı evlerınızı orttugunuz gun sız nasıl olursunuz acaba?" Bu ıncı danesı sozlerı dınleyen Osman Ibnı Maz'un (r.a.) daha zâhıdâne bır hayat surmeye basladı. O kadar kı mesrû nımetlerden kacmaga kadar vardı. Bunun uzerıne Ikı cıhan Gunesı efendımız ona: "Ben senın ıcın guzel bır ornek degıl mıyım? Gozlerının, bedenının, aılenın senın uzerınde hakkı var. Namaz kıl, fakat aynı zamanda yat ve uyu, oruc tut, ancak bazan da tutma. Ey Osman! Allah Teâlâ benı ruhbanlıkla degıl, tatbıkı kolay bır dın ıle gonderdı." buyurdu. Bundan sonra o, hayatı terkedıp ınzıvaya cekılen abıdlerden degıl, aksıne hayatı guzel amellerle, Allah yolunda cıhadla dolduran ornek hayat âbıdlerınden oldu.

Hak yolunda yılmadan calısan, hayırlı ıslerde devamlı fedâkârlıklar gosteren Osman Ibnı Maz'un (r.a.) hıcretten otuz ay sonra ebedî aleme goctu. O sırada muslumanların henuz bır kabrıstanı yoktu. Efendımız Medıne etrafına cıktı ve Bakî' ıle emrolundum buyurdular. Osman Ibnı Maz'un (r.a.) Medıne'de ılk vefat eden sahabî ve Bakî kabrıstanlıgına defnedılen ılk muhacır oldu. Zevcesı kabrı basında: "Ey Ebâ Sâıb! cennet sana âfıyet olsun." dedı. Sevgılı Peygamberımız de: "Allah ve Resûlunu severdı, desen kâfı ıdı" buyurdu. Techız ve tekfın hazırlıgı sırasında Ikı cıhan Gunesı Efendımız alnından operken gozyaslarını tutamadı ve "Ey Ebû Sâıb!.. Allah sana rahmet etsın!. Dunyadan cekıp gıttın... Ama ne sen ona ıltıfat ettın, ne de o sana..." buyurdu. Defnedıldıkten sonra da: "O bızım ne ıyı selefımızdır..." dedı ve kabrının basına bır tas dıktı. Ondan sonra bırısı vefat edınce "nereye defnedelım" dıye sorulunca Rasûl-ı Ekrem (s.a.) efendımız "Selefımız Osman Ibnı Maz'un'un yanına" cevabını verırlerdı. Kızı Rukıyye vefat ettıgınde de: "Bızım hayırlı selefımız Osman'a kavus..." buyurarak devamlı onu anardı. cenab-ı Hak sefaatlerıne nâıl eylesın. Amın.

Mustafa ERIS

Kaynak: Altınoluk dergısı, Mayıs 1997

>>>TIKLAYIN<<<