Personalizm (Kişiselcilik) Akımı Nedir, Özellikleri Nelerdir, Felsefesi Nedir?

Personalizm; özgürlük, insan onuru ve insanın değeri gibi temel insanî değerlere odaklanan bir felsefî akımdır. Bu akım, bireyin önemini vurgular ve toplumun temelini insanın gelişimi, mutluluğu ve özgürlüğü olarak görür. Personalizm, insanın tek başına değil; toplum içinde ve toplumla birlikte anlamlı olduğunu savunur.

Personalizm terimi, ilk olarak 1863 yılında Amerikalı filozof Brenson Alcot tarafından ortaya atılmıştır. Sonrasında 1901’de Fransız düşünürü Renouvier tarafından da benimsenmiştir. Personalizm; insanın varoluşunu, özgürlüğünü, ahlâkî değerleri ve diğer felsefî konuları ele alırken kişiliğin önemini vurgular. Bu felsefî yaklaşım, kişiliğin evrensel bir yapıya sahip olduğunu ve tüm insanların eşit bir şekilde değerli olduğunu savunur.

Kişilik; bireyin özgünlüğünü, içsel dünyasını ve benzersizliğini temsil eder. Personalizm, her insanın kendi özgünlüğüne ve değerine saygı gösterilmesi gerektiğini öne sürer. Her bir bireyin kendine özgü potansiyeli ve yaşam deneyimi vardır, bu da onları diğerlerinden farklı kılar. Bu görüş, insanın özgürlüğünü ve sorumluluğunu vurgular. Her birey, kendi kararlarını alırken özgürdür ve bu kararlarının sonuçlarından sorumludur. Personalizm, insanların kendi yaşamlarını şekillendirmede ve değerlerini belirlemede aktif bir rol oynamalarını teşvik eder.

Aynı zamanda Personalizm, toplumsal adalet ve eşitlik için mücadele eder. Tüm insanların eşit bir şekilde değerli olduğunu savunarak herkesin haklarının ve onurlarının korunması gerektiğini vurgular. Bu anlayış, toplumun her kesimine adaletin ve insan haklarının sağlanmasını destekler.

Personalizm akımının özellikleri şunlardır:

1.      İnsan Odaklılık: Personalizm, insanı merkeze alır ve onun değerini ve önemini vurgular. Bireyin özgürlüğü ve onurunun korunması gerektiğine inanır.

2.      Toplumsal Bağlılık: Personalizm, bireyin toplum içindeki rolünü de vurgular. İnsanın değerinin, diğer insanlarla etkileşim hâlinde olduğu toplumsal bağlamda geliştiğini savunur.

3.      İnsanın İlerlemesi: Personalizm, insanın sürekli bir şekilde gelişim içinde olduğuna inanır. Bireyin ruhsal, zihinsel ve duygusal açıdan gelişimi için gerekli koşulların sağlanması gerektiğini savunur.

4.      Toplumda Adalet ve Eşitlik: Personalizm, adalet ve eşitlik ilkesine büyük önem verir. Her bireyin eşit haklara sahip olması ve adaletin sağlanması gerektiğini savunur.

5.      Özgürlük ve Sorumluluk: Personalizm, bireyin özgürlüğünü korurken aynı zamanda bu özgürlüğün sorumlulukla birlikte geldiğini vurgular. Bireyin özgürlüğü, diğer insanların özgürlüklerini de korumakla sınırlıdır.

Personalizm, bireyin değerini ve onurunu koruyarak toplumsal adalet ve insanî değerlerin sağlanmasını amaçlar. Bu felsefî akım; insanın insanla olan ilişkisini, toplumun temel taşı olarak görür ve insanın gelişimi için gerekli koşulların oluşturulmasını savunur.

Personalizm Akımının Temsilcileri

Kişiselcilik, 20. yüzyılın başlarında önemli bir etkiye sahip oldu ve birçok düşünür tarafından benimsendi. Bu düşünürler arasında Fransız düşünür Emmanuel Mounier, Polonyalı filozof Karol Wojtyla (Papa II. John Paul) ve Amerikalı filozof William Ernest Hocking gibi isimler bulunmaktadır.

Emmanuel Mounier, kişiselcilik fikrini öne çıkaran önemli bir figürdür. Ona göre bireyin özgünlüğü ve toplumsal ilişkileri arasında bir denge kurması gerekir. Mounier, kişinin başkalarıyla ilişkilerinde içtenlik, dürüstlük ve adaleti ön plana çıkarır.

Karol Wojtyla, kişiselcilik düşüncesini insanın içsel dünyası ve ahlâkî sorumluluklarıyla ilişkilendirir. Ona göre insanın özgürlüğü, seçimleri ve eylemleriyle doğrudan ilişkilidir. Wojtyla; insanın kişisel gelişiminin, etik değerlerle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesini savunur.

William Ernest Hocking ise kişiselcilik fikrini bireyin düşünce dünyası ve bilincinin derinliklerine odaklanarak ele alır. Ona göre insanın kendi benliğini anlaması ve içsel yolculuğunda ilerlemesi, kişiselcilik idealine ulaşmasını sağlar.

Bu düşünürler; kişiselcilik fikrinin insanın özgünlüğü, özgürlüğü ve ahlâkî sorumluluğu üzerindeki önemini vurgulamışlardır.

Bir Edebî Akım Olarak Personalizm (Kişiselcilik)

Kişiselcilik, edebiyatta güçlü bir akım olarak ortaya çıkar. Bu akım, soyut düşünceli yaklaşımların parçaladığı birliği yeniden kurmayı hedefler. Tinsel gerçekliğe odaklanan kişiselcilik, Descartes'ın ünlü deyişi "Düşünüyorum o hâlde varım" felsefesinin mirasını taşır. Temelde kişiselcilik; bireyin bilinci, özgür iradesiyle yargıları belirleme yetisi, amaçlara yönelme eğilimi, öz kimliğini zamanın akışına karşı koruma çabası ve değerlere bağlanma gibi özellikleri üzerine kuruludur.

Kişilik, bireyin varoluşunun merkezinde yer alır ve gerçekliğin temel dokusunu oluşturur. Bireyin bilinçli varlığı, kendi düşünce süreçlerini yönlendirebilme kabiliyeti ve özgür iradesi, kişiselcilik akımının temel taşlarıdır. Bireyin belirlediği amaçlar doğrultusunda ilerlemesi ve zamanın akışına rağmen öz kimliğini koruması, kişiselcilik felsefesinin öne çıkan unsurları arasındadır. Kişiselcilik, bireyin içsel dünyasına odaklanırken aynı zamanda dış dünya ile ilişkisini de gözetir. Bireyin değerlere bağlanması, onun toplumsal ve kültürel bağlamdaki yerini şekillendirir. Kişiselcilik, bireyin kendi içsel değerlerini tanımlayarak dış dünyayla etkileşimini belirler.

Personalizm (Kişiselcilik), edebî düşüncede önemli bir yer tutar. Bireyin bilinci, özgür iradesi, amaçları ve değerleri üzerine odaklanarak bütün gerçekliğin dokusunu oluşturan temel unsurları yeniden şekillendirir ve birleştirir.