Eğitim Öğretim İle İlgili Tüm Belgeler > Kitap Özetleri > Roman Özetleri

GURBET KUŞLARI ÖZET KİTABININ ÖZETİ ROMAN ÖZETİ ÖZETLERİ

Yazarı: Orhan KEMAL

Sayfa Sayısı: 372

Konusu: Sivas’tan İstanbul’a yani gurbete iş bulmak için giden Memed’in iş hayatında başarılı olana kadar çektiği zorluklar ve sıkıntılar

Özeti:

Memed, İstanbul’da sebze halinde çalışan ve anne tarafından akrabası olan köylüsü Gafur’un daveti üzerine Sivas’ın bir köyünden trene binip tahta bavulu, yorganı ve elinde bir mektupla İstanbul’a gelir. Çünkü Gafur, bu davet mektubunda İstanbul’da inşaat işleri için işçiye ihtiyaç olduğunu, inşaat işi olmasa bile kabzımallık işinde birlikte çalışabileceklerini yazmıştır.

Gafur; köye yaptığı ziyaretlerde, mektuplarında, çalıştığı sebze meyve dükkanının kendisine ait olduğu izlenimini vererek Memed’i kandırır. Gafur Memed’i soğuk karşılar. İki yıldan beri İstanbul’a çok göçmen geldiğini, iş bulmanın zor olduğunu söyler. Gafur’un bu davranışlarıyla morali bozulan Memed’e, dükkanda hamal olarak çalışan Veli Memed’e yardım eder.

Veli, Memed’i Küçükpazar’da Abdülhamit döneminden kalma terk edilmiş bir konak olan kaldığı yere götürür. Konağın üst katında Veli ile birlikte 15-20 işçi kalmaktadır. İşçiler, kendisi de aynı yerde kalmakta olan Hacı Emmi’ye gecelik elli kuruş kira ödemektedirler. Memed de burada kalmaya başlar.

Memed’in bütün hayali bir iş bulabilmektir. Hacı Emmi, Memed’e konakta kalmakta olan yıkım ustası Bekir’in yanında iş bulur. Memed, Balıkpazarı’nın yıkım işinde Bekir’in ekibinde çalışarak günde 12,5 lira kazanır ve 2,5 lirasını lirasını Hacı Emmi’ye verir.

Memed, konakta kalan yıkım işçilerinden Kastamonulu adında doğduğu köyde 8-10 yaşına kadar kalan, köy okulunda okuma yazma öğrenen, annesinin başka bir adama kaçması sonucu babası ile İstanbul’a gelen, İstanbul’da da bir süre ortaokula devam eden, okumayı seven, bilinçli ve aklı başında bir gençle arkadaşlık kurak. Kastamonulunun babası Murat Usta, Moda’da bir köşk inşaatında duvarcı ustalığı yapmaktadır.

Gafur’un çalıştığı sebze meyve dükkanının sahibi Hüseyin Korkmaz, İstanbul’da iyice artan yıkım yapım işlerinden pay almak amacıyla müteahhitliğe başlar ve eskisi kadar dükkan ile ilgilenemediği için dükkanın işlerini Katip Hilmi ile Gafur’a ve hamal Veli’ye bırakır. Bunun yanında Gafur’a, Moda’daki köşkünün alt katında bir oda verir ve Hüseyin Beyefendi artık kabzımal değil Müteahhit Hüseyin Beyefendi olur.

Hüseyin’in karısı Nermin; zenginliği, cinsel zevkleri ve mevki sahibi olmayı hayattaki başlıca amacı olarak görür. Nermin köylü ve kaba bulduğu Hüseyin’in yakışıklılığından etkilenerek onunla evlenmiştir fakat kocasının taşralılığını, şiveli konuşmasını küçümsemekte, ona yol yordam öğretmeye çalışmaktadır. Hüseyin ise bu hayattan sıkılır, köyünü özler.

