Musammat Nedir? Özellikleri Nelerdir? Divân Edebiyatı Musammat Örnekleri

Musammat, edebiyatımızda inciyi ipe dizmek anlamında kullanılan bir terimdir. Genellikle 4 ile 10 arasında değişen mısra sayısına sahip bentlerden oluşan şiirlerin adı olarak bilinir. Nazım biçimleri arasında ise murabba, muhammes, müseddes, müsebba, müsemmem, mütessa, muaşşer, terbi, tahmis, taşdir, tesdis, tesbi, tesmin, tesi, taşir gibi bentlerden oluşan yapıları ifade etmek için kullanılır.

Musammatlar, özellikle gazel ve bazı kasidelere uygulanan bir tekniktir. Bu teknikte ilk bentteki dize ya da beyitler, sonraki bentlerde aynen tekrarlanır ya da uyak bakımından benzerlik gösterir. Eğer ilk bentteki dize veya beyitler, sonraki bentlerde aynen tekrarlanıyorsa buna "mütekerrir musammat" denir. Ancak uyak bakımından benzerlik gösteriyorsa bunlar "müzdevic musammat" olarak adlandırılır.

Musammat Gazel Nedir?

Musammat gazel, klasik Divân edebiyatının nazım biçimlerinden biridir. Arapça kökenli olan "musammat" kelimesi; "dizili, sıralı" anlamına gelir ve bu biçimde beyitler birbiri ardına gelerek ilerler. Musammat gazel, dize ortaları kafiyeli olan ve dizeleri ortadan ikiye bölünebilen gazellerdir. Genellikle aşk, ayrılık, sevgi gibi duygusal konuları ele alır. Beyitler arasındaki uyum ve akıcılık büyük bir öneme sahiptir.

Osmanlı Dönemi’nde özellikle popülerlik kazanan musammat gazel, Divân edebiyatının en ünlü şairlerinin tercih ettiği bir türdü. Bu gazellerde sesin ve ritmin uyumu da dikkate alınır ve bu da eserin etkisini artırır. Musammat gazel, şairlerin duygularını derinlikli bir şekilde ifade etmelerine olanak tanırken aynı zamanda dilin inceliklerini ve şiirin estetik yapısını gösterme fırsatı sunar.

Musamat Gazel Özellikleri

Musammat gazel, Divân edebiyatında özellikle 17. yüzyılda popüler olan bir gazel türüdür. Bu tür, genellikle yazıldığı döneme uygun olarak belirli bir konuya odaklanır ve bu konuyu işlerken dikkat çekici bir üslup kullanır. Musammat gazelin özellikleri şu şekildedir:

q Belirli Bir Konu Üzerinde Odaklanma: Musammat gazeller; aşk, ayrılık, tabiat güzellikleri gibi belirli bir konu etrafında şekillenir. Şair, bu konuya odaklanarak detaylı bir şekilde işler.

q Âhenkli Yapı ve Ritim: Musammat gazellerde dize ve beyitler arasında âhenkli bir yapı ve ritim bulunur. Şair, uyakları ve vezinleri ustaca kullanarak gazeline ahenk katar.

q Mazmun Zenginliği: Musammat gazellerde mazmun zenginliği dikkat çeker. Şair, konuyu işlerken farklı imgeler, semboller ve benzetmeler kullanarak esere derinlik katar.

q Sanatkâr Üslup: Musammat gazellerde şair, dil ve üslup kullanımında sanatkârane bir yaklaşım benimser. Bu türde şiirlerde teşbih, mecaz, kinaye gibi edebî sanatlar sıkça kullanılır.

q Duygusal Derinlik: Musammat gazellerde duygusal derinlik ön plandadır. Şair, duygularını yoğun bir şekilde ifade ederek okuyucuya derin duygusal bir etki bırakır.

Musammat Gazel Örneği

       1.Beyit

Beni candan usandırdı cefadan yar usanmaz mı

Felekler yandı abımdan muradım şem’i yanmaz mı

      2. Beyit

Kamu bîmârına canan deva-yı derd eder ihsan

Niçün kılmaz bana derman beni bimar sanmaz mı

       3.Beyit

Şeb-i hicrân yanar cânım döker kan çeşm-i giryanım

Uyarır halkı efganım kara bahtım uyanmaz mı”