Dramatik Şiir (Manzum Tiyatro) Nedir, Özellikleri Nelerdir? Dramatik Şiir Örnekleri

Dramatik şiir, eski tiyatro geleneğinde kullanılan önemli bir şiir türüdür. Eski Yunan edebiyatında, sahnede söylenecek olan sözler özel bir şekilde şiirleştirilir ve oyunculara ezberletilirdi. Bu geleneğin temeli, dramatik tiyatro türünün ortaya çıkışına kadar uzanır ve tiyatro metinlerinin düzyazı olarak yazılmaya başlamasıyla son bulur.

Batı edebiyatında, dramatik şiirin örneklerini Corneille, Racine ve Shakespeare gibi büyük yazarlar vermiştir. Ancak Türk edebiyatında dramatik şiir türünde çok az örnek bulunmaktadır. Bunun nedeni Türk edebiyatının Batı ile temasının başladığı Tanzimat Dönemi’nde, tiyatro metinlerinin düzyazı biçiminde yazılmaya başlanmasıdır. Dolayısıyla Türk edebiyatı, tiyatro türünü Batı'dan nesir biçiminde almıştır.

Bununla birlikte Türk edebiyatında da dramatik şiir türünde eserler veren bazı yazarlar bulunmaktadır. Namık Kemal, Abdülhak Hamid Tarhan, Faruk Nafiz Çamlıbel gibi önemli isimler, nadir de olsa nazımla (şiir biçiminde) tiyatro eserleri kaleme almışlardır. Bu yazarlar, dramatik şiir geleneğini Türk edebiyatında da yaşatmış ve önemli eserlere imza atmışlardır.

Dramatik Şiir Özellikleri

1.      Dramatik şiir, tiyatro sahnelerinde sergilenmek üzere kaleme alınmış manzum eserlerdir.

2.      Bu tür şiirler, eski tiyatro geleneğinden gelir ve genellikle 19. yüzyıla kadar tiyatroların manzum şekilde yazıldığı dönemde yoğun bir şekilde ortaya çıkmıştır.

3.      Dramatik manzumeler; karakterler arasında karşılıklı diyaloglarla işlenen trajedi, komedi veya dram gibi farklı türlerdeki tiyatroların genel adıdır.

4.      Dramatik şiirlerde genellikle insan hayatının acıklı ya da korkunç yönleri ele alınır. Bu eserler, izleyicilerin duygusal tepkilerini uyandırmayı amaçlar ve sahnede canlandırılan olaylarla birlikte izleyiciyi derin düşüncelere sürükler. Bu nedenle dramatik şiirler sadece bir edebî eser değil, aynı zamanda toplumsal ve insanî konuların derinliklerine inen sanat eseridirler.

5.      Özellikle tragedya ve komedinin ön planda olduğu dramatik şiirlerde; karakterlerin çatışmaları, duygusal yönleri ve insan doğasının derinlikleri ustaca işlenir. Bu sayede izleyici, sahnede olup bitenleri daha derinlemesine anlama ve yaşama hissini güçlü bir şekilde deneyimleme fırsatı bulur.

6.      Opera için de yazılan manzum eserlerde, dramatik şiir tercih edilir.

Dramatik Şiir Örnekleri

Örnek:

ELEKTRA

Bütün bildiklerimi anlatayım sana;
Ağlamaktan vazgeçmezsen, seni
Gün ışığı girmez bir yere kapatacaklar
Yurttan uzak bir mahzende yaşayacaksın
O zaman bol bol ağlarsın gerçek talihsizliğine
Düşün bunları felaket gelip çatınca
Beni kabahatli görme, aklını başına devşir

                                                            (Sophokles)

Örnek:

Philokleon:

Dostlar çoktan duydum sesinizi

Ama çıkıp gelemem ardınızdan

Bırakmıyorlar beni mahkemeye

Gidip yargı vermeye

Canlara kıymaya bırakmıyorlar

Koro:

Kimmiş o? Söyle dostlarına

Kimmiş seni eve kapayan

Philokleon:

Kendi oğlum. Ama duymasın sakın

Şurda yatmış uyuyor,

Alçak sesle konuşun.

Koro:

Niçin yapıyor bunu?

Oğlun ne ister senden?

Philokleon:

“Yargıç olma, can yakma” diyor.

Sözünü dinlersem

Kuş sütüyle besleyecekmiş beni

İstemem eksik olsun kuş sütü.          

                                       (Aristophanes)

Örnek:

Halketsem esirlerle leşker,

Mahveylesem ordularla asker,

Olsa bana hep mülûk çâker;

Cinsince o iktidar münker,

Fevkimde uçar tuyûr-u kemter!

Âvâze-i dehr iken tanînim,

Gördüm ana değmiyor enînim;

Milletlere karşı âhenînim;

Bir âfete karşı nazenînim.

Afetse de ey ilâh göster!

Bilmem bana ân mı, şân mı lâzım?

Gülbün mü ya kehkeşân mı lâzım?

Âguuş-u vefâ-nişân mı lâzım?

Bir pençe-i hun-feşân mı lâzım?

Canan mı güzel, cihan mı hoş-ter?

                                          (Abdülhak Hamit Tarhan)