eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Edebiyat dersi ile ilgili konu anlatımlar

                                                                            SÂKİNÂME NEDİR? ÖZELLİKLERİ NELERDİR? DÎVAN EDEBİYATINDA SÂKİNÂME ÖRNEKLERİ

Sâkinâme Nedir? Özellikleri Nelerdir? Dîvan Edebiyatında Sâkinâme Örnekleri

Sâkinâme, Dîvan edebiyatında içkinin gerçek ve mecazî anlamda ele alındığı; içki çeşitleri, meclisleri ve bu meclislerde kullanılan araç gereçler hakkında yazılmış eserlerin adıdır. Genellikle mesnevi biçiminde kaleme alınan bu eserler, zaman zaman kaside ve terkib-i bend gibi farklı nazım şekillerinde de yazılmıştır. Sâkinâmeler, bir yandan gerçek hayata dair izler taşırken diğer yandan tasavvufi öğelerle de zenginleştirilmiştir.

Arap edebiyatında önemli bir yer tutan Navenci'nin 15. yüzyılda yazdığı Hibetü'l Kümeyt adlı eseri, sonraki dönem sâkinâmelerine ilham kaynağı olmuştur. İran edebiyatının önde gelen şairlerinden Hüsrev-i Dehlevî, Azmizâde Haleti, Nizamî, Hafız-ı Şirazî, Atayî ve Fuzûlî'nin de etkileyici sâkinâmeleri bulunmaktadır. 19. yüzyıla gelindiğinde ise Subhizade Feyzi ve Aynî, sâkinâme türünde öne çıkan isimler arasında yer alır.

Sâkinâmeler sadece bir içki meclisinin tasviri olmaktan öte aynı zamanda dönemin sosyal ve kültürel yapısını da yansıtan önemli edebî eserlerdir. Her bir sâkinâme, yazıldığı dönemin ruhunu ve yazarının dünyaya bakışını ortaya koyar.

Sâkinâme Özellikleri

q Sâkinâme, sâkiye hitaben yazılmış ve içki ile meyhane kültürünü dile getiren manzum eserlerdir.

q Bu tür, sahbanâme veya işretnâme olarak da adlandırılır.

q Kökeni Arap edebiyatındaki “hamriyat” türüne dayanan sâkinâmeler, Fars edebiyatında ilk kez Nizamî’nin İskendernâme adlı eserinde karşımıza çıkar.

q Tasavvuf edebiyatın ilk sâkinâme örneği ise Selman-ı Saveci’nin Tevhid adlı terkib-i bendidir.

q İran edebiyatında, Zuhurî’nin 804 beyitlik sâkinâmesi bu türün en hacimli örneğidir.

q Sâkinâmelerde mesnevi ve terkib-i bend nazım biçimleri sıkça tercih edilir.

q Türk edebiyatındaki ilk sâkinâme örneğini Ahmedi Daî, terci-i bend biçiminde vermiştir.

q XIV. yüzyılda Harizmî’nin Mahabbetnâme adlı mesnevisinde bölüm sonlarında sâkiye hitaben yazılmış ikişer beyit bulunur. Bu beyitler de sâkinâme türünün ilk örnekleri arasında sayılır.

q İlk müstakil sâkinâme ise Revani’ye ait İşretnâme’dir.

q Fuzûlî’nin Farsça olarak kaleme aldığı Heft-Cam adlı 327 beyitlik mesnevisi, Türk edebiyatındaki önemli sâkinâme örneklerindendir.

q Nevizade Ataî’nin 1583 beyitlik mesnevisi ise bu türün en başarılı örneklerinden biridir.

q Ayrıca Ali Şir Nevaî’nin Fevaidü’l Kiber adlı divanında da başarılı bir sâkinâme örneği bulunmaktadır.

Sâkinâmeler, edebî değeri yüksek eserler olarak hem içki ve meyhane kültürünü hem de tasavvufî ve sosyal unsurları bir araya getirir. Bu eserler, dönemin yaşam tarzını ve toplumsal normlarını yansıtırken aynı zamanda sanatkârane bir üslupla kaleme alınmıştır.

Sâkinâme Örnekleri

Örnek 1

SÂKİNÂME-İ MERHUM KAFZÂDE FAİZİ EFENDİ RAHMETULLAHİ ALEYH

Sâkî ko tegafül ü gurûrı
Kıl tesliye cân-ı nâ-sabûrı

İsi gibi ehl-i derde yâr ol
Merhem-zen-i sîne-i figâr ol

Ey gülbin-i nâz serkeş olma
Erbâb-ı niyâza âteş olma

Dil şû’le-i aşka müşt-i hasdur
Besdür bu kadar itâb besdür

Sun destime câm-ı erguvânı
İstignânun da var zamânı

Tîg-i gam-ı dehr geçdi câna
Sür’at kıl o dârû-yı revâna

Söhrâb misâl kalmasun cân
Pür-hasret u ârzû-yı dermân

...


EDEBİYAT DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<


EDEBİYAT DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<


EDEBİYAT DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

Yorumlar

....

9. **Yorum**
->Yorumu: şahane bir site burayı sevdimm 
->Yazan: Buse. Er 

8. **Yorum**
->Yorumu: SIZIN SAYENIZDE YÜKSEK BIR NOT ALDIM SIZE TESSEKÜR EDIYORUM...
->Yazan: sıla

7. **Yorum**
->Yorumu: valla bu site çok süper .Bu siteyi kuran herkimse Allah razi olsun tüm ödevlerimi bu siteden yapiyorum.saolun mugladan sevgiler...:).
->Yazan: kara48500..

6. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel bir site. kurucularına çok teşekkür ederim başarılarınızın devamını dilerim.
->Yazan: Tuncay.

5. **Yorum**
->Yorumu: ilk defa böyle bi site buldum gerçekten çok beğendim yapanların eline sağlık. 
->Yazan: efe .

4. **Yorum**
->Yorumu: ya valla çok güzel bisi yapmışınız. Çok yararlı şeyler bunlar çok sagolun 
->Yazan: rabia..

3. **Yorum**
->Yorumu: Çok ii bilgiler var teşekkür ederim. Çok süper... Ya bu siteyi kurandan Allah razı olsun ..... süperrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr. Çok iyiydi. isime yaradı. Her kimse bu sayfayı kurduğu için teşekkür ederim 
->Yazan: pınar..

2. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel site canım ben hep her konuda bu siteyi kullanıyorum özellikle kullanıcı olmak zorunlu değil ve indirmek gerekmiyor
->Yazan: ESRA..

1. **Yorum**
->Yorumu: Burada muhteşem bilgiler var hepsi birbirinden güzel size de tavsiye ederim. 
->Yazan: Hasan Öğüt.

>>>YORUM YAZ<<<

Adınız:
Yorumunuz: