Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Belirli Gün Ve Haftalar İle İlgili Tüm Belgeler > Danıştay Ve İdari Yargı Haftası İle İlgili Tüm Belgeler

OLAĞAN KANUN, OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI (10 – 16 MAYIS DANIŞTAY VE İDARİ YARGI HAFTASI İLE İLGİLİ YAZILAR, ŞİİRLER, BİLGİLER)

Olağan Kanun Yolları

Olağan kanun yolu mahkemelerce verilen “nihai” kararların kesinleşmesine engel olan kanun yollarıdır.

1.  İtiraz

İtiraz mercii, itiraza konu olan kararı veren mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesidir.

a) İtiraz edilebilecek Kararlar

Birinci Grup Kararlar: Tek Hakimle Verilen Kararlar

İkinci grup Kararlar:

- İlk ve orta öğretim öğrencilerinin sınıf geçmelerine ve notlarının tespitine ilişkin işlemlerden doğan davalarda verilen kararlar,

- Valilik, kaymakamlık ve yerel yönetimler ile bakanlıkların ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatındaki yetkili organları tarafından kamu görevlileri hakkında tesisi edilen geçici görevlendirme, görevden uzaklaştırma, yolluk, lojman ve izinlerine ilişkin revden uzaklaştırma, ylluk, lojman ve ix gçiciğer kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatındaki yetkili oridari işlemlerden doğan davalarda verilen kararlar,

- 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan davalarda verilen kararlar,

- 2022 sayılı 65 yaşını doldurmuş Muhtaç Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu gereğince kamu ve kuruluşları tarafından sosyal (bilgi yelpazesi.net) yardım amacıyla bağlanan aylık ve yapılan sosyal yardımlarla ilgili uygulamalardan doğan davalarda verilen kararlar,

- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca verilen işyeri kapatma cezalarından doğan davalarda verilen kararlar.

İtiraza, ancak taraflar başvurabilir. İtiraz süresi, otuz gündür.

b)  İtiraz İncelemesi

Bölge idare mahkemesi evrak üzerinde yaptığı inceleme sonunda, (a) maddi vakıalar hakkında edinilen bilgiyi yeterli görürse veya itiraz sadece hukuki noktalara ilişkin ise veya itiraz olunan karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası hakkında karar verir. (b) Aksi halde, yani dosyadan maddi vakıalar hakkında yeterli bilgi edinilemiyorsa, bölge idare mahkemesi gerekli inceleme ve tahkikatı kendisi yaparak esas hakkında yeniden karar verir (İYUK, m.45/4).

Bölge idare mahkemesinin itiraz incelemesi sonucunda verdiği kararları kesindir; bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz. Dolayısıyla idare mahkemesi de bu kararlara karşı direnemez.

2.  Temyiz

Temyiz, idare ve vergi mahkemelerinin ve ilk derece mahkemesi olarak Danıştay dava dairelerinin verdiği nihai kararların hukuka uygunluğunun denetlendiği bir kanun yoludur.

İdari yargıda temyiz mercii Danıştay’dır.

İlk derece mahkemelerinin verdikleri nihai kararları temyiz edilebilir. Nihai karar, davayı sona erdiren kararlardır. Yargılama sırasında verilen “ara kararları”, nihai karar değildir; bunlar tek başlarına değil; ancak nihai kararla birlikte temyiz edilebilir.

Temyiz süresi otuz gündür. Temyiz dilekçesi, Danıştay değil kararı temyiz edilen mahkemeye verilir.

a) Onama Kararı: Danıştay dairesi, onama kararı vermiş ise, idare mahkemesinin kararı kesimleşmiş olur. Hukuki uyuşmazlık artık sona ermiştir.

b) Bozma Kararı: Danıştay dairesi, bozma kararı vermişse, dosyayı, kararını veren mahkemeye gönderir. (İYUK, m.49/3) Bozma kararı kendisine gelen idare mahkemesi, bu bozma kararına uyabilir veya bu karar karşı direnebilir.

—Uyma Kararı: İdare mahkemesi Danıştay dairesinin bozma kararına uyarsa, dosyayı diğer öncelikli işlere nazaran daha öncelikle inceler ve varsa gerekli tahkik işlemlerini tamamlayarak yeniden karar verir (İYUK, m.48/3).

