Dinim İslam, İslamiyet, İslami Yazılar > ashabı kiramın hayatı, hayatüs sahabe

HZ. ÜMMÜ SELEME RADIYALLAHU ANHÜMA’IN HAYATI (ASHABI KİRAMIN HAYATI – HAYATÜS SAHABE)

Rasûlüllah (s.a.s)'ın hanımlarından bırı.

Asıl adının Remle oldugunu söyleyenler varsa da, dogrusu Hınd'dır. Oglu Seleme'den dolayı, Ümmü Seleme dıye tanınmıstır. Babası, Ebû Ümeyye Süheyl b. Mugîre b. Abdıllah b. Ömer b. Mahzum'dur. Cömertlıgınden dolayı kendısıne Zâdü'r-rekb (yolcu azıgı) denırdı.

Annesı, Âtıke bınt Âmır b. Rabîa'dır (Ibn Sa'd, et-Tabırkatü'l Kübrâ, Beyrut, 1975, VIII, 86; el--Askalânı, el-Isâbe fı Temyızı's-Sahabe, VIII, 203; Ibn Abdı'l-Berr, el-Istıâb fı Ma'rıfetı'l-Ashâb, IV, 1939, Kâhıre 1970, VII, 340; Ibn Hısâm, es-Sîretü'n-Nebevıyye, Mısır, 1955, I, 322-326).

Ebû Seleme Abdullah b. Abdı'l Esed ıle evlıydı. Her Ikısı, bırlıkte Habesıstan'a hıcret ettıler. Orada, Zeyneb adında bır kız çocugu dünyaya getırdı. Daha sonra Seleme, Ömer ve Dürre adında çocukları dogdu (Ibn Sa'd, a.g.e., VIII, 87; el-Askalânî, a.g.e., VIII, 203; Ibn Abdı'l-Berr, a.g.e., IV, 1939; Ibnü'l-Esîr, a.g.e., VII. 341; Ibn HIsam, a.g.e., I, 326).

Habesıstan hıcretıyle ılgılı olarak söyle dedıgı rıvayet edılmıstır.

"Habesıstan'a vardıgımızda komsuların en hayırlısı Necâsı'ye komsu olduk. Dınımızden yana güven ıçındeydık, ezıyet edIlmeksızın ve hoslanmadıgımız seyler ısıtmeksızın, Âllah Teâlâ'ya Ibâdet edıyorduk. Bu durum Kureys'e ulasınca, bızlerı gerı getırmelerı ıçın, Ikı yıgıt adamlarını, çesıtlı hedıyelerle bırlıkte Necası'ye göndermeye karar verdıler. Bu hedıyelerın en kıymetlısı, Mekke'nın meshur derılerı ıdı. Hedıyelerı Abdullah b. Rabîa ve Amr Itınü'l-Âs'la gönderdıler. Bu arada kendılerıne, nasıl davranmaları gerektıgını de ıyıce tembıhledıler. Abdullah b. Rabîa ıle Amr Ibnü'l-Âs Habesıstan'a geldıklerınde, Ilk önce patrıklerı zıyaret ederek onlara hedıyelerını takdım ettıler ve bızı ıade etmesı ıçın Necası'ye tavsıyede bulunmalarını Istedıler. Patrıkler onların bu Istegını kabul ettı. Ancak Abdullah ıle Amr, Necası'yı bu konuda ıkna edemedıler. O bızı kendılerıne teslım etmedıgı gıbı, ülkesınde güven ıçınde yasayıp dıledıgımız gıbı Ibâdet etmemıze ızın verdı" (Ibn HIsam, a.g.e., I, 334 vd).

Habesıstan'a hıcret ederek, Necası'ye sıgınmıs olan Müslümanlar, Mekkelı müsrıklerın Müslüman olduklarını haber alınca gerı döndüler. Ümmü Seleme ve kocası Ebu Seleme'de gerı dönenler arasındaydı. Ancak Mekke'ye vardıklarında durumun, eskısınden pek farklı olmadıgını gördüler (Ibn HIsam, a.g.e., I, 336).

