Genç Kalemler Dergisi ve Yeni Lisan Hareketi Özellikleri Nelerdir? Genç Kalemler ve Türkçülük Akımı

Genç Kalemler dergisi, 1911-1912 yıllarında II. Meşrutiyet sonrası dönemde Selanik'te önemli bir etki yaratmıştır. Edebiyat ve düşünce alanında önemli bir rol üstlenen bu dergi, dilde sadeleşme akımının öncüsü olmuştur. 33 sayı yayımlanmış olan Genç Kalemler, Türk edebiyatının gelişimine büyük katkı sağlamıştır.

Derginin imtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü Nesimi Sarım Bey, başyazarı ise Ali Canip Bey'dir. Genç Kalemler, İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi olan Ziya Gökalp'in de içinde bulunduğu "Yeni Hayat" hareketinin merkezinde yer almıştır. Ayrıca İttihat ve Terakki'nin desteğini görmüş ve Türkçülük ideolojisinin yayım organı olmuştur.

Dergi, dilde sadeleşme ve milli edebiyatın oluşturulması konularında önemli yazılar içermiştir. İlk defa "Millî Edebiyat" kavramının kullanıldığı dergide dilin millileştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu bağlamda "Yeni Lisan" adlı dil hareketi de Genç Kalemler ile tanınır hâle gelmiştir. Ömer Seyfettin'in yazdığı ve büyük bir "?" imzasıyla yayımlanan makale, bu hareketin manifestosu olarak kabul edilmiştir.

Genç Kalemler dergisinde tarih, siyaset, felsefe, sosyoloji, antropoloji ve tasavvuf gibi çeşitli alanlarda da yazılar yayımlanmıştır. Derginin kapanmasının ardından dergi yazarlarının büyük bir kısmı İstanbul'a gelerek Türk Ocağı-Türk Yurdu çevresine katılmış ve Türkçenin bugünkü şeklini almasında önemli bir rol oynamışlardır.

Yeni Lisan Hareketi Nedir?

·        Yeni Lisan Hareketi, Türk edebiyatının önemli dönemlerinden biridir ve Genç Kalemler dergisi etrafında şekillenmiştir.

·        Bu hareket, Türkçülük düşüncesini savunan sanat ve düşünce insanları tarafından başlatılmıştır.

·        En önemli başarısı, Türkçenin sadeleşmesi konusunda atılan adımlardır ve bu hareket, 1911'de Selânik'te ortaya çıkmıştır.

·        Ömer Seyfettin, Ziya Gökalp, Ali Canip gibi isimlerin öncülüğünde Genç Kalemler ve Yeni Lisan hareketi, "Millî bir edebiyat, milli bir dille yaratılabilir." görüşünü benimseyerek Türkçenin sadeleşmesi için önemli ilkeleri ortaya koymuştur.

·        Bu ilkeler arasında Arapça ve Farsça dil bilgisi kurallarının kullanılmaması, bu dillerden Türkçeye geçmiş kelimelerin Türkçedeki kullanımlarına göre ele alınması, Türk lehçelerinden kelimelerin kullanılmaması, İstanbul ağzının temel alınarak yeni bir yazı dilinin oluşturulması ve doğu-batı taklitçiliğinden kaçınılması gibi prensipler yer almaktadır.

·        Yeni Lisan Hareketi kısa sürede Türk edebiyatında önemli bir etki yaratmış ve birçok yazar ve şair bu hareketin doğrultusunda eserler vermiştir.

·        Bu hareket, Türkçenin zenginleşmesi ve kendine özgü bir ifade tarzının oluşturulması açısından da büyük öneme sahiptir.

Bu dönemde Türk edebiyatının önemli isimlerinden bazıları, sade dil kullanarak eserler vermiştir.

Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Faruk Nafiz, Halit Fahri, Orhan Seyfi, Yusuf Ziya, Enis Behiç, Halide Edip, Yakup Kadri, Refik Halid, Reşat Nuri ve Yahya Kemal bu isimler arasında yer alır. Ayrıca Türkçü harekete dahil olmamış olsa da Mehmet Akif, Süleyman Nazif gibi isimler de bu dönemin önemli edebî figürlerindendir.

Günümüz Türkçesinin sadeleşmesi ve gelişmesi için büyük öneme sahip olan Yeni Lisan Hareketi, ilk aşama olarak değerlendirilirken ikinci aşama olarak 1930'larda başlayan Dil İnkılâbı dönemi gösterilir. Bu dönemde Atatürk liderliğinde Türkçeye devlet eliyle müdahale edilmiş, dilde sadeleşme ve Türkçecilik bir devlet politikası olarak benimsenmiştir. Lâtin alfabesinin kabulü ve Türk Dil Kurumunun kuruluşu gibi adımlar, Türkçenin sadeleştirilmesi ve zenginleştirilmesinin yanı sıra dilin araştırılması ve incelenmesini de teşvik etmiştir.