Sembolizm (Simgecilik) Edebiyat Akımı Nedir, Önemli Temsilcileri Kimlerdir?

Sembolizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan bir akım olup Parnasizme karşı bir tepki olarak doğmuştur. Parnasyenler, insan duygularına ve izlenimlerine pek değer vermezlerdi; onlar için gerçeklik ve düşünceler ön plandaydı. Ancak sembolistler, bu düşünceye karşı çıkarak duygusallığı ve insanın iç dünyasını merkeze almışlardır. Onlar için somut varlıklar, dış dünya ile insanın duyuları arasında birer simge olarak değerlendirilmiştir. Çünkü dış gerçeklik, insanın algıladığı şekilde var olurdu ve insanın algısı gerçeği belirlerdi. Sembolistler, semboller vasıtasıyla dış dünyanın insan üzerindeki etkilerini ve izlenimlerini aktarmışlardır.

Şiiri; sessiz bir şarkı olarak tanımlayan sembolistler, müziği şiirin amacı durumuna getirmişlerdir. Onlara göre şiir, düşüncelere değil duygulara hitap etmelidir çünkü şiir bir şey anlatmak için değil, duyguları ifade etmek içindir.

Sembolistlere göre şiirin anlamı kapalı olmalı ve herkes kendi yorumunu getirebilmelidir. Sözcüklerin anlamı değil, müzikal değeri önemlidir. Anlam kapalılığı ve farklı çağrışımlar yaratma amacı, bolca mecaz ve istiare söz sanatı kullanımına yol açmış ve bu da dilini ağırlaşmıştır.

Gerçeklerden kaçma, hayale sığınma, çirkinlikleri güzelleştirme ve buna bağlı olarak ortaya çıkan karamsarlık, sembolizmin belirgin özelliklerindendir. Durgun sular, ay ışığı, alacakaranlık, tan ağartısı, perdede gezinen gölgeler ve ölüm, sembolizmin başlıca temaları arasındadır. Lirizm ise bu akımın en önemli ögesidir.

Sembolizm Özellikleri

Sembolizm edebiyat akımı, 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmış ve edebiyat dünyasında derin izler bırakmış bir akımdır. Sembolizmin temel özelliklerini anlatmak gerekirse:

1. Romantizmle Benzerlik: Sembolizm, duygu ve hayalin ön plana çıktığı bir edebiyat akımıdır ve bu yönüyle romantizmle benzerlik taşır. Ancak sembolistler, kendilerinden önceki edebî akımlardan farklı olarak öznel bir yaklaşım benimsemişlerdir.

2. Somut Olmayan Anlatım: Sembolistler, dış dünyanın somut görüntülerini değil; bu görüntülerin sezgilerinden ve izlenimlerinden yansıyan nitelikleri şiirlerinde işlemişlerdir. Duyguların, dış dünyayı değiştirerek aktarabileceğine inanmışlardır.

3. Yarı Aydınlık Görüntüler: Doğa imgelerini kullanırken genellikle yarı aydınlık ortamları tercih etmişlerdir. Sararmış yapraklar, alacakaranlık, durgun göller gibi imgeler, şiirlerinde sıkça karşılaşılan unsurlardır.

4. Kapalı Anlatım: Sembolistler; şiirlerinde semboller ve mecazlarla dolu, açıkça anlaşılmayan bir anlatım tarzı benimsemişlerdir. Bu şekilde herkesçe farklı yorumlanabilecek şiirler ortaya koymuşlardır.

5. Müzikaliteye Önem Verme: Şiiri, sözcüklerle yapılmış bir beste olarak gören sembolistler, müziğe önem vermişlerdir. Ölçü ve uyak gibi biçimsel unsurlar ikinci planda kalmış, şiirdeki müziksel akıcılık ve uyum ön plana çıkarılmıştır.

6. Sanat İçin Sanat İlkesi: Sembolistler, "sanat için sanat" görüşüne bağlı kalarak toplumsal ve siyasal sorunlardan uzak durmuşlardır.

7. Kurucuları ve Öncüleri: Sembolizmin kuramını Stephen Mallarme oluşturmuş, bildirgesini ise Jean Moreas yayımlamıştır. Akımın öncüsü ise Charles Baudelaire'dir.

Sembolizm, edebiyat tarihinde önemli bir yere sahip olan ve birçok şair ve yazarın eserlerinde etkisini gösteren bir akımdır.

Sembolizm (Simgecilik) Akımının Temsilcileri

· Baudelaire

· Rimbaud

· Mallarme

· Paul Valéry

· Verlaine

· Edgar Allen Poe

Türk Edebiyatında Sembolizm Akımının Temsilcileri

Türk edebiyatında sembolizmin öncü isimleri arasında Cenap Şahabettin ve Ahmet Haşim öne çıkar. Sembolizm akımının Türk edebiyatındaki ilk uygulayıcısı olan Cenap Şahabettin, edebiyatımızda çağdaş anlamda sembolist bir dil ve anlatım biçiminin öncüsüdür. Ancak sembolizmin en etkileyici örneklerini sunan isimlerden biri de Ahmet Haşim'dir. Haşim'in eserlerinde derin anlamlar, semboller ve soyut düşüncelerin ustaca işlenmesi, Türk edebiyatının sembolizmle tanışmasında önemli bir kilometre taşı olmuştur. Ahmet Haşim'in şiirlerinde ve yazılarında, sembolizmin izlerini sıkça görmek mümkündür.

Cahit Sıtkı Tarancı ve Ahmet Hamdi Tanpınar gibi şairler, Türk edebiyatının sembolizm akımının izlerini taşıyan önemli isimleridir. Her biri, kendi şiirlerinde derin anlamların ve sembollerin öne çıktığı bir dönemi temsil eder.

Cahit Sıtkı Tarancı, Türk şiirinin önde gelen isimlerinden biridir ve sembolizmin izlerini taşıyan eserler kaleme almıştır. Şiirlerinde genellikle doğa, aşk ve ölüm gibi evrensel temaları işlerken semboller aracılığıyla derin duyguları ve insanın iç dünyasını yansıtır.

Ahmet Hamdi Tanpınar ise edebiyatımızın en önemli simalarından biridir. Eserlerinde sembolizm akımının etkilerini yoğun bir şekilde görmek mümkündür. Tanpınar'ın şiirleri ve romanları, zamanın ve mekânın ötesinde insanın ruhsal durumunu ve evrensel gerçekleri araştırır. Semboller, Tanpınar'ın eserlerinde derinlik kazandırdığı gibi okuyucuya felsefî ve metafizik bir bakış açısı sunar. Her iki şair de Türk edebiyatının sembolizm akımının zengin ve derin mirasını temsil eder. Eserleri, zamanın ötesine geçen ve okuyucuya derin düşünceler sunan önemli birer referans noktasıdır.