Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Sosyal Bilgiler Konu Anlatımı

NÜFUS DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR FİZİKİ FAKTÖRLER BEŞERİ FAKTÖRLER (SOSYAL BİLGİLER KONU ANLATIM)

 

NÜFUS DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER:

A) FİZİKİ FAKTÖRLER:

1-İklim: Ülkemizde nüfus, ılıman iklimin görüldüğü kıyı bölgelerimizde yoğunlaşır. Kışların sert, uzun ve yağışın az olduğu karasal iklim şartlarının olduğu yerlerde ise nüfus tenhadır.

Türkiye’de denizin ılımanlaştırıcı etkisinden dolayı nüfusun büyük kısmı Marmara, Ege, Karadeniz, Akdeniz kıyılarında toplanmıştır.

2-Yer Şekilleri: Dağlık ve engebeli alanlarda nüfus yoğunluğu seyrek, ovalarda ve toprak türünün tarıma uygun olduğu alanlarda nüfus yoğundur.

Yer Şekillerine göre tenha yerler:

1. Yıldız Dağları Bölümü

2. Taşeli Platosu

3. Teke Yarımadası

4. Menteşe Yöresi

5. Doğu Anadolu’nun yüksek kesimleri

6. Biga Yarımadası

7. Hakkari Bölümü

3. Toprak Özellikleri: Verimli topraklarda tarım daha fazla yapıldığı için insan sayısı fazla iken verimsiz topraklarda tarım pek yapılmadığından nüfus azdır.

Verimli toprakların bulunduğu alanlar (Çukurova, Gediz, B. Menderes, Bafra, Çarşamba ovaları) nüfusça kalabalık iken, Tuz Gölü çevresi gibi yerlerde verimsiz topraklar bulunduğundan nüfus çok azdır.

4-Yer Altı Kaynakları: Madenlerin veya enerji kaynaklarının işletilmesinde yoğun nüfusa ihtiyaç vardır. Bu alanlarda nüfus fazladır.

Taşkömürünün çıkarıldığı Zonguldak, linyit kömürünün çıkarıldığı Manisa (Soma), petrolün çıkarıldığı Batman nüfusun yoğun olduğu yerlerdir.

5-Su Kaynakları: İçme ve kullanma suyunun temini, tarım ve sanayide suya ihtiyaç duyulması nedeniyle ülkemizde birçok yerleşim yeri su kaynaklarının etrafında toplanmıştır. Özellikle iklimin kurak olduğu İç Anadolu’da nüfus; akarsu boyları, yer altı su kaynaklarının çevreleri ve göl kenarlarında toplanmıştır.

 

B) BEŞERİ FAKTÖRLER:

1-Sanayi: Sanayinin geliştiği yerlerde iş olanaklarının fazla olması, bu alanlarda nüfusun artmasını sağlar. Bu artış göçlerle meydana gelmektedir.

Sanayiye göre nüfusun yoğun olduğu yerler:

Çatalca –Kocaeli Bölümü Bursa çevresi

İzmir Zonguldak

Eskişehir-Ankara Çukurova-Adana

İskenderun

2-Tarım: Tarımın yoğun yapıldığı alanların nüfusları artmıştır. Tarım genellikle ovalarda yapılır.

Örneğin: Kıyı ovaları: Bafra ovası, Çarşamba Ovası, Gediz Ovası, Çukurova,

İç ovalar: Konya Ovası, Harran Ovası, Adapazarı Ovası, Bursa Ovası

3-Turizm: Turizmin yoğunlaştığı yerlerde yerleşme ve nüfus artmıştır. Ülkemizde Ege ve Akdeniz kıyılarındaki merkezlerde turizmden dolayı nüfus yoğunlaşmıştır

4-Ulaşım: Ulaşımın zor sağlandığı yerler tenha, ulaşım kavşağında olan illerimizin nüfusu fazladır.

Eskişehir, Ankara, Gaziantep, Kayseri’de ulaşımın rahatlığı ticaretin gelişmesini sağlamış böylece nüfusun yoğunlaşmasına neden olmuştur.

 

Nüfus Nedir Tanımı:

Sınırları belli bir alanda, belli bir zaman diliminde yaşayan insan sayısına nüfus denir.

Yapılan nüfus sayımları ile nüfus miktarı, nüfus artışı, nüfusun ekonomik ve kültürel özellikleri, nüfusun dağılışı ve değişimi gibi özellikler tespit edilebilir.

 

NÜFUS ARTIŞI

Doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki fark nüfus artışını gösterir. Bir ülkede doğum oranı fazla, ölüm oranı az ise nüfus artışı meydana gelir. Ölüm oranı doğum oranından fazla olursa, nüfusta azalma meydana gelir.

