Pastoral Şiir Nedir, Özellikleri Nelerdir? Türk Edebiyatında Pastoral Şiir Örnekleri

Pastoral şiir; doğanın güzelliklerini, kırsal ve doğal yaşamı, ormanları, yaylaları, dağları, köyleri ve çobanların yaşamlarını anlatan bir şiir türüdür. Bu tür şiirler genellikle lirik bir dille yazılır ve doğaya duyulan özlemi, huzuru ve sadeliği yansıtır. Pastoral şiirler; gösterişten, yapaylıktan ve süsten uzak durarak doğal ve samimi bir anlatıma sahiptir.

Pastoral şiirler iki farklı formda yazılır: İdil ve eglog. İdil, tek bir çobanın monolog şeklinde doğaya olan duygularını anlatmasına dayalı bir türdür. Eglog ise birkaç çobanın veya karakterin diyalog şeklinde doğayla yaşamla ve duygularıyla iletişim kurduğu bir yapıya sahiptir.

Bu türün kökenleri antik Yunan edebiyatına dayanır. Theokritos, pastoral şiirin ilk örneklerini veren ve bu türün kurucusu kabul edilen bir şairdir. Vergilius da pastoral şiirin önemli isimlerindendir ve bu türün gelişiminde etkili olmuştur.

Türk edebiyatında ilk pastoral şiir örneği Abdülhak Hamit Tarhan'a aittir ve "Sahra" adını taşır. Diğer bilinen pastoral şiirler ve şairler arasında Kemalettin Kamu'nun "Bingöl Çobanları" ve Faruk Nafiz Çamlıbel'in "Çoban Çeşmesi" ve Behçet Necatigil’in “Kır Şarkısı” adlı eserleri bulunmaktadır. Bu şiirler doğanın güzelliklerini, köy yaşamını ve çobanların duygularını içten ve doğal bir dille aktarmıştır.

Pastoral Şiirin Özellikleri Nelerdir?

1.      Pastoral şiir; doğa ve kır yaşamı gibi konuları ele alan, sade ve doğal bir dil kullanarak yazılan şiir türüdür.

2.      Bu tür şiirlerde tabiatın güzellikleri, çobanların yaşamı, doğal manzaralar ve mevsimlerin değişimi gibi temalar işlenir.

3.      "Pastoral" kelimesi, Latince kökenli "pastoralis" kelimesinden gelir ve "çobanlarla ilgili" anlamına gelir. Bu nedenle pastoral şiirler bazen "çoban şiiri" veya "bukolik şiir" olarak da adlandırılır.

4.      Pastoral şiirlerde gözlemler, duygular ve doğanın güzellikleri gerçekçi bir şekilde aktarılır. Şairler, sade bir dille anlatım yaparak süslü detaylardan kaçınırlar ve doğanın sadeliği ve doğallığına vurgu yaparlar.

5.      Pastoral şiirler, okuyucuya iç huzur ve doğanın dinginliği hissiyatını verme amacı güder.

6.      Doğanın değişen renkleri, mevsimlerin döngüsü, çobanların günlük yaşamı, dağların yeşillikleri ve nehirlerin coşkusu gibi unsurlar pastoral şiirlerde sıkça karşımıza çıkar. Bu tür şiirlerde insanın doğayla uyum içinde yaşadığı bir dünya tasavvur edilir ve bu uyumun güzellikleri anlatılır.

Pastoral Şiir Örnekleri

Örnek 1

            ÇOBAN ÇEŞMESİ

“Derinden derine ırmaklar ağlar,   

Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,   

Ey suyun sesinden anlayan bağlar,   

Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi.   

"Göynünü Şirin'in aşkı sarınca   

Yol almış hayatın ufuklarınca,   

O hızla dağları Ferhat yarınca    

Başlamış akmağa çoban çeşmesi..." (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Örnek 2

                 SAHRA

Bir zamanlar karargahım idi
Bedeviler gibi beyabanlar;
Buna mucib de iştibahım idi;
Nasıl imrar-ı vakt eder anlar.
Belde halkında görmedin hayfa
Gördüğün ünsü ehl-i vahşette!
Bedevîler sukûn u rahatte;
Sürdüğü daima ganemle sefâ.
Beledî muttasıl esir-i cefâ;
İntiâş âleminde zulmetde!
Biri endişeden aman bulmaz;
Biri endişeye zaman bulmaz. (Abdülhak Hamit Tarhan)

Örnek 3

                KIR ŞARKISI

“Tam otların sarardığı zamanlar,
Yere yüzükoyun uzanıyorum
Toprakta bir telâş, bir telâş
Karıncalar öteden beri dostum.” (Behçet Necatigil)