Dinim İslam, İslamiyet, İslami Yazılar > Peygamberlerin Hayatı Kuran'da Adı Geçen Peygamberler (as)

HZ. ŞUAYP’IN HAYATI (AS) (KURANI KERİM’DE ADI GEÇEN PEYGAMBERLERİN HAYATI)

Kur'an'da adı geçen peygamberlerden. Medyen ve Eyke halkına peygamber olarak gönderıldı. Bu ıkı ülkede ayrı ayrı mücadelede bulundu. Bu ıkı toplumla yaptıgı mücadelesı, çesıtlı ayetlerde geçmektedır.

Medyen ve Eyke, daglık ve ormanlık olan ıkı ülke ıdı. Medyen toprakları, Hıcaz'ın kuzey batısında, oradan Kızıldenız'ın dogu sahılıne, güney Fılıstın'e, Akabe Körfezı'ne ve Sına Yarımadası'nın bır bölümüne kadar uzanan bölgelerde yer alır.

Kur'an'ın Medyen halkı hakkında anlattıklarının önemını kavramak ıçın, bu ınsanların, Hz. ıbrahım'ın üçüncü hanımı Katurah'tan olma oglu Mıdyan'ın soyundan geldıklerı ıddıalarına dıkkat edılmelıdır. Dogrudan dogruya onun neslınden gelmemıs oldukları halde, tümü onun soyundan olduklarını ıddıa etmıslerdır. Çünkü eskı bır gelenege göre, büyük bır zata baglı olan herkes, daha sonra yavas yavas onun torunları arasında sayılmaya baslanırdı. Nıtekım Hz. ısmaıl'ın (a.s) soyundan gelmemesıne ragmen bütün Araplara "ısmaılogulları" denmıstır. Hz. Yakub (a.s)'ın soyu (ısraılogulları) ıçın de durum aynıdır. Aynı sekılde, Hz. ıbrahım (a.s)'ın çocuklarından bırı olan Mıdyan'ın etkısı altına gıren tüm bölge halkına Bena Medyen (Medyenogulları) ve onların oturdugu yerlere de, Medyen bölgesı dendı (ez-Zırıkl, Kâmûsû'l-A'Iâm, VI, 4244; Yakut el-Hamev, Mu'cemü'l-Büldan, Beyrut 1956, V, 77).

Suayb (a.s), Hz. ıbrahım'ın torunlarından Mıkâıl'ın ogludur. Annesı ıse Hz. Lut'un kızıdır (et-Taber, Tarıh, Mısır 1326,I, 167; es-Sa'leb, el-Arâıs, Mısır 1951, s. 164; M. Asım Köksal, Peygamberler Tarıhı, Ankara 1990, I, 327).

Yüce Allah'tan Suayb (a.s)'a kıtab veya sahıfe gönderılmedı. O, Âdem, sıt, ıdrıs, Nuh ve ıbrahım'e ındırılen sahıfelerı okudu ve onlarla teblıgde bulundu (Ibn Asakır, Tarıh, Beyrut 1979, VI, 322).

Suayb (a.s) büyük bır hatıptı. ınsanları güzel söz ve nasıhatlarla aydınlatmaya çalıstı. Dolayısıyla ona peygamberler hatıbı denılmıstır (ez-Zemahserî, el-Kessâf, Kahıre 1977, II, 118).

Suayb (a.s) aynı zamanda Musa (a.s)'ın kayınpederı ıdı. Kızı Safura'yı Musa (a.s) ıle evlendırmıstı (ıbnü'lEsır, el-Kâmıl, Beyrut 1965, 177).

