Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Muhasebe Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar

100 KASA (MUHASEBE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR, ÖRNEKLİ AÇIKLAMALAR)

Bu hesap, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL karşılığının izlenmesi için kullanılır.

İşleyişi:

Tahsil olunan para tutarları borç, ödemeler ve bankaya yatırılan para tutarları alacak kaydedilir.

Kasa hesabı genellikle borç kalanı verir ancak aralıklı envanter yönteminde döviz ile işlem yapılması halinde kasa alacak kalanı da verebilmektedir.

Örnek: İşletme peşin bedelle 100 milyon TL’ye mal satmıştır.

Örnek: İşletme Ahmet Yılmaz’dan olan 70 TL tutarındaki alacağını tahsil etmiştir.

Değerleme:

Türk parası mevcudu, itibari değer (VUK md. 284), yani paraların üzerinde yazılı olan değerler üzerinden değerlenir. Yabancı paralar ise Türk parası karşılığı üzerinden kaydedilir ve izlenir.

Vergi Usul Kanunu (md. 280) borsada işlem gören yabancı paraların borsa rayici üzerinden, borsada işlem görmeyenlerin ise Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilecek kurlar üzerinden değerleneceğini hüküm altına almıştır. Ülkemizde henüz resmi bir döviz borsası bulunmadığından tüm döviz değerleme kurlarını Maliye Bakanlığı tespit ve ilan etmektedir.

Maliye Bakanlığı her yılın sonunda, yılsonunda yapılacak değerlemeye esas alınacak döviz kurlarını genel tebliğlerle yayınlamaktadır. 31.12 itibariyle değerleme yapacak olanların işlemlerinde bu kurları esas almaları gerekmektedir. Dönem sonları 31.12’den başka bir tarih olan mükelleflerle, bu tarih dışındaki bir tarihte değerleme yapması gerekenler ise Merkez Bankasınca o gün için belirlenen efektif alış kurunu esas alacaklardır.

Yabancı paraların kur değerlemesi sonucu ortaya çıkacak olumlu fark ilgili aktif değerine eklenecek, karşılığında 646 no’lu hesaba (bilgi yelpazesi.net) gelir kaydı yapılacak; olumsuz fark ise ilgili aktif değerinden düşülecek, karşılığında 656 no’lu hesaba gider kaydı yapılacaktır.

Örnek: İşletme tanesini KDV hariç 500 TL’ye sattığı iki buzdolabının KDV dahil bedelini nakit olarak tahsil etmiştir. Daha sonra 1$=1.100.000.-TL kur üzerinden 200 dolar satın almıştır. Yıl içinde kur 1$=1.250.000.-TL iken bu 200 dolar satılmıştır.

Örnek: İşletme peşin bedelle 7.000 dolara yurtdışına mal satmıştır. (1$=1.-TL). söz konusu dolarların 3.000 dolarlık kısmı 1$=1.100.000 TL’den satılmıştır. Dönem sonu değerleme kuru ise 1$=1.250.000.-TL’dir.

KASA NOKSANLIĞI / KASA FAZLALIĞI

Kasa hesabında kayden görülen nakit mevcudunun gerçekte de var olup olmadığı her iş gününün sonunda kontrol edilir. Fiili sayım sonucu bulunan para esas alınarak bu tutar kasa hesabının borç kalanı ile karşılaştırılır.

Fiili sayım sonucu bulunan para, kasa hesabının borç kalanından az ise kasada eksik var demektir. Kasada eksik çıktığı zaman bu eksik geçici bir hesap olan “197–Sayım ve Tesellüm Noksanları” hesabının borç tarafına aktarılır. Eksikliğin sebebi bulunursa geçici hesap alacaklandırılarak kapatılır. Eksikliğin sebebi bulunamazsa kasa eksiği dönem sonunda “689–Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabına borç kaydedilerek kapatılır.

Sayım sonucunda bulunan fiili kasa mevcudu, kasa hesabının borç kalanından büyük olursa kasa fazlası vardır. Kasada ortaya (bilgi yelpazesi.net) çıkan fazlalık “397–Sayım ve Tesellüm Fazlaları” hesabının alacak tarafında muhasebeleştirilir. Fazlalığın sebebi bulunursa sayım ve tesellüm fazlaları hesabı borçlandırılarak kapatılır.

Kasa noksanlığı Kanunen Kabul Edilmeyen Gider sayılır.

Kasa fazlalığı ise gelir sayılır ve matraha eklenir.

Örnek: 28 Ocak’ta yapılan kasa sayımında bulunan para miktarı 250 TL’dir. Kasa hesabının borç kalanı ise 275 TL’dir. 30 Ocak’ta farkın nedeninin bankaya yatırılan paranın hesaplara intikal ettirilmemesinden kaynaklandığı anlaşılıyor.