Nüfus Artışının Nedenleri:

- Doğumlar

- Göçler

- Sağlık ( Tıp ) alanında yaşanan gelişmeler ve bebek ölümlerinin azalması

- Hayat koşullarının iyileşmesi ve buna bağlı olarak ortalama yaşam süresinin uzaması

 

*Türkiye’de en az nüfus artışı 2. Dünya Savaşı nedeniyle 1940–1945 arasında olmuştur.

 

Nüfus Artışının Olumlu Sonuçları

1-Üretim ve vergi gelirleri artar.

2-Mal ve hizmetlere talep artar.

3-İşgücü artar ve ucuzlar, üretim ucuzlar.

4-Yurt savunması kolaylaşır.

 

Nüfus Artışının Olumsuz Sonuçları

1-Kişi başına düşen mili gelir azalır.

2-Enflasyon ve işsizlik artar.

3-Göç ve çarpık kentleşme artar.

4-Kaynaklar hızla tükenir.

5-Trafik sorunu ortaya çıkar.

6-İhracat azalır

7-Anarşi, terör artar.

8-Altyapı yetersiz kalır.

 

NÜFUS YOĞUNLUĞU NEDİR TANIMI:

Bir yerde km²’ ye düşen insan sayısına nüfus yoğunluğu denir.

 

Nüfus Yoğunluğunun Hesaplanması:

 

Nüfus Yoğunluğu = Nüfus Miktarı

.                                Yüz Ölçümü

 

Türkiye’de Nüfus:

İlk nüfus sayımı (1831) II. Mahmut döneminde yapıldı. Yalnızca ( vergi verecek ve askere gidecek olan) erkekler sayıldı.

Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapıldı.

 

Türkiye’de Yoğun Nüfuslu Yerler:

-Marmara Bölgesi (Çatalca-Kocaeli):Nüfusun yoğun olma sebepleri tarım, sanayi, ulaşım, turizm, (bilgi yelpazesi. com) ticaret

-Kıyı Ege: Nedeni tarım, sanayi, turizm, ticaret

-İç Anadolu (Yukarı Sakarya): Nedeni başkentin burada olması, tarım, ticaret, sanayi

-Kıyı Akdeniz: Turizm, sanayi, tarım

-Doğu ve Batı Karadeniz Kıyıları: Tarım, sanayi, iklim

 

Türkiye’de Seyrek Nüfuslu Yerler:

Doğu Anadolu’nun yüksek yerleri,

Akdeniz’de Teke ve Taşeli Platoları,

Ege’de Menteşe yöresi,

Marmara’da Biga Yarımadası,

Yıldız Dağları,

İç Anadolu’da Tuz Gölü ve çevresi,

Karadeniz’de Sinop, Bayburt ve Gümüşhane’ dir.

 

YERLEŞME ÇEŞİTLERİ:

Kırsal Yerleşme: Nüfusu 10 binden az olan yerlerdir. Kasaba, köy, köyaltı yerleşmeler (mezra, mahalle, bağ, yayla, divan)

 

Kentsel Yerleşme:

Küçük Şehir: 10.000-25.000

Orta Şehir: 25.000-100.000

Büyük Şehir: 100.000-500.000

Metropol: 500.000 ‘den çok

 

Dokusuna Göre Kır Yerleşmeleri:

1- Toplu dokuda yerleşmeler:
* Su kaynaklarının sınırlı olduğu yerlerde bir su kaynağı etrafında toplanılması ile ortaya çıkar.
* Arazinin eğim ve engebesi oldukça azdır.
* Tarım alanları geniştir.
* İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu da yaygındır.
 

2- Dağınık dokuda yerleşmeler:
* Su kaynaklarının oldukça bol olduğu ve suya erişimin mümkün olduğu Karadeniz’de yaygındır.
* Tarım arazileri dağınık ve parçalıdır.

Köyaltı yerleşmeleri:
1- Mezra; Doğu Anadolu’ya özgüdür. Tarım ve hayvancılık amaçlıdır.
2- Mahalle; Köylere bağlı 2-3 evden oluşan yerleşmelerdir.
3- Yayla; Akdeniz ve Karadeniz’de yaygındır. Turizm amaçlı da kullanılır.
3- Divan; Batı Karadeniz’de köyü oluşturan mahalle yerleşmeleridir.
4- Oba; Otlak olarak kullanılan alanlardır.
5- Çiftlik; Geniş tarım arazilerinin olduğu düz alanlarda yaygındır.
 

 

 

 

“SOSYAL BİLGİLER KONU ANLATIMI”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“KONU ANLATIMLI DERSLER” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<

“EĞİTİM ÖĞRETİM İLE İLGİLİ BELGELER, BİLGİLER”
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<