Sağlıklı Beslenmek İçin Neler Yapılmalıdır?

Sağlıklı beslenme, birçok bileşeni içerir. İnsan hayatının en önemli işlevidir. Vücut, ihtiyaç duyduğu beslenmeye erişmezse hastalıklar başta olmak üzere birçok açıdan ciddi sorunlarla karşılaşırız. Besinlerin, saklanma koşulları, pişirilmesi, alınması, beslenme alışkanlığı kazanmak sağlıklı beslenmeyi başlatan en unsurlardır.

Dengeli ve sağlıklı bir yaşam için bir beslenme alışkanlığı kazanmak oldukça önemlidir. Her yaş seviyesinin beslenme tipi farklıdır. Bunun birinci koşulu yeteri kadar beslenmedir. Yani vücudun gerekli ihtiyaçlarını karşılamadır. Dengeli beslenme, çağımızın en yaygın hastalıkları olan diyabet, kalp hastalıkları,  obezite, yüksek kolesterol, hipertansiyon başta olmak üzere birçok hastalığı önlemede önemli yararlar sağlar.

Sağlıklı beslenmenin koşullarından biri de tam taneli tahıllarla beslenmedir. Tam taneli tahıllardaki dokunun içinde B vitaminleri, mineral ve posa yer alır. Tam taneli tahıllarda hem besin değeri yüksektir hem de bunların vitamin ve minarel özellikleri canlıdır. Tokluk hissini uzun bir zaman diliminde saklar. Kalp ve damar hastalıkları Kanser, ve bağırsak hareketleri için oldukça faydalı bileşimler sunar. Kan şekerini dengede tutmada oldukça etkili bir görev üstlenir.

Az şeker içeren besinleri tüketmek de sağlıklı beslenmenin koşullarından biridir. Besinlerin kendi şekerinden farklı olarak sonradan ilave edilen şeker, besin değeri açısından olumlu bir değer taşımaz. Çay, şeker gibi içecekleri şekersiz tüketmek, cola ve türevlerini azaltmak, tatlıyı kullanma alışkanlığını bastırmak oldukça önemlidir. Vücudun en önemli sistemlerinden olan savunma sistemlerini zayıflatan, obeziteyi ve diş çürüklerini artıran, unutkanlığı azdıran ve kansere ortam oluşturan şekerli yiyecekler sağlıklı beslenmenin önündeki en büyük engel olarak ön plana çıkarlar.

Vücudun sağlıklı bir yaşam sürmesi için vücudun belli bir kalori ve besin bileşenlerine ihtiyaç duyması dengeli beslenme olarak adlandırılır. Dengeli beslenme, günlük ihtiyacımız olan kaloriyi aşmadan vücudumuzun ihtiyacı olan besinleri içermelidir. Vücudun büyümesi, dokuların kendilerini yenilemesi ve işlevini yerine getirmesi için gerekli olan besin öğelerinin vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır dengeli beslenme.

Kişinin sağlıklı beslenmesi için her öğün taze sebze, meyve tüketmesi gerekir. Vücudun hastalıklara karşı direncinin artmasında önemli katkıları vardır. Oldukça önemli oranda vitamin ve besin içeren meyve ve sebzeler, düzenli tüketildiği zaman kişiyi kanser başta olmak üzere birçok önemli hastalıktan korur. İnsan vücudun bağışıklık sisteminin güçlenmesi noktasında çok önemli bir etken olur.

İnsan hayatının devamı için büyük bir öneme sahip olan ve insan vücudunda pek çok fonksiyon gören proteini farklı yollardan almak da sağlıklı beslenmek için oldukça önemlidir. Et, yumurta, süt, tavuk, balık, yoğurt en iyi protein kaynaklarıdır. Et grubundan bir tanesinin her zaman beslenmemizde olması önemlidir. Bitkisel proteinler de mutlaka tüketilmelidir. Protein eksikliğinde vücudun savunma mekanizmasında güçsüzlük hissi ortaya çıkar.

Sağlıklı beslenmenin koşullarından biri de lifli besinleri tüketmektir. Kuru baklagiller olan kuru fasulye, mercimek, nohut, barbunya, şeftali, ayva, börülce, bezelye, elma, armut, incir, çilek, marul, kereviz, karnabahar, brokoli, ıspanak, kuru kayısı, kuru incir, havuç ve patates başlıca posalı yiyecekler arasında yer alır. Burada sözü edilen besinler, düşük derecede yağ ve enerji içerdikleri için obezite, diyabet, kalp ve damar hastalıkları, hemoroid ve kanseri önlemede oldukça etkilidirler. Günde ortalama 30 gr. posa almak önemli bir ihtiyaçtır.

İnsan vücudunun sağlıklı beslenmesinin önemli koşullarından biri de daha az tuz tüketmesidir. Baz ve asitin birleşimiyle ortaya çıkan tuz, vücudun temel besinleri arasında ön plana çıkar. Sodyum bir besin öğesi ve pek çok yiyeceğin doğal bir parçasıdır. Sağlıklı bir insan vücudu günde ortalama 2 gram tuza ihtiyaç duyar. Tuzun fazla kullanılması yüksek tansiyona ve bunun bir sonucu olan kalp ve damar hastalıklarına sebep olmaktadır. Şişmanlık ve obezite üzerinde tuzun dolaylı etkisi vardır. Damarların tıkanmasında ve hipertansiyon sorununun ortaya çıkmasında önemli bir etkendir. Fazla tuz tüketimi kişilerin felç geçirmelerine bile sebep olmaktadır. Tuzluğu unutmak önemli bir davranıştır.

Evimizin en çok kullanılan mutfağımızın düzenli olarak temizliğinin yapılması, içerisinde bir şey tükettiğimiz mutfak araç ve gereçlerinin temizliği, saklanması da insan sağlığı, dolayısıyla sağlıklı beslenme de oldukça önem taşır.

Uygun yağ seçme ve kullanma da sağlıklı beslenmede oldukça önemlidir. İnsan, günlük enerji ihtiyacının %25’ini yağlardan alır. Doymuş yağlar, kalp ve damar hastalıkları üzerinde çok olumsuz etkiler içerir. Zeytinyağı, soya yağı, fındık yağı, kanola gibi yağları tercih etmek sağlığımız için oldukça önemlidir. Besinleri yağda kızartmadan ziyade kendi suyu içerisinde veya fırında tüketmek sağlıklı beslenme için oldukça önem taşır. Damar tıkanıklığı, kolesterol, obezite, kalp krizi gibi hastalıklara yakalanmamak için yağ tüketiminde mutlaka denge sağlanmalı ve vücut için zarar içermeyen yağları tercih etmek gerekir.

Dengeli ve sağlıklı bir beslenme için gıdalar güvenli yerlerden temin edilme yoluna gidilmelidir. Modern anlamda gıda saklama kültürü gelişmemiş, bilinçsiz yerlerden alınan gıdalar sağlık için büyük bir risk içerir. Ambalajı sağlıksız ve normal standartlarda olmayan, etiket ve son kullanma tarihi bulunmayan, temizlik ve hijyenin olmadığı yerlerden kesinlikle alışveriş yapmamak gerektiği bilincine sahip olmak önemlidir. Yemekleri, sağlıklı olması açısından günlük tüketmek de sağlıklı beslenme için önem taşır.

Kişinin sağlıklı beslenmenin önündeki engellerden biri de alkol kullanımıdır. İnsan vücuduna besleyici hiçbir özelliği olmayan alkolün yol açtığı kalori ve bunun sonucunda vücuttaki dengesizlik durumu alkolün insan vücudu için zararlarını ortaya koyar.

Ekmek kültürü ve kullanımı da sağlıklı beslenmede önemlidir. Ekmeğin doğal undan yapılanı kısacası kepeği ayrılmamış olanı tercih edilmelidir. Buradan hareketle makarna ve unlu yiyeceklerin birçoğu sağlıklı beslenmenin önünde birer engel olduğunu unutmamalıyız. Obezite, kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı ve kansere karşı koruyucu lif içeren doğal ekmek tüketimi oldukça önemlidir. 

İnsan sağlığı için oldukça önem taşıyan süt ve süt ürünleri, bakteri üretimine daha açık olduklarından bunları kesinlikle ya ilk kaynaktan, kırsaldan ya da ambalajlı olanlardan temini yoluna gidilmelidir. Taze, besin değerini kaybetmemiş süt ve süt ürünlerini tüketmek de insanın sağlıklı beslenmesi için oldukça önemlidir. Bu ürünlerden her gün düzenli tüketmek oldukça önem taşır.

Yağ ve ter bezlerinin normal fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olan vücut ısısını düzenleyerek vücudun dengeli bir şekilde hayatta kalmasını sağlayan, su da sağlıklı beslenmenin en önemli bileşenleri arasında yer alır. Vücudumuzun temel bileşeni olan su; ilkin sindirim, sonrasında solunum dediğimiz vücudun besinleri enerjiye çevirmesi mekanizmasının sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlar. Kişi, günlük ihtiyacı olan ortalama 2,5 litre su tüketmelidir. Böbrek fonksiyonlarının, bağırsak hareketlerinin ve birçok organın düzenli ve dengeli çalışması yeterli su içme sayesinde mümkün olmaktadır.

Sağlıklı beslenme için kahvaltıyı atlamamak, bir alışkanlık haline getirmek de önemlidir. Devamlı ve düzenli kahvaltı yapan kişilerde kan şeker düzeyi alçalıp yükselmediğinden vücut dengede çalışır. Kahvaltı yapmadan güne başlamak verimi oldukça düşürür. Kahvaltıda yeterli miktarda protein tüketmek hem sağlığımız hem de iş verimimiz için oldukça önemlidir. Doğal kahvaltılık türleri tüketmek sağlığın sigortası olarak ön plana çıkar.

Düzenli egzersiz ve hareketli bir yaşamın kaynağı olan bol bol spor yapmak da sağlıklı beslenmenin önemli bir bileşenidir. Vücudun oksijen kapasitesini artıran, tansiyonu dengede tutan, fiziksel performansınızı geliştiren, kalp rahatsızlığı riskini azaltan, kandaki yoğunlaşmayı azaltıp kanın vücuda pompalanmasına olumlu etkileri olan sporu hayatımızın mutlaka bir parçası haline getirmeli, hareketli bir yaşam tarzı önceliğimiz olmalıdır.