REFİK HALİT KARAY’IN HAYATI, KİTAPLARI, SANATI, ESERLERİ, EDEBİ KİŞİLİĞİ (2) (YAZARLARIN VE ŞAİRLERİN HAYATLARI, KİTAPLARI)

Hayatı:

Edebiyatımızın en önemli şahsiyetlerinden olan Refik Halit, 1888 yılının 15 Mart’ında İstanbul’un Beylerbeyi semtinde dünyaya geldi. Mudurnu’da Karakayış oğulları olarak bilinen asil bir aileye mensuptur. Babası bu kasabadan ayrılarak İstanbul!a yerleşmiş olan Karakayış oğlu ise İsa Bey’in Mehmet Halit Bey’dir. Bu ailenin bir kolu da Topuzlu lakabı ile, gerek İstanbul’da gerekse Rumeli’de yayılarak genişlemiştir.

Refik Halit, ailesine ait olan Karakayış oğulları lakabını daha sonraları kısaltıp Koray şeklinde soyadı olarak almıştır.

Karakayış ailesinde oldukça yüksek mevkilere ulaşmış kişilerin bulunması, yazarın yetişmesi için lüzumlu bir çok şartların hazırlanmasını temin etmiştir. Babası Osmanlı Bankası Nazırı idi. Amcası Harbiye mezunu bir askerdir. Amcalarından bir diğeri musiki üstadlarından Behlül Efendi’dir. Büyük dedesi bazı sebepler dolayısıyla Kütahya ya sürülmüş yıllar sonra İstanbul’a dönebilmiştir. Bütün bu anlatılanlardan anlaşılmaktadır ki, Refik Halit, çeşitli meslek ve karakterlerin kaynaştığı bir arada toplandığı geniş çevreli bir ailenin çocuğudur.

Anne tarafı Kırım Hanlığı sülalesine dayanan yazar, Türkçe’sinin inceliğini ve güzelliğini kültürlü bir kadın olan annesinden öğrenmiştir. Ayrıca bu dil zevkinin oluşmasında bütünü ile ailesinin ve içinde yaşadığı çevrenin de büyük etkisi vardır. Diğer işlerinin haricinde Mevlevi tarikatının tanınmış şahsiyetlerinden olan Mehmet Bey oğlunun eğitimi için büyük gayret göstermiş ve onun özel hocalar elinde itinayla yetişmesini sağlamıştır.

Edebi Şahsiyeti

Tanınmış roman ve hikayecilerimizden olan Refik Halit’in kullandığı dil yirminci yüz yıl Türkçe’sinin örnek dili sayılabilecek derecede güzel ve sağlam bir yağıya sahiptir. O Türk Halk Hikayecileri’ndeki söyleyiş güzelliğini bulabilen ve üslup haline getirebilen insandır.

“Sanat için sanat” ilkesine dayanan ferdiyetçi ve üslupçu Fecr-i Ati akımı içinde edebiyat hayatına başladı. Sanat kişiliğini sade dille yazılmış, gerçekçi, yer yer toplumsal eleştiriye yönelen hikaye ve romanlarıyla gösterdi. Derin bir gözlem ve (bilgi yelpazesi.net) sanatkarane bir üslup roman ve hikayelerinin en hakim özelliğidir. Dili çok güzel bir İstanbul konuşmasıdır. Kelimeleri en uygun yerde kullanmasını bilir. Satırlarında renk ve canlılık hakimdir.

İlk şöhretini, günlük mizahi ve siyasi yazılarının sanat çevrelerinde ve geniş okuyucu kesiminde yarattığı haklı tesire borçludur. Bir musiki aleti çalarcasına kelimelere hakim olan yazar, daha ziyade roman, hikaye, fıkra, hatıra, hiciv ve mizah türlerinde eserler vermiştir.

Eserleri

Roman:

İstanbul’un İçyüzü (1920)

Yezidin Kızı (1939)

Çete (1939)

Sürgün (1941)

Anahtar (1947)

Bu Bizim Hayatımız (1950)

Nilgün (3 cilt, 1950-1952)

Yeraltında Dünya Var (1953)

Dişi Örümcek (1953)

Bugünün Saraylısı (1954)

2000 Yılının Sevgilisi (1954)

İki Cisimli kadın (1955)

Kadınlar Tekkesi (1956)

Karlı Dağdaki Ateş (1956)

Dört Yapraklı Yonca (1957)

Sonuncu Kadeh (1965)

Yerini Seven Fidan (1977)

Ekmek Elden Su Gölden (1980)

Ayın On Dördü (1980)

Yüzen Bahçe (1981)

Öykü:

Memleket Hikayeleri (1919)

Gurbet Hikayeleri (1940)

Mizah:

Sakın Aldanma İnanma Kanma (1915)

Kirpinin Dedikleri (1918)

Agop Paşa’nın Hatıraları (1918)

Ay Peşinde (1922)

Tanıdıklarım (1922)

Guguklu Saat (1925)

Günce:

Bir İçim Su (1931)

Bir Avuç Saçma (1939)

İlk Adım (1941)

Üç Nesil Üç Hayat (1943)

Makyajlı Kadın (1943)

Tanrıya Şikayet (1944)

Anı:

Minelbab İlelmihrab ((1946)

Bir Ömür Boyunca (1980)