Nermin’in şair Erol ile ilişkisi vardır. Birlikte, daha çok sanatçıların ve entelektüellerin devam ettiği mekanlara ve evlere giderler. Nermin’in Şair Erol ile ilişkiye girme ve entelektüel toplantılarına katılma amacı, bu toplantılarda muhalif fikirler ileri sürenleri DP’nin önde gelenlerine ihbar ederek göze girmektir.

Hüseyin ile Nermin’in Moda’daki köşklerinde, yirmi yaşlarında Ayşe adlı bir hizmetçi çalışmaktadır. Annesiz ve babasız olan Ayşe, İstanbul’a bir Anadolu köyünden on yıl önce gelmiştir. Hüseyin ile Nermin, Ayşe’yi Gafur ile evlendirmek isterlerse de Ayşe Gafur’u sevmediğinden onunla evlenmeye yanaşmaz.

Memed, yıkım işinde gayretli çalışmalarıyla ustaların gözüne girer ve gündeliğine zam yapılmasını sağlar. Yakın arkadaş olduğu Kastamonuludan okuma yazma ve düzgün telaffuz öğrenmeye başlar. Kastamonulu, Memed’i duvarcı ustası olan babası Murat Usta ile tanıştırır. Memed, Moda’da Hüseyin Korkmaz’ın evinin hemen karşısındaki köşk inşaatında Murat Usta ile birlikte çalışmaya başlar. Bir gün Hüseyin Korkmaz’ın köşkünün bahçesindeki musluktan içme suyu doldurmaya gelen Memed, Ayşe ile tanışır. Birbirlerini severler. Memed, yavaş yavaş duvar örmeyi öğrenir, duvarcı ustası olur. Artık usta gündeliği almaktadır. Okuma yazmayı da iyice ilerletir.

Hüseyin Korkmaz’ın sebze-meyve dükkanında çalışan Katip Hilmi ile Gafur anlaşmazlığa düşerler. Katip boş kasaların ve çuvalların satışından Gafur’a pay vermez. Bunun üzerine Gafur katibi bıçakla yaralar ve hapse girer. Katip de hastaneye kaldırılır.

Hüseyin Korkmaz, Ayşe’nin önerisiyle Memed’i dükkanında görevlendirir. Memed ile Ayşe evlenirler ve Ayşe’nin köşkteki odasına yerleşirler. Memed, dükkanın katiplik de dahil her işini görmektedir. Babasına, artık İstanbul’da düzenini kurduğunu, hep birlikte İstanbul’a gelmelerini yazar. Memed’in yazdığı mektup köye ulaştığında Yusuf ve çocukları çok sevinirler eşyalarını hazırlayıp İstanbul trenine binerler.

İstanbul’a geldiklerinde Yusuf ve çocukları Ümmü, Hasan ve Ali, köşkte Gafur’dan boşalan odaya yerleşirler. Hüseyin, Yusuf’u çok sevmiştir. Memed ile gurur duyarak köyden İstanbul’a gelen Yusuf, onun kendisine karşı yukarıdan bakan bir tavır içinde olmasından rahatsız olur, araları açılır. Yusuf, Memed’in bu tavırlarından, gelini Ayşe’yi sorumlu tutar.

Hüseyin Korkmaz, vatan cephesine yazılmaları koşuluyla Yusuf ile Memed’e, kabzımal dükkanında birlikte çalışmalarını önerir. Yusuf bu öneriyi hemen kabul eder, Memed ile Ayşe ise buna yanaşmazlar. Memed işten (bilgi yelpazesi. com) ayrılır, Ayşe ile birlikte Zeytinburnu’da kiraladıkları bir odaya taşınırlar. Memed, inşaatlarda duvarcı ustalığı yapmakta, Ayşe de bir iplik fabrikasında çalışmaktadır. Memed, artık babasıyla ve kardeşleriyle olan bağını tamamen koparır.

Yusuf kabzımal dükkanında çalışmaya başlar, kızı Ümmü de köşkün hizmetçiliğini yapar. On üç-on dört yaşlarındaki Ümmü, başörtüsünü atar, ev sahiplerinin aldığı şehirli biçimi giysileri giyerek medeniliğin soyunmak olduğunu sanır.