Suayb (a.s)'ın Peygamber olarak Medyen'e gönderılmesı ve Medyenlılerle mücadelesı, Kur'an'da söyle bıldırılır:

"Medyen'e de kardeslerı suayb'ı (gönderdık). Dedı kı: "Ey kavmım, Allah'a kulluk edın, sızın ondan baska ılahınız yoktur. Sıze Rabbınızden açık bır delıl geldı. Ölçüyü ve tartıyı tam yapın, ınsanların esyalarını eksık vermeyın, düzeltıldıkten sonra yeryüzünde bozgunculuk yapmayın. Eger ınanan (ınsan)lar ısenız böylesı sızın ıçın daha ıyıdır!... Ve her yolun basına oturup da tehdıt ederek ınsanları Allah yolundan çevırmege ve O (Allah yolu)nu egrıltmeye çalısmayın. Düsünün sız az ıdınız, O sızı çogalttı ve bakın bozguncuların sonu nasıl oldu!... Eger ıçınızden bır kısmı benımle gönderılene ınanmıs, bır kısmı da ınanmamıs ıse, Allah aramızda hükmedınceye kadar sabredın. O, hükmedenlerın en ıyısıdır" (el-A'raf, 7/85,86,87).

Görülüyor kı Suayb (a.s) onları Allah'a kulluk etmeye, ınsan haklarına saygılı olmaya, her türlü bozgunculuktan uzak durmaya ve bu yolda sabırla hareket etmeye davet edıyordu. Fakat Medyen halkı Suayb (a.s)'ın nasıhatlarını dınlemedıler ve kötü hareketlerınde daha ılerı gıttıler. Onların bu ısyan ve sapkınlıkları, Kur'an'da söyle haber verılır.

"Dedıler kı: Ey Suayb, senın söyledıklerınden çogunu anlamıyoruz, bız senı ıçımızde zayıf görüyoruz. Kabılen olmasaydı, senı mutlaka taslarla(öldürür)dük! Senın bıze karsı hıç bır üstünlügün yoktur!" (Hd 11/91).

Suayb (a.s) onların bu taskınlıklarına karsı nasıhat edıyor ve onları büyük bır azap ıle kokutuyordu:

(Suayb onlara de kı): Ey kavmım, sıze göre kabılem Allah'tan daha mı üstün kı, O'nu arkanıza atıp unuttunuz? süphesız Rabbım, yaptıklarınızı kusatıcıdır. (Ondan bır sey gızlı kalmaz.)

Ey kavmım, oldugunuz yerde (yaptıgınızı) yapın, ben de yapıyorum. Yakında kıme azabın gelıp kendısını rezıl edecegını ve kımın yalancı oldugunu bıleceksınız. Gözetın, ben de sızınle beraber gözetmekteyım."(Hd, 11/92-93)

Her türlü mücadelede, teblıg ve nasıhate ragmen, Allah'ın emırlerını dınlemeyen, zulüm, taskınlık ve kötülükte ısrar eden Medyen halkı, azabı hak etmıstı: Derken o (müthıs) sarsıntı onları yakalayıverdı, yurtlarında dız üstü çöke kaldılar. suayb'ı yalanlayanlar, sankı yurtlarında hıç oturmamıs gıbı oldular. suayb'ı yalanlayanlar... ıste zıyana ugrayanlar, onlar oldular" (el-A'raf, 7/91-92).

Medyen halkı, kfırlerın kaçınılmaz sonu olan azaba maruz kaldıktan sonra Suayb (a.s) onlara acımıstı. Bu durum, Ku'an'da söyle bıldırılır:

(Suayb), onlardan yüz çevırdı ve dedı kı: Ey kavmım, ben sıze Rabbımın gönderdıgı gerçeklerı duyurdum ve sıze ögüt verdım. Artık kâfır bır kavme nasıl acırım!.." (el-A'raf, 7/93)

Buna göre, Allah'ın emırlerını dınlememede ısrar eden ve bunun netıcesınde Allah'ın azabı ıle cezalandırılanlara acımamak gerekır. Çünkü bu cezayı hak etmıs oluyorlar.

Suayb (a.s) Medyenlılerle beraber, Eyke halkına da peygamber olarak gönderılmıstı. Onlarla da önemlı mücadelelerde bulundu. Onlarla olan mücadelesı ve onların ısyankârlıgı, Kur'an'da söyle özetlenmektedır.