—Direnme (Israr) Kararı: İdare mahkemesi, kendi kararının doğru, Danıştay dairesinin kararının yanlış olduğunu düşünüyorsa, Danıştay dairesinin bozma kararına uymayarak kendi eski kararında ısrar edebilir. İdare mahkemesinin bu ısrar kararı ilgili tarafça temyiz edilmezse, idare mahkemesinin ilk kararı kesinleşmiş olur. Bu ısrar kararı temyiz edilirse, dosya tekrar Danıştaya gönderilir. Ama bu sefer, Danıştay dairesi tarafından değil, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu tarafından incelenir (Vergi mahkemesinin kararı söz konusuysa Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu tarafından incelenir). İdari dava daireleri genel kurulu dosyayı inceler. Ya idare mahkemesini haklı bulur, bu takdirde idare mahkemesinin kararını onar ve böylece idare mahkemesinin kararı kesinleşmiş olur. Eğer İdari Dava Daireleri Genel Kurulu, idare mahkemesinin kararını haksız, Danıştay dairesinin (bilgi yelpazesi.net) bozma kararını doğru bulursa, idare mahkemesinin kararını bozar. İdari Dava Daireleri Genel Kurulu kararları uyulması zorunlu kararlardır. Artık bu karara karşı idare mahkemesi direnemez.. şı idare mahkemesi direnemez. ları uyulması zorunlu kararlardır. Artık bu karara karşı idare mahkemesi direnemez. zar. İdari D Danıştay dairesi ve idare mahkemesi bu karara uymak zorundadırlar (İYUK, m.49/4). Uyuşmazlık bu şekilde kesin olarak çözümlenmiş olur.

Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı Davalarda Temyiz İncelenmesi: Danıştay idari dava dairelerinden birinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararın temyiz incelenmesi, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu tarafından yapılır. İdari Dava Daireleri Genel Kurulu, daire kararını onar veya bozar. Kararı onarsa, dava dairesinin kararı kesinleşmiş olur. Bozarsa, dosya daireye geri gelir. Daire bozma kararına uymak zorundadır; Bu karara karşı kendi kararında ısrar edemez.

3.  Karar Düzeltme

Karar düzeltme, temyiz veya itiraz mercii tarafından verilen nihai kararın henüz kesinleşmeden aynı mahkeme tarafından tekrar gözden geçirilmesini sağlayan bir yoldur. Bu usulde, önceden verilmiş bir mahkeme kararı, bu kararı vermiş olan mahkeme tarafından belli nedenlerle gözden geçirilmektedir.

Karar düzeltme isteminde sadece davanın tarafları bulunabilir. Karar düzeltme süresi, kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren on beş gündür.

Karar Düzeltme Nedenleri: Karar düzeltme nedenleri İdari Yargılama Usulü Kanununun 54’üncü maddesinde şu şekilde sayılmıştır:

a)      Kararın esasına etkisi olan iddia ve itirazların, kararda karşılanmamış olması,

b)      Bir kararda birbirine aykırı hükümler bulunması,

c)      Kararın usul ve kanuna aykırı bulunması,

d)      Hükmün esasını etkileyen belgelerde hile ve sahtekârlığın ortaya çıkmış olması.

Olağanüstü Kanun Yolu: Yargılamanın Yenilenmesi

Yargılanmanın Yenilenmesi Nedenleri: Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıdaki sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir.

a) Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,

b) Karara esas olarak alınan belgenin, sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu mahkeme veya resmi bir makam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm karardan evvel verilmiş olup da, yargılamanın yenilenmesini isteyen kimsenin karar zamanında bundan haberi bulunmamış olması,

c) Karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması,

d) Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi,

e) Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,

f)  Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülüp karara bağlanmış bulunması,

g) Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıyla karar verilmiş olması,

h) Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş bulunması.

i)  (Ek: 15/7/2003-4928/6 md.) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması.

Yargılamanın yenilenmesi istekleri esas kararı vermiş olan mahkemece karara bağlanır.

Yargılamanın yenilenmesi süresi, (h) bendinde yazılı sebep için on yıl, (ı) bendinde yazılı sebep için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl ve diğer sebepler için altmış gündür. Bu süreler, dayanılan sebebin istemde (bilgi yelpazesi.net) bulunan yönünden gerçekleştiği tarihi izleyen günden başlatılarak hesaplanır.

Başvuru yetkisi asıl davanın taraflarına aittir. İlgili taraf sebebin gerçekleştiği tarihi izleyen günden başlatılarak 60 gün içinde kararı veren asıl mahkemeye bir dilekçeyle başvurarak yargılanmanın yenilenmesini istemelidir.

Bu istek,  esas kararı vermiş olan mahkemece karara bağlanır (İYUK, m.53/2). Mahkeme yukarıda sayılan yenilenme sebeplerinden birisi varsa, yargılanmanın yenilenmesine karar verir ve tekrar yargılama yapar.