EFLATUN CEM GÜNEY’İN HAYATI, KİTAPLARI, SANATI, ESERLERİ, EDEBİ KİŞİLİĞİ (YAZARLARIN VE ŞAİRLERİN HAYATLARI, KİTAPLARI)

(1896 – 1981)

Yazar, halkbilim araştırmacısı, Hekimhan’da doğdu. Sivas Sultanisi’ni bitirdi. Konya Öksüzler Yurdu’na Türkçe öğretmeni olarak atandı. (1981). Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne seçildi. Kuva-yı Milliye’nin yayın organı Öğüd gazetesinde çalışırken, bir yandan da İrşat dergisini çıkardı.

Kurtuluş Savaşı’na ilişkin ilk yapıtlarından sayılan Matem Sesleri (1920) adlı şiir kitabını bu yıllarda yayımladı. Öksüzler Yurdu’nun kapanmasıyla Eskişehir Sultanisi Türkçe Öğretmenliğine atandı. İlk Maarif kongresi’ne Muallimler Cemiyeti temsilcisi olarak katıldı. Eskişehir’de çıkardığı İstiklâl dergisinde yazıları yayımlandı. Eskişehir’in düşman işgaline uğraması üzerine Kayseri’ye atandı. Burada Nafi Atuf Kansu’yla birlikte Misak - ı Milli gazetesini yönetti (1921).

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Sivas Sultanisi’ne atandı. O yıllarda bir uzmanlar komisyonuna seçilerek, Ankara’da Türkçe ve Edebiyat kitaplarının incelenmesine katıldı. Sivas’ta Duygu ve Düşünce dergisini çıkardı. Yeni açılacak Samsun Lisesi’nin hazırlık çalışmalarını yürütmekle görevlendirildi (1928). Burada da Duygu ve Dilek dergisini yönetti, yazılar yayımladı.

Müdür başyardımcısı olarak Afyon Lisesi’ne verildi (1931). Afyon’da Taşpınar dergisini çıkardı. Gittiği her ilde çıkardığı dergiler ve yazılarıyla Anadolu dergiciliğine önemli katkılarda bulundu. Gezici köy kitaplıkları kurdu. Daha sonra atandığı Kütahya Lisesi’nde on bir yıl görev yaptı. Oğlunun rahatsızlığı nedeniyle İstanbul Haydarpaşa Lisesi’ne atandı (1944). İstanbul’a geldikten sonra folklor ve halk edebiyatı alanındaki çalışmalarını (bilgi yelpazesi.net) yoğunlaştırdı. Topkapı Sarayı Müzesi müdür yardımcılığı görevini sürdürdüğü yıllarda (1950), saray arşivini ve saraydaki 'Eski Maarif Nezareti' arşivini inceleme olanağı buldu.

Derlediği masal, destan ve halk öykülerini, kendine özgü bir anlatımla yeniden yazdı. Açık Sofram Açıl (1949) adlı yapıtı, Danimarka’daki “Hans Christian Andersen Payesi Şeref Diploması"’yla ödüllendirildi; Dünya Çocuk Edebiyatı Sertifikası verildi (1956).

Aynı ödüllü Dede Korkut Masalları (1958) adlı yapıtıyla ikinci kez kazandı (1960). Milli Eğitim Bakanlığı’nca, İstanbul Milli Eğitim Müdür Yardımcılığına atandı. Sözlü halk edebiyatı ürünlerini halk ağzıyla ve halkın beğenisine uygun olarak yeniden yazmakla görevlendirildi. Aynı yıllarda İstanbul Radyosu’nda “Bir Varmış Bir Yokmuş” saatinde anlattığı masallar ilgiyle karşılandı. Halk Eğitimi Başkanlığı yaptı (1961).

Yapıtlarıyla “Masal Babası” ünvanını kazanan Eflâtun Cem Güney, eğitimciliğinin yanı sıra, Anadolu basınını yüreklendirici girişimleriyle de Türk Eğitim ve yazın yaşamına önemli katkılarda bulunmuştur.

• Başlıca yapıtları:

• Dertli Kaval (1945),

• Halk Şiiri Antolojisi (1947),

• En Güzel Türk Masalları (1948),

• Halk Türküleri (1953/1956),

• Nasreddin Hoca Fıkraları (1957),

• Evvel Zaman İçinde (1957),

• Dede Korkut Masalları (1958),

• Aşık Garip (1958 – 1964),

• Kerem ile Aslı (1959),

• Tahir ile Zühre (1960),

• Gökten Üç Elma Düştü (1960),

• Folklor ve Halk Edebiyatı (1971).

Bunlardan Başka; oğlu Çetin Eflâtun Güney’le birlikte, Erzurumlu Emrah (1955), Ruhsatî (1958), Meslekî (1953), Kâmilî (1958) adlı monografi kitapları vardır. Bunlarda şairlerin yaşam öyküleriyle birlikte derlenmiş şiirleri yer almıştır.