Gafur, cezasını tamamlayarak hapisten çıkar. Memed’e karşı kin ve haset duyguları içindedir. Hüseyin, güvenilir bulduğu Yusuf’u Bilecik’teki inşaatının başına göndermeyi düşündüğünden Gafur’u çağırtarak, katiple barışması halinde tekrar kabzımal dükkanında çalışabileceğini söyler. Gafur bu öneriyi memnunlukla karşılarsa da katip, Gafur ile barışmayı ve onunla aynı yerde çalışmayı kesinlikle reddeder. Hüseyin, dükkana ait bütün hesapları bilen ve alacak senetlerini elinde tutan katibi gözden çıkaramadığından Gafur’a, dükkanda çalışmadığı halde maaş ödemeye devam eder. Gafur, vatan cephesine katılmış, zamanını vatan cephesi mensuplarının devam ettiği mahalle kahvelerini dolaşarak geçirmeye başlamıştır.

Yusuf’un iki oğlu ile birlikte Bilecik’e gitmesinden sonra köşkteki eski odasına tekrar yerleşen Gafur, bu defa da hizmetçi odasında kalan ve kendisinden yirmi yaş küçük olan Ümmü’ye göz diker, onunla evlenmeyi düşünür. Fakat Ümmü, bakkalın çırağını sevmekte ve geceleri gizli gizli onunla buluşmaktadır. Oysa çırağın amacı Ümmü ile evlenmek değil, onu cinsel arzuları için kullanmaktır. Gafur ile aralarında anlaşarak kızdan ortaklaşa yararlanmaya başlarlar.

Memed ile Ayşe kira evinden çıkıp Zeytinburnu’nun arka mahallelerinde satın aldıkları gecekondu arsasına taşınırlar. Bütün mahalle halkı gibi onlar da geceleri gecekondularını inşa ederler.

Gafur Memed’e olan kin duygusunu onun kız kardeşiyle ilişki kurarak kısmen tatmin etmişse de bununla yetinmez. Bir gün Memed ile Ayşe’nin mahallesine gelir, Ayşe’ye hakaret dolu sözler eder, Ayşe de Gafur’a hakaret eder. Gafur, evlerini başlarına yıktıracağı tehdidi ile uzaklaşır. Ayşe, akşam işten dönen Memed’e bu durumdan hiç söz etmez. O gece yıkım ekipleri gelir, bütün gecekondu inşaatlarını yıkarlar, inşaat malzemelerini un ufak ederler. Gafur olanları uzaktan izlemektedir. Memed moral olarak çöker, oysa Ayşe “Kalk lan kalk. Gene yaparık, yenisini yaparık.” diyerek dirençli olduğunu gösterir ve roman burada biter.

Ana Fikri, Ana Düşüncesi: İnsanlar geçim derdi için göç etmek zorunda kalırlar fakat bazıları bu göçten zarar görür, bazıları bu göçten yarar görür.

Kişileri, Kahramanları:

İflahsızın Memed: Çalışkan, yılgınlık göstermeyen, işini iyi yapan, saygı gören ve saygı gösteren, romanın kahramanı olan bir kişidir.

Gafur: Yalancı, sahtekar, kinci, işini kötüye kullanan bir kişidir.

Hüseyin Korkmaz: Müteahhit, zengin ama zengin hayatına uyum sağlayamamış bir kişidir.

Nermin: Kendini beğenmiş, şehvetli, kocasını hırsı için aldatmaktan çekinmeyen, sosyetik bir kişidir. Hüseyin Korkmaz’ın karısıdır.

Ayşe: Namuslu, mütevazi, paraya değil insani özelliklere değer veren bir kişidir. Memed’in karısıdır.

>>>TIKLAYIN<<<

“KİTAP ÖZETLERİ ”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

“EĞİTİM ÖĞRETİM İLE İLGİLİ BELGELER ” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<