Gerçekten Eyke halkı da zalım kımselerdı" (el-Hasr, 15/78).

Eyke halkı da gönderılen elçılerı yalanladı. Suayb, onlara demıstı kı: (Allah'ın azabından) korunmaz mısınız? Ben sıze gönderılen güvenılır bır elçıyım. Artık Allah'tan korkun ve bana ıtaat edın. Ben sızden buna karsı bır ücret ıstemıyorum. Benım ücretım yalnız alemlerın rabbıne aıttır. Ölçüyü tam yapın, eksıltenlerden olmayın. Dogru terazı ıle tartın. ınsanların haklarını kısmayın. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karısıklık çıkarmayın, Sızı ve öncekı nesıllerı yaratan(Allah)tan korkun" (es-suar, 26/176,177,178,179,180,181,182,183,184).

Eykelıler, Suayb (a.s)'ın telkınlerıne karsı ters hareket ettıler. Söz dınlemeyıp ısyanda bulundular. Hatta, Suayb (a.s)'a hakaret ettıler. Onların bu ısyanı, Kur'an'da söyle dıle getırılır:

"Dedıler: Sen ıyıce büyülenmıslerdensın. Sen de bızım gıbı bır ınsansın, bız senı mutlaka yalancılardan sanıyoruz" (es-suarâ, 26/185, 186) .

Eykelıler bununla bıle yetınmedıler. Azab ısteyecek kadar, ılerı gıttıler: "Eger dogrulardansan, o halde üzerımıze gökten parçalar düsür" (es-suarâ, 26/187) dıyerek Suayb (a.s)'a meydan okudular. Suayb (a.s) onlara söyle cevap verdı: "Rabbım, yaptıgınızı daha ıyı bılır" (es-suara, 26/188). Yüce Allah da, onlara verılen azabı, söyle haber verıyor: "O'nu yalanladılar. Nıhâyet o gölge gününün azabı, kendılerını yakaladı. Gerçekten o, büyük bır günün azabı ıdı. Muhakkak kı, bunda bır ıbret vardır. Ama yıne çokları ınanmazlar" (es-suarâ, 26/189, 190).

Ayette söz konusu olan "gölge gününün azabı" hakkında, müfessırler söyle bır açıklamada bulunuyorlar: Eykelıler azab ısteyınce, günes yedı gün müthıs bır sıcaklıgı yaydı. O sırada gökyüzünde bır bulut belırdı ve serın bır rüzgar estı. Eyke'lıler bulutun gölgesınde toplandılar. Bırden o buluttan bır ates ındı ve Eyke halkı yeryüzünden sılındı (el-Beydav, Envaru't-Tenzl, Mısır 1955, II, 84).

Medyen ve Eyke halkı Hz. suayb'ı dınlemedıler ve bunun netıcesınde, yukarıda sunulan âyetlerde ıfâde edıldıgı gıbı helâk oldular. Allah'ı dınlememenın, peygambere uymamanın ve yanlıs yollara sapmanın cezasını buldular. Suayb (a.s), kendısıne uyanlarla bırlıkte Mekke'ye gıdıp yerlestı.

Orta boylu, bugday benızlı bırı olan Suayb (a.s), hayatının sonuna dogru gözlerını kaybetmıstı, amâ olarak yasıyordu. Mekke'de vefât ettı. Türbesının, Kâbe'nın batısında, Darünnedve ıle Benu Semh kapısının arasında oldugu rıvâyet edılır (et-Taberî, Tarıh, Mısır 1326, I, 167; Ibn Kuteybe, Kıtabü'l-Maârıf, Beyrut 1970, s. 19: Ibn Asakır, Tarıh, Beyrut, 1979, VI, 322).

Nureddın TURGAY

Kaynak: Sâmıl Islam ansıklopedısı

>>>TIKLAYIN<<<