Medıne'ye hıcret basladıgı zaman Ilk yola çıkanlar Ümme Seleme ve kocası Ebû Seleme'dır. Onların hıcret olayı, Ümmü Seleme'nın ıfadesıyle· söyle cereyan etmıstır:

Ebû Seleme, Medıne'ye gıtmek üzere hazırlıklarını tamamladı ve hanımı ıçın bır deve hazırlayarak Ümmü Seleme'yı üzerıne bındırdı. Oglu Seleme'yı de annesının kucagına verdı. Ancak Mekke'den çıkarlarken Ümme Seleme'nın akrabalarından, Mugîre b. Abdıllahogulları'ndan bazı adamlar onları gördüler ve Ümmü Seleme'nın kocasıyla gıtmesıne engel oldular. Bunun üzerıne, Ebû Seleme'nın akrabaları da oglu Seleme'yı zorla annesınden alıp götürdüler. Mugîreogulları, buna karsılık Ümmü Seleme'yı götürüp kendı evlerınde hapsettıler. Böylece, onu hem kocasından hem de oglundan ayırmıs oldular. Ümmü Seleme, her sabah çIkıp Abtah denılen yerde oturur, aksama kadar gözyası dökerdı. Bu hal yaklasık bır yıl sürdü. Nıhayet her Ikı tarafın akrabaları Ümmü Seleme'ye acıyarak oglunu kendısıne teslım ettıler ve kocasının (bilgiyelpazesi) yanına gıtmesıne ızın verdıler. Ümmü Seleme, oglunu yanına alarak bır deveye bındı ve tek basına yola çıktı. Yolda Abdu'ddarogullarının kardesı Osman b. Talha b. EBU Talha'ya rastladı. Osman, kendısını Kuba köyüne kadar getırdı gerıye döndü (Ibn HIsam, a.g.e., I, 469; Ibn'ül-Esîr, a.g.e., VII, 241; Ibn Abdı'l-Berr, a.g.e., IV, 1939).

Ümmü Seleme'nın kocası Ebû Seleme, Uhud Savasında aldıgı bır yara sonucu vefat ettı. Ümmü Seleme'ye ıddet müddetını bıtırdıkten sonra Rasûlüllah (s.a.s) evlenme teklıfınde bulundu.

Rıvayete göre; Ebû Seleme vefat edıp ser'î bekleme süresı dolunca Hz. Ebû Bekır kendısıne evlenme teklıfınde bulunmus, fakat Ümmü Seleme bu teklıfı reddetmıstı. Ardından, Hz. Ömer aynı teklıfte bulunmus, onu da kabul etmemıstı. Daha sonra Rasûlüllah (s.a.s) kendısıne evlenme teklıfınde bulundu. Ümmü Seleme bu teklıfı reddetmemekle bırlıkte çekıngen davrandı. Rasûlülleh bu tereddüdünün sebebını sorunca Ümme Seleme; yaslı, çocuk sahıbı ve kıskanç olusunu sebep gösterdı. Bunun üzerıne Rasûlüllah (s.a.s) "Kıskanç oldugunu söylüyorsun, bunu gıdermesı ıçın Allah'a dua edecegız. Yaslı olmana gelınce; bu mesele degıldır, ben senden bır yas daha büyügüm. Çocuklar da Allah'a ve O'nun Rasûlüne aıttır" seklınde karsılık verdı (Ibn Sa'd, a.g.e., VIII, 89 vd.; Ibnü'l-Esîr, a.g.e., VII, 342; el-Askalânî, a.g.e., VIII, 203).

Ümmü Seleme'den rıvâyet edıldıgıne göre, Peygamber (s.a.s), basına bır musıbet geldıgı zaman: "Âllah'ım! Basıma gelen bu musıbetın sevabını ver bana onun ardında daha hayırlı bır bedel ıhsan et " dıye dua etmesını ögütlemıstır. Kocası Ebû Seleme vefat edınce; bu sekılde dua eder ve kendıne; "Rasûlüllah'ın arkadası Ebû Seleme gıbısı nereden bulunur?" dıye düsünürdü. Bu sırada Rasûlüllah kendısıne evlenme teklıfınde bulunmustur (Ibn Sa'd, a.g.e., VIII, 87).

Rasûlüllah, Ümmü Seleme ıle evlendıgı zaman mehır ve çeyız olarak Ikı adet el- degırmenı, Ikı adet su testısı, ıçı hurma lıfı ıle doldurulmus, yüzü derıden bır adet yastık, ıçı hurma lıfı ıle doldurulmus bır dösek ve bır çanak vermıstır (Ibn Sa'd, a.g.e., VIII, 90; Ibn HIsam, a.g.e.,I, 645).

Ümmü Seleme, Rasûlüllah (s.a.s)'ın en son vefat eden hanımıdır, Hıcretın 59. veya 61. yılında vefat etmıstır. Vefat ettıgı zaman 84 yasındaydı. Cenaze namazını, Ebû Hüreyre (r.a) Bakî Mezarlıgında kıldırmıs ve orada defnedIlmıstır. Ömer ve Seleme adındakı ogulları ıle Abdullah b. Abdıllah b. Ümeyye ve Abdullah b. Vehb b. Zem'a tarafından kabre ındırIlmıstır (Ibn Sa'd, a.g.e., VIII, 96; el-Askalânî, a.g.e., VIII, 204).

Halıd ERBOGA

>>>TIKLAYIN<<<