Realizm Akımı Nedir? Özellikleri Nelerdir? Türk Edebiyatında Realizm Akımı ve Temsilcileri

Realizm akımı, 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizmin fazla duygusallığına karşı bir tepki olarak doğmuştur. Bu dönemde bilim alanında önemli gelişmeler yaşanmıştır ve bilim adamlarının gözlemleri ile deneyleri, bilimsel düşüncenin ilerlemesine önemli katkılar sağlamıştır. Auguste Comte’un Pozitivizm felsefesi, bu dönemde insanların yalnızca gözlemlediklerine inanmaları gerektiğini savunmuş ve bu düşünce edebiyata da yansımıştır, realizm akımını doğurmuştur.

Realizm, duygusallık ve hayal gücünün yerine toplumsal gerçekliklere odaklanır. Konular gerçek yaşamdan alınır ve gerçekler çıplak bir şekilde ifade edilir. Gustave Flaubert'in 1857'de yazdığı "Madame Bovary" adlı romanı, realizmin romantizme karşı üstünlüğünü kanıtlar niteliktedir ve bu akımın ilk büyük örneği olarak kabul edilir.

Realist metinler, içerdikleri detaylar ve gerçekçi anlatımıyla dikkat çeker. Duygusallıktan uzak, nesnel bir bakış açısıyla olayları aktarırlar. Realizm akımı, edebiyatta gerçekliği ve toplumsal yaşamı doğru bir şekilde betimleme amacı güder ve bu nedenle de edebî eserlerde gerçekçiliğin ön planda olması gerektiğine inanır.

Realizm Akımı Özellikleri

·        Realizm, sanatın kendi içinde bir amaç taşıdığını savunur.

·        İnsanın duygularının objektif olmayabileceği fikrinden hareketle gerçeklerin olduğu gibi aktarılması gerektiğini vurgular.

·        Nesnel bir anlatım tarzını benimser.

·        Günlük hayatın gerçeklerinden ilham alınan konular işlenir.

·        Olaylar, gerçek yaşamda olanlar ve gerçek kişilerin benzerleriyle sınırlıdır.

·        Olağanüstü veya istisnaî olaylara yer verilmez.

·        Toplumun gerçekleri, hislere veya hayal gücüne dayanmadan tarafsız bir şekilde yansıtılır.

·        Çevre ve ortamın kişilerin ruh halini ve davranışlarını etkileyen yönleri önemlidir.

·        Gözlem ve araştırmaya büyük önem verilir.

·        Dış dünya tarafsız ve dikkatlice incelenir.

·        Realizmde doğayı olduğu gibi kopya etmek esastır.

·        Sanatçılar, bilimsel bir tutum benimserler ve belgelere, notlara ve anketlere başvururlar.

·        Değişim amacı gütmeyip sadece olanı anlatırlar.

·        Kişisel duygu ve düşünceler yerine tarafsız bir anlatım tercih edilir.

·        Sanatçılar, eserleriyle okuru baş başa bırakarak kendilerini arka planda tutarlar; bu da klasisizm ile benzerlik gösterir.

·        Anlatım ölçülü, yalın ve açıktır.

·        Kompozisyonun mükemmelliğine ve biçim kusursuzluğuna önem verilir.

·        Realizm, özellikle roman ve hikâye alanında etkilidir.

·        20.yüzyılın roman gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.

·        Realizmin romantizme üstünlüğü, Gustave Flaubert'in "Madam Bovary" adlı romanıyla açıkça görülmüştür.

·        Şiirdeki karşılığı ise "Parnasizm" olarak bilinir.

Türk Edebiyatında Realizm Akımı

q Türk edebiyatında realizm akımı, Tanzimat'ın ikinci yarısında etkisini göstermeye başlamıştır.

q Bu dönemde Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası" ve Samipaşazade Sezai'nin "Sergüzeşt" romanları, realizmin ilk izlerini taşıyan eserler olarak kabul edilir.

q Özellikle Servet-i Fünûn Dönemi’nde Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf gibi yazarlar realizmden etkilendiler ve eserlerinde bu akımın izlerini taşıdılar.

q Halit Ziya Uşaklıgil, Türk edebiyatının en güçlü realizm temsilcilerinden biri olarak öne çıktı.

q Servet-i Fünûn Dönemi bağımsız yazarlarından olan Hüseyin Rahmi ve Ahmet Rasim de realizmin etkilerini eserlerinde barındırdılar.

q Daha sonraki dönemlerde de Türk edebiyatında realizmin etkisi görülmeye devam etti ve pek çok yazar bu akıma yakın durdu.

q Türk edebiyatındaki realizmin temsilcileri arasında Halit Ziya Uşaklıgil, Recaizade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezai, Nâbizâde Nâzım, Hüseyin Cahit, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri Güntekin, Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal, Mehmet Rauf ve Halide Edip Adıvar gibi isimler bulunur.

q Ayrıca Sabahattin Ali, Halikarnas Balıkçısı, Orhan Kemal, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt gibi yazarlar da realizmin bazı özelliklerini eserlerinde sürdürmüşlerdir.

Dünya Edebiyatında Realizm Akımı

q Realizm akımının önemli temsilcileri dünya edebiyatında iz bırakmıştır. Honoré de Balzac, Stendhal, Gustave Flaubert gibi isimler, realist eserleriyle edebiyat tarihinde öne çıkan yazarlardır.

q Balzac'ın insan psikolojisini derinlemesine incelediği eserleri, dönemin Fransasının sosyal dokusunu yansıtmasıyla dikkat çeker.

q Stendhal ise romantizmin gerçekçilikle harmanlandığı eserleriyle tanınır.

q Dostoyevski ve Tolstoy da Rus edebiyatının Realizm akımındaki en önemli temsilcilerindendir.

q Dostoyevski'nin karmaşık karakter analizleri ve ahlâkî çatışmaları işlediği eserleri, edebiyat dünyasında derin izler bırakmıştır.

q Tolstoy ise geniş kapsamlı eserleriyle Rus toplumunun sosyal yapısını gözler önüne serer.

q Anton Çehov'un kısa hikâyeleri ve tiyatro eserleri, insan ilişkilerini incelerken günlük yaşamın detaylarına odaklanmasıyla bilinir.

q Maksim Gorki ise Rus realizminin önemli isimlerindendir; onun eserleri, dönemin sosyal adaletsizliklerini ve insanın içsel çatışmalarını ele alır.

q Daniel Defoe ve Charles Dickens, İngiliz edebiyatında realizm akımını etkileyen yazarlardır.

q Defoe'nun "Robinson Crusoe" gibi eserleri, gerçekçi anlatımıyla öne çıkar.

q Dickens ise sosyal eleştirileri ve karakter betimlemeleriyle realizm akımına önemli katkılar yapmıştır.

q Ernest Hemingway, Jack London ve Mark Twain ise Amerikan edebiyatının realizm akımındaki temsilcilerindendir.

q Hemingway'in minimalist tarzı ve doğaüstü olmayan olayları ele alması, onu özgün kılan özelliklerindendir.

q London ise doğa ve insan arasındaki ilişkileri derinlemesine işlerken Twain, mizahi üslubuyla toplumsal eleştirilerde bulunur.

q İvan Sergeyeviç Turgenyev ve Nikolay Gogol ise realizm akımının önemli isimlerindendir, eserleriyle dönemlerinin sosyal ve kültürel atmosferini başarıyla yansıtmışlardır.