Servet-i Fünûn Edebiyatını Etkileyen Edebî Akımlar ve Özellikleri, Servet-i Fünûn Edebiyatı’nda Realizm ve Natüralizm

Servet-i Fünûn edebiyatında Batı edebiyatının sanat ve edebî akımları büyük etkiler bırakmıştır. Özellikle Servet-i Fünûn şairleri sembolizm ve parnasizm akımlarından önemli ölçüde etkilenmiştir. Şiirlerindeki derin anlamlar, semboller ve lirik ifadeler bu akımların etkisiyle şekillenmiştir.

Bununla birlikte Servet-i Fünûn'un roman ve hikâye yazarları da realizm ve natüralizm akımlarının etkisi altında kalmıştır. Gerçekçi ve doğalcı bir anlatım tarzıyla toplumsal olayları ve insan psikolojisini detaylı bir şekilde ele almışlardır. Karakterlerin iç dünyalarını ve çevrelerini doğal bir şekilde yansıtmaları, natüralizmin izlerini taşır.

Bu akımların Servet-i Fünûn edebiyatında bir araya gelmesi, Türk edebiyatında yeni bir soluk getirmiş ve eserlere derinlik kazandırmıştır. Şiirlerdeki sembolizm ve parnasizm ile roman ve hikâyelerdeki realizm ve natüralizm, dönemin edebî atmosferini zenginleştiren unsurlar olarak öne çıkmaktadır.

Servet-i Fünûn Edebiyatında Realizm

q Realizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da romantizme karşı bir tepki olarak doğdu.

q Bu akımın temel özellikleri arasında konuların gerçek yaşamdan alınması ve olayların gerçekçi bir şekilde ele alınması önemli bir yer tutar.

q Karakterlerin ruh hâlini ve davranışlarını etkileyen çevre ve ortamların detaylı bir şekilde tanıtılması da realizmin belirgin özelliklerindendir.

q Ayrıca eserlerdeki betimlemeler, yazarın değil kahramanın bakış açısıyla yapılır; bu da eserin daha gerçekçi bir atmosfer yaratmasına olanak tanır.

q Realizmin Türk edebiyatındaki etkisi özellikle Tanzimat'ın ikinci yarısında belirginleşmeye başlamıştır.

q Recaizâde Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası" ve Samipaşazade Sezai'nin "Sergüzeşt" gibi eserleri, Türk edebiyatında realizmin etkilerini taşıyan ilk romanlar arasındadır.

q Ayrıca Servet-i Fünûn Dönemi’nde Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf'un realizmden etkilendiği görülmüştür.

q Bu akım, Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi’nde de etkisini sürdürmüş, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri Güntekin ve Memduh Şevket Esendal gibi pek çok önemli yazar realizmin etkisiyle eserler vermiştir.

q Realizm, Türk edebiyatında geniş bir yelpazede temsil edilmiş ve edebiyatımızın gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.

q Bu akımın Türk yazarları üzerindeki etkisi, gerçekçi bir bakış açısıyla toplumsal ve bireysel konuları ele alma ve okuyucuya derin bir anlam sunma konularında kendini göstermiştir.

Servet-i Fünûn Edebiyatı’nda Natüralizm

q Natüralizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da ortaya çıkan bir akımdır ve determinizm anlayışını romana getirmiştir.

q Bu akımın temelinde, tabiat olaylarının belirli sebeplerle belirli sonuçları doğuracağı fikri yatar.

q Natüralistler, bu deterministik yaklaşımı topluma ve insan davranışlarına uygulamışlardır.

q Toplumu bir laboratuvar, insanı ise bir deney konusu olarak gören natüralistler, sanatçıyı da bir bilgin olarak kabul etmişlerdir.

q İnsan kişiliğini anlamak için genetik yasaları ve toplum bilimini kullanmışlardır.

q Romanlarında, kahramanların detaylı portreleri sunulurken yazarlar kendi kişiliklerini eserlerinde gizlemişlerdir.

q Gözlem ve tasvir, natüralist eserlerde büyük öneme sahiptir ve yaşamın tüm yönleri detaylı bir şekilde ele alınır.

q Natüralistlerin temel görüşlerinden biri de bedenle ruh arasında ayrım yapmamaktır.

q Dil kullanımı ise her düzeyde insanın anlayabileceği bir seviyede tutulmuştur.

q Sanatın toplum için olduğu düşüncesi doğrultusunda natüralistler, eserlerini toplumun anlayabileceği bir dille sunmuşlardır.

q Türk edebiyatında da natüralizmin etkileri görülmüştür. Özellikle H. Rahmi Gürpınar, Nâbizâde Nâzım ve Beşir Fuat gibi yazarlar, natüralist akımın izlerini eserlerinde taşımışlardır. Bu yazarlar, natüralizmin detaycı ve gözlemci yaklaşımını Türk edebiyatına başarıyla yansıtmışlardır.

Servet-i Fünûn Dönemi Önemli Romanlar

·        Mai ve Siyah: Halit Ziya Uşaklıgil

·        Aşk-ı Memnu: Halit Ziya Uşaklıgil

·        Eylül: Mehmet Rauf

·        Şık, Mürebbiye, İffet, Şıpsevdi: Hüseyin Rahmi Gürpınar (Servet-i Fünûn Dönemi Bağımsız)

Servet-i Fünûn Dönemi Önemli Hikâyeler

·        Halit Ziya Uşaklıgil: Bir İzdivacın Tarihi Muaşakası

·        Mehmet Rauf: Son Emel

·        Ahmet Hikmet Müftüoğlu: Haristan ve Gülistan, Çağlayanlar