|
|
eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > coğrafya dersi ile ilgili konu anlatımlar
MADENLER, MADEN ÇEŞİTLERİ, MADENCİLİK VE MADENCİLİĞİN ÖZELLİKLERİ (COĞRAFYA KONU ANLATIMI)
MADENLER VE ÖZELLİKLERİ:
Yerkabuğunun farklı derinliklerinden çıkarılan, ekonomik değer taşıyan mineral ve elementlere maden denir. Türkiye’de madencilik faaliyetleri 1935 yılında kurulan M.T.A. ile özel sektör tarafından yürütülmektedir.
Madenler yerden filiz adı verilen bileşimler halinde çıkarılır . Bunlara maden cevheri denilmektedir. Madenler doğada çok az saf halde bulunmaktadır. Maden ocaklarında toprak ve başka madenlerle karışık olarak çıkarılan ve henüz işlenmemiş olan maden cevherlerine tuvanün cevher denmektedir. Madendeki cevher oranına ise tenor adı verilir. Madenin yer altındaki miktarına rezerv adı verilir. Maden yatakları bakımından ülkemiz 29 çeşit ile dünyada ilk on ülke arasında yer almaktadır. Fakat maden rezervlerimiz zengin değildir.
Madencilik alanında ilk sistemli ve geniş ölçülü araştırma 1935 yılında Maden Teknik Ve Arama Enstitüsünün kurulması ile başlamıştır. Türkiye madenleri ile ilgili büyük bir kuruluşta Etibank’tır. Cumhuriyet döneminde bulunan madenlerin işletilmesi görevi bu bankaya bırakılmıştır. Bir bölgede maden yatağının bulunması o yerin işletmeye açılmayası için gerekli değildir. Her hangi bir maden yatağının işletmeye açılması için gereken belli başlı özellikler şunlardır:
a) Madenin içindeki metal oranının yüksek olması gerekir
b) İşletilecek maden rezervinin fazla olması gerekir
c) Ulaşım imkanlarının iyi olması gerekir
d) Madenin sanayide kullanılabilir olması gerekir
MADEN ÇEŞİTLERİ
Asbest (Amyant): 14 bin °C sıcaklığa dayanır. Isıya dayanıklı araç ve gereç yapımında kullanılır. Kanserojen madde bulundurması nedeniyle, kullanımı sınırlandırılmıştır.
Bakır:
Bakır madeni yatakları genellikle çinko ve kurşun yataklarıyla birlikte bulunur. Elektrik ve elektronik sanayisinde kullanılır. Bakır mutfak eşya yapımına kullanılır.
Krom: Çok sert ,çok iyi cilalanabilen ve paslanmayan bir maden olduğu için , madeni eşya yapımında büyük önem taşır. Dışarıya en çok satılan madendir. Kaplamacılıkta ve çelik yapımında kullanılır.
Boksit: Alüminyumun hammaddesi olan boksit çok hafif olduğundan uçak sanayisinde, otomobil, ev, elektrik malzemesi yapımında kullanılır.
Altın:
Günümüzde altın cevherleri tek başına bulunmamaktadır. Bunun yerine, yantaş içine dağılmış halde bulunmaktadırlar. Bu durumda, yantaştan ayrılan altın cevheri siyanür liçi ile çözündürülür. Solüsyona geçen altın iyonları aktif karbon üzerine adsorbe edilerek, solüsyondan sıyrılır. Sıyırılan altın iyonları elektrokazanım ile katı forma dönüştürülür. Katı forma alınan altın ise tekrar ergitilerek ingotlara dökülerek külçe altın üretimi tamamlanır.
Dünyada Altın Üretimi:
Türkiye’de Altın Üretimi:
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir Türk şirketi 2002 yılında altın üretimini gerçekleştirdi.[kaynak belirtilmeli] 6 bin 500 ton yeraltında rezerv olduğu düşünülmektedir.[1] Bu üretimden önce 16 senede 120 milyar dolarlık altın ithalatı yapıldı. Üretim ilk defa İzmir-Bergama-Ovacık Altın Madeni'nde yapılmıştır. Türkiye, 17 ton üretimle AB ülkeleri arasında en fazla altın üreten ülkedir. İşletilen diğer madenler;
(Bergama)-Ovacık
Balıkesir (Havran)-Küçükdere
Gümüşhane-Mastra
Erzincan
İzmir
Gümüşhane
Eskişehir
Balıkesir
Çanakkale
Konya
Sivas
|
|
Kükürt: Kükürt gübre, kimya ve boya sanayisinde kullanılır. Ayrıca kauçuğun işlenmesinde ve sülfirik asit üretiminde de kullanılır.
Zımpara Taşı: Çeşitli kesici, torpüleyici ve silici aletlerin yapımında kullanılan zımpara taşı yönünden ülkemiz çok zengindir. Tire (İzmir), Manisa, Söke (Aydın), (bilgi yelpazesi.com) Milas (Muğla) ve Tavas (Denizli) da çıkarılır.
Elmas:
Elmas, bilinen en sert ve en değerli maddelerden biridir.
Elmasın Çıkarıldığı Yerler:
Barit: Suda erimeyen bir maden olduğundan boya, deri, kimya, cam ve kauçuk sanayisinde kullanılır.
Tuz: Türkiye tuz yatakları bakımından son derece zengindir. Kaya tuzu yatakları üçüncü jeolojik zamanda, kapalı göl havzalarında suların buharlaşması ile oluşmuştur.
Cıva:
Tek sıvı madendir. Zirai ilaç yapımında, kâğıt sanayisinde, suni gübre üretiminde ve boya sanayisinde kullanılır.
Kurşun - Çinko: Genelde kurşun ve çinko bir arada bulunur.
Lületaşı: Süs eşyası yapımında kullanılır.
Oltutaşı: Süs eşyası yapımında kullanılır.
Fosfat: Gübre hammaddesi olarak kullan
Manganez: Çeliğe sertlik kazandırmak ve direncini artırmak için kullanılır.
Mermer: Ülkemiz mermer bakımından zengindir.
Volfram (Tungsten): Çok sert olması nedeniyle özel sanayi çeliği olarak kullanılır. Demiryolu, iş makineleri, uçak ve gemi yapımı yanında, ampullerde enerjiyi ışığa çevirmede kullanılır.
Demir:
Modern sanayinin ana metali demirdir. Kullanım alanı oldukça geniştir.
|
|
>>>TIKLAYIN<<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI” SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI” SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
| ||||