Eğitim Öğretim İle İlgili Yazılar, Araştırmalar, Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Coğrafya Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar

COĞRAFİ BÖLGE, COĞRAFİ BÖLÜM, ÖZELLİKLERİ, AYRILMASI İLE İLGİLİ KONU ANLATIM (COĞRAFYA KONU ANLATIMI)

 

1. Coğrafî Bölge ve Bölüm

 

Yeryüzü çok farklı doğal özellikler gösterir. Örneğin, kutuplar çok soğuk iken, tropikal bölgeler sıcaktır. Yağışlı bölgelerde ormanlar geniş yer kaplarken, kurak yerler orman bakımından fakirdir. Bu fiziki şartlar, beşeri ve ekonomik özelliklerin dünya üzerine dağılışını etkiler. Örneğin, nüfus yoğunluğu kıyılarda ve ovalarda fazla iken kurak ve dağlık alanlarda çok azdır.

 

Coğrafya ilmi bu farklılıkları, birbirinden ayırarak incelemeye çalışır. Kendi içindeki özellikler yönüyle benzerlik gösteren alanların belirlenmesi, coğrafî çalışmaların gerekli sonuçlara ulaşmasını sağlar. Bundan dolayı coğrafyacılar her ülke içinde, çevresinden farklı özelliklere sahip alanları büyüklüklerine göre bölge, bölüm ve yörelere ayırmışlardır.

 

Bölge:

 

Doğal, beşeri ve ekonomik özellikler bakımından kendi sınırları içinde benzerlik gösteren ve bu özellikler bakımından da etrafından ayrılan alanlara bölge denir.

 

Örneğin; Ege Bölgesi'nde dağlar kıyıya dik olarak uzanır. Dağ sıraları arasında batı-doğu doğrultusunda uzanan çöküntü ovaları yer alır.

 

Bu durumun bir sonucu olarak;

 

-> Denizin ılımanlaştırıcı etkileri dağlar arasındaki ovaları takip ederek 100-150 km kadar içerlerde etkisini gösterir.

 

-> İç kesimlerle kıyılar arasındaki ulaşım rahatlıkla sağlanır.

 

-> Dağların uzanış doğrultusuna bağlı olarak kıyıda çok sayıda koy ve körfezler oluşmuştur.

 

 

Bölüm:

 

Genel özellikler bakımından bölgeye benzeyen, ancak bazı tabii, beşeri ve ekonomik özellikler bakımından bölgeden ayrılan küçük alanlara bölüm denir.

 

Örneğin, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz Bölümü yükseltisinin az olması, iç kesimlerle bağlantısının kolay olması, daha az yağış alması gibi özellikler bakımından Karadeniz Bölgesi'nin diğer bölümlerinden ayrılmaktadır.

 

 

Yöre:

 

Genel özellikler açısından bölüme benzeyen, ama bazı coğrafî şartlar açısından kendine özgü görüntüsü olan, bölümden daha küçük alanlara da yöre adı verilir.

 

Örneğin, Akdeniz Bölgesi'nin Antalya Bölümü içindeki Göller Yöresi gibi. Bu yöre çok sayıda gölün bulunmasıyla bölümün diğer yörelerinden ayrılır.

 

Bütün bu özellikler göz önünde bulundurularak 1941 yılında yapılan Birinci Türk Coğrafya Kongresi'nde Türkiye yedi coğrafî bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgelerin her birinin kendi içinde bölümleri olduğu gibi (21 bölüm) bu bölümlerin de çok sayıda yöreleri vardır.

 

Bazı bölgelerimiz çevresindeki denizlerle kıyısı bulunduğu için bu denizlerin adıyla anılır. Bunlar; Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgeleridir. Bazıları da Anadolu Yarımadası'nın yönlerine göre adlandırılır. Bunlar da; İç Anadolu, Doğu Anadolu, ve Güneydoğu Anadolu bölgeleridir.

 

 

2. Türkiye'de Coğrafî Bölgeleri Oluşturan Etmenler

 

Türkiye'deki coğrafî bölgeler doğal, beşeri ve ekonomik özelliklerine göre belirlenmiştir. Şimdi bu özellikleri açıklayalım:

 

Doğal Özellikler:

 

Doğal özelliklerin en önemlileri yeryüzü şekilleri, iklim ve bitki örtüsüdür.

 

Örneğin, İç Anadolu Bölgesi orta yükseklikteki plato ve ovalardan oluşur. Etrafı daha yüksek dağlarla kuşatılmıştır.

 

Doğu Anadolu Bölgesi bütünüyle yüksek ve çok dağlıktır.

 

Ege Bölgesi'nde dağlar kıyıya dik olarak uzanır. Dağ sıraları arasında doğu-batı doğrultusunda uzanan çöküntü ovaları yer alır.

 

Karadeniz Bölgesi'nde ise, genel olarak doğu- batı yönünde uzanan sıradağlar hakimdir.

 

Akdeniz Bölgesi'nde genellikle kıyıya paralel olarak uzanan yüksek sıradağlar vardır.

 

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en belirgin özelliği ise engebelerin az olmasıdır.

 

Coğrafî bölgelerin oluşturulmasında etkili olan doğal faktörlerden biri de iklimdir.

 

İklim; bölgenin bitki örtüsünü, toprak özellikleri, akarsu ve göllerini, doğrudan etkiler.

 

Örneğin, Karadeniz Bölgesi'nin belirlenmesinde Karadeniz ikliminin etkili olduğu alanlar, Akdeniz Bölgesi'nin belirlenmesinde Akdeniz ikliminin etkili olduğu alanlar dikkate alınmıştır.

 

Beşeri ve Ekonomik Özellikler:

 

Nüfusun dağılışı, yoğunluğu ve miktarı; ekonomik faaliyetlerin çeşidi ve dağılışı, ticaretin özellikleri bölge sınırlarının belirlenmesinde dikkate alınan özelliklerdendir.

 

Örneğin, Karadeniz Bölgesi'nde nüfus daha çok kıyı kesiminde toplanmıştır. Dağınık yerleşme hakimdir. İç Anadolu Bölgesi'nde ise (bilgi yelpazesi.com) nüfus daha düzenli dağılmıştır. Toplu yerleşmeler yaygındır.

 

Doğu Anadolu Bölgesi'nde şehirleşme az iken Marmara Bölgesi'nde fazladır.

 

Marmara Bölgesi'nde sanayi ve ticaret; Karadeniz Bölgesi'nde tarım, balıkçılık, ormancılık; Akdeniz Bölgesi'nde tarım ve turizm; Ege Bölgesi'nde tarım, sanayi ve turizm; Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise tarım ve hayvancılık daha etkili ekonomik faaliyetlerdendir.

 

Yukarıda açıklanan doğal, beşeri ve ekonomik özellikler; bölgelerin belirlenmesinde kullanıldığı gibi bölüm ve yöreler de benzeri özelliklere göre belirlenmiştir.

 

COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN <<<


COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN <<<


COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN <<<

Yorumlar

....

9. **Yorum**
->Yorumu: şahane bir site burayı sevdimm 
->Yazan: Buse. Er 

8. **Yorum**
->Yorumu: SIZIN SAYENIZDE YÜKSEK BIR NOT ALDIM SIZE TESSEKÜR EDIYORUM...
->Yazan: sıla

7. **Yorum**
->Yorumu: valla bu site çok süper .Bu siteyi kuran herkimse Allah razi olsun tüm ödevlerimi bu siteden yapiyorum.saolun mugladan sevgiler...:).
->Yazan: kara48500..

6. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel bir site. kurucularına çok teşekkür ederim başarılarınızın devamını dilerim.
->Yazan: Tuncay.

5. **Yorum**
->Yorumu: ilk defa böyle bi site buldum gerçekten çok beğendim yapanların eline sağlık. 
->Yazan: efe .

4. **Yorum**
->Yorumu: ya valla çok güzel bisi yapmışınız. Çok yararlı şeyler bunlar çok sagolun 
->Yazan: rabia..

3. **Yorum**
->Yorumu: Çok ii bilgiler var teşekkür ederim. Çok süper... Ya bu siteyi kurandan Allah razı olsun ..... süperrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr. Çok iyiydi. isime yaradı. Her kimse bu sayfayı kurduğu için teşekkür ederim 
->Yazan: pınar..

2. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel site canım ben hep her konuda bu siteyi kullanıyorum özellikle kullanıcı olmak zorunlu değil ve indirmek gerekmiyor
->Yazan: ESRA..

1. **Yorum**
->Yorumu: Burada muhteşem bilgiler var hepsi birbirinden güzel size de tavsiyeederim. 
->Yazan: Hasan Öğüt.

>>>YORUM YAZ<<<

Adınız:
Yorumunuz:


Yorumunuzda Silmek istediğiniz kelime veya cümle varsa kelimeyi fare ile seçin
ve
delete tuşuna basın...

 


 E Mail
(Zorunlu Değil):