Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Muhasebe Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar

FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ (MUHASEBE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR, ÖRNEKLİ AÇIKLAMALAR)

4842 sayılı Kanunla 01.07.2003 tarihinden itibaren yapılacak finansal kiralama işlemlerine uygulanmak üzere Vergi Usul Kanununa “finansal kiralama işlemlerinde değerleme” başlıklı Mükerrer 290 ıncı madde eklenmiştir. Bu tarihten önceki finansal kiralama işlemlerine 1985 yılında yürürlüğe giren 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu hükümleri uygulanacaktır.

4842 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemeden önce, iktisadi kıymet finansal kiralama şirketinin aktifleri arasında yer alıyor, amortisman ayırma uygulamasından finansal kiralama şirketi yararlanıyordu. Kiracı sadece kira ödemelerini giderleri arasında gösterebilmekteydi. 4842 sayılı Yasayla VUK’na eklenen mükerrer 290. madde hükmü ile kiralanan iktisadi kıymeti aktiflerinde gösterme hakkı kiracıya verilmiştir. Dolayısıyla yeni düzenleme ile amortisman ayırma uygulamasından kiracı yararlanacaktır.

4842 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemeden önce, finansal kiralama şirketi finansal kiralamaya konu iktisadi kıymet için düzenlenen faturada yazılı kira bedelinin tamamını anapara ve faiz ayrımına gidilmeksizin gelir olarak yazıyordu. Yapılan düzenleme ile finansal kiralama şirketi kira bedellerini anapara ve faiz olarak ayrıştıracak ve sadece faiz kısmını gelir olarak kaydedecektir. Düzenlemeden önce benzer şekilde kiracı da faturada yazılı kira bedelinin tamamını anapara ve faiz ayrımına gidilmeksizin ilgili olduğu dönemde gider olarak yazıyordu. Yapılan düzenleme ile artık kiracı kira ödemelerini anapara ve faiz olarak ayrıştıracak ve sadece faiz ödemelerini gider olarak kaydedebileceklerdir. Zira düzenlemeden sonra finansal kiralamaya konu iktisadi kıymeti aktiflerinde gösterme, amortisman ayırma hakkı kiracıya verilmiştir.

Vergi Usul Kanununun mük. 290. maddesinde finansal kiralama aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır. Ayrıca 319 seri no.lu VUK Genel Tebliğinde konuya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Finansal Kiralama: Kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın, bir iktisadî kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan riskler ile yararların tamamının veya tamamına yakınının belli (bilgi yelpazesi.net) bir dönemde bedel karşılığı kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır. Aynı iktisadi kıymete ilişkin birden fazla sözleşme, ilave, tadil ve diğer sözleşmelerin yapılması halinde tüm anlaşmalar bir arada değerlendirilmelidir.

Aşağıda belirtilen kriterlerden birini veya daha fazlasını karşılayan kiralamalar fınansal kiralama olarak kabul edilecektir.

a)-İktisadî kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi

b)-Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması

c)-Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80'inden daha büyük bir bölümünü kapsaması

d)-Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin % 90'ından daha büyük bir değeri